Złoty

Z Wikipedii

Złoty

Kod ISO 4217	PLN
Narody	Polska
Podział	100 groszy = 1 złoty
Symbole	zł - złoty gr - grosz
Monety	1, 2, 5 (zł) 1, 2, 5, 10, 20, 50 (gr)
Banknoty	10, 20, 50, 100, 200 (zł)
Centralny bank	Narodowy Bank Polski

Banknot 2-złotowy z 1936

Banknot 20-złotowy (bez orła) z 1940 wydany przez niemieckie władze okupacyjne w Generalnym Gubernatorstwie

Banknot 50-złotowy (bez orła) z 1940 wydany przez niemieckie władze okupacyjne w Generalnym Gubernatorstwie

Banknot 500-złotowy (bez orła) z 1940 wydany przez niemieckie władze okupacyjne w Generalnym Gubernatorstwie

Banknot 50-złotowy z 1975 z podobizną gen. Karola Świerczewskiego

Banknot 20-złotowy z 1982 z wizerunkiem Romualda Traugutta

Złoty (zł, aktualny kod ISO 4217 PLN) – podstawowa jednostka monetarna w Polsce, dzieli się na 100 groszy.

Spis treści 1 Historia złotego 1.1 Czasy I Rzeczypospolitej i rozbiorowe 1.2 II RP 1.3 Okupacja niemiecka 1.4 PRL i III RP 2 Nominały polskie 3 Kursy niektórych walut (stan na 20 grudnia 2006) 4 Zobacz też 5 Linki zewnętrzne

[edytuj] Historia złotego

[edytuj] Czasy I Rzeczypospolitej i rozbiorowe

W XIV i XV w. złotym nazywano złote dukaty zagraniczne z obiegiem w Polsce, początkowo obliczane na 14 groszy. Uchwałą sejmu z 1496 r. ustalono kurs złotego na 30 groszy. Z biegiem czasu kurs ten - z uwagi na zmieniający się parytet ceny złota i srebra - nie utrzymał się. Wtedy ustaliło się określenie jednostki obrachunkowej równej 30 groszy (gr) jako złoty polski (złp) zwanej też florenem (fl). Natomiast złoty dukat otrzymał nazwę złoty czerwony.

Złoty pozostawał przez dłuższy czas jednostką wyłącznie obrachunkową. Obiegowe monety obejmowały następujące nominały:

• Półgrosz - 1/2 grosza (do 1526)
• Grosz - 1 Grosz (od 1367 do 1795, także później)
• Półtorak - 1 1/2 grosza (od 1621 do 1660)
• Dwojak - 2 grosze (bity sporadycznie, głównie za panowania Jana Kazimierza)
• Trojak - 3 grosze (od 1528 do 1795, także później)
• Czworak - 4 grosze (od 1565 do 1568)
• Szóstak - 6 groszy (od 1528 do 1764)
• Ort - 18 groszy (od 1621 do 1756)

Po raz pierwszy złotówka pojawiła się jako moneta w roku 1663 pod postacią tymfa.

W XVII w. 1 złoty czerwony liczony był na 4 — 6 złp. Przy reformie monetarnej króla Stanisława Augusta złoty stał się jednostką zasadniczą o kursie 1 złp = 30 gr. Stosunek ten utrzymał się przez czasy Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego. Mennica warszawska biła monety złotowe do 1841 r.

[edytuj] II RP

Wprowadzony do obiegu 29 kwietnia 1924 r. w wyniku reformy pieniężnej przeprowadzonej przez ministra finansów Władysława Grabskiego, zastąpił zdewaluowaną markę polską odziedziczoną po państwie niemieckim. Nowa waluta została oparta na parytecie złota, wartość 1 złotego ustalono na równoważną 0,1687 grama złota. Ówczesny złoty był więc wart około ośmiu obecnych.

Wśród proponowanych nazw nowej waluty II Rzeczypospolitej największą popularnością cieszyły się "lech", "pol" i "złoty". Ostatecznie wybrano nazwę złoty, która odwoływała się do historycznej jednostki monetarnej Królestwa Polskiego.

[edytuj] Okupacja niemiecka

Po wybuchu II wojny światowej Niemcy wprowadzili do obiegu na terytorium Generalnego Gubernatorstwa nowy pieniądz o tej samej, co przed wojną nazwie - złoty. Okupacyjne złote sygnowane były przez "Bank Emisyjny w Polsce" z siedzibą w Krakowie. Banknoty miały napisy po polsku, ale nie było na nich orła ani innych podobnych symboli. Na terenach przyłączonych do Rzeszy (Wartheland) w obiegu była marka niemiecka, a na zajętych przez ZSRR (Kresy Wschodnie) - rubel.

[edytuj] PRL i III RP

Ze względu na hiperinflację z przełomu lat 80. i 90., w 1993 r. Narodowy Bank Polski postanowił dokonać denominacji złotego "o cztery zera" (tj. w stosunku 10 000 PLZ = 1 PLN). Wprowadzono ją w życie 1 stycznia 1995 r. - na podstawie ustawy o denominacji złotego z dnia 7 lipca 1994 r. - kosztem 300 milionów nowych złotych (3 biliony starych złotych). Wówczas też polska waluta otrzymała nowy kod ISO 4217. Pierwsze banknoty drukowane były w 1994 r. na terenie Wielkiej Brytanii. Zgodnie z ustawą o denominacji złotego, do 31 grudnia 1996 r. wymiana starych złotych na nowe odbywać się mogła we wszelkich punktach i placówkach płatniczych (bankach lub punktach handlowych i usługowych) na terenie kraju, zaś od 1 stycznia 1997 r. do 31 grudnia 2010 r. dokonywana jest wyłącznie w wyznaczonych bankach.

Złoty jest potocznie - choć nieprawidłowo - nazywany "złotówką". W rzeczywistości termin ten odnosi się bowiem do monety o nominale 1 zł.

[edytuj] Nominały polskie

• monety: 1, 2, 5, 10, 20, 50 gr
• monety: 1, 2, 5 zł
• banknoty: 10, 20, 50, 100, 200 zł

[edytuj] Kursy niektórych walut (stan na 20 grudnia 2006)

• 1 USD = 2,8849 PLN - dolar amerykański
• 1 EUR = 3,8140 PLN - euro
• 1 GBP = 5.6300 PLN - funt brytyjski
• 1 CHF = 2,3770 PLN - frank szwajcarski
• 1 CZK = 0,1381 PLN - korona czeska
• 1 SKK = 0,1098 PLN - korona słowacka
• 100 JPY = 2,4420 PLN - jen japoński

[edytuj] Zobacz też

• Bank Polski
• banknoty polskie przed denominacją 1995
• banknoty polskie po denominacji
• bilon - polski złoty
• przegląd zagadnień z zakresu ekonomii

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Banknoty emitowane przez NBP
• Monety emitowane przez NBP
• Zasady wykorzystywania wizerunków polskich banknotów i monet
• Strefa wolnozłotówkowa - wymienialność złotówki

To jest tylko zalążek artykułu związanego z numizmatyką. Jeśli możesz, rozbuduj go.