Okrągły Stół (historia Polski)

Z Wikipedii

Rozmowy Okrągłego Stołu – rozmowy prowadzone przez przedstawicieli władz PRL i opozycji, w wyniku których rozpoczęła się transformacja ustrojowa. Rozmowy rozpoczęły się 6 lutego 1989, a zakończyły 5 kwietnia tego samego roku. Prowadzone były w kilku miejscach, a ich rozpoczęcie i zakończenie odbyło się w Pałacu Namiestnikowskim (obecnie Prezydenckim) w Warszawie. W obradach wszystkich zespołów brały udział 452 osoby.

Nazwa pochodzi od kształtu stołu wykonanego specjalnie na te spotkania, który miał symbolizować, że opozycja i władza spotkały się jak równy z równym. Stół ten przypomina symbolikę, którą miał Okrągły Stół z Legendy o Królu Arturze i Rycerzach Okrągłego Stołu.

Obrady toczone były w trzech głównych zespołach:

• ds. gospodarki i polityki społecznej (przewodniczący: Władysław Baka PZPR i Witold Trzeciakowski Solidarność)
• ds. reform politycznych (przewodniczący: Janusz Reykowski PZPR i Bronisław Geremek Solidarność)
• ds. pluralizmu związkowego (przewodniczący: Aleksander Kwaśniewski PZPR, Tadeusz Mazowiecki Solidarność i Romuald Sosnowski OPZZ).

Spis treści 1 Uczestnicy 1.1 Strona rządowa 1.2 Strona opozycyjna 2 Postanowienia 3 Ocena 4 Kontrowersje 5 Zobacz też

[edytuj] Uczestnicy

[edytuj] Strona rządowa

Uczestnicy po stronie rządowej to m.in.:

• Władysław Baka
• Stanisław Ciosek
• Kazimierz Cypryniak
• Andrzej Gdula
• Czesław Kiszczak
• Mikołaj Kozakiewicz
• Aleksander Kwaśniewski
• Leszek Miller
• Alfred Miodowicz
• Andrzej Olechowski
• Robert Ostapczuk
• Janusz Reykowski
• Zbigniew Sobotka
• Mariusz Szostało
• Marcin Święcicki

[edytuj] Strona opozycyjna

Uczestnicy po stronie opozycyjnej to m.in.:

• Jacek Ambroziak
• Stefan Amsterdamski
• Artur Balazs
• Piotr Baumgart
• Ryszard Bender
• Jan Beszta-Borowski
• Grzegorz Białkowski
• Grzegorz Bierecki
• Zbigniew Bujak
• Andrzej Celiński
• Jan Dworak
• Władysław Frasyniuk
• Bronisław Geremek
• Jarosław Kaczyński
• Lech Kaczyński
• Krzysztof Kozłowski
• Wiktor Kulerski
• Zofia Kuratowska
• Jacek Kuroń
• Bogdan Lis
• Tadeusz Mazowiecki
• Jacek Merkel
• Adam Michnik
• Jan Olszewski
• Janusz Onyszkiewicz
• Jan Rokita
• Alojzy Pietrzyk
• Janusz Sanocki
• Jakub Siekielewski
• Krystyna Starczewska
• Andrzej Stelmachowski
• Józef Ślisz
• Jerzy Turowicz
• Lech Wałęsa
• Andrzej Wielowieyski
• Stefan Zagrzebski

[edytuj] Postanowienia

• utworzenie Senatu z liczbą 100 senatorów; wybory większościowe (po 2 senatorów z każdego województwa, a w woj. warszawskim i katowickim po 3);
• parytetowe wybory do Sejmu – 65% miejsc (299 mandatów) miało być zagwarantowane dla PZPR, ZSL i SD (60%) oraz dla organizacji katolików – PAX, UChS i PZKS (5%); o pozostałe 35% miejsc (161 mandatów) mieli walczyć w wolnych wyborach kandydaci bezpartyjni;
• utworzenie urzędu Prezydenta PRL; wybieranego przez Zgromadzenie Narodowe na 6-letnią kadencję
• zmiana Prawa o stowarzyszeniach, która umożliwiłaby rejestrację Solidarności;
• dostęp opozycji do mediów (np. raz w tygodniu półgodzinna audycja w TVP, reaktywowanie "Tygodnika Solidarność");
• przyjęcie "Stanowiska w sprawie polityki społecznej i gospodarczej oraz reform systemowych" jednak bez większych konkretów w sprawie reform gospodarczych.

[edytuj] Ocena

Jeszcze w trakcie obrad Okrągłego Stołu doszło do prób jego zanegowania. 4 marca 1989 w Jastrzębiu doszło do spotkania grup antykomunistycznych (m.in. KPN, Ruch Wolność i Pokój, Solidarność Walcząca), które uczestniczyły w Kongresie Opozycji Antyustrojowej. SB zatrzymała wówczas około 120 osób.

Zwolennicy obrad wskazują, że Okrągły Stół umożliwił rozpoczęcie pokojowego i ewolucyjnego procesu demokratyzacji Polski, przeciwstawiając temu np. krwawą rewolucję w Rumunii w grudniu tego samego roku. Są oni przekonani, że taka właśnie forma rezygnacji dotychczasowych władz z monopolu na rządzenie krajem umożliwiła przeprowadzenie transformacji ustrojowych w Polsce najmniejszymi z możliwych kosztami społecznymi.

Przeciwnicy podnoszą argument o "dogadaniu się" towarzyszy z PZPR z lewicową częścią opozycji (Kuroń, Michnik), którego celem miało być oszukanie społeczeństwa i podzielenie się władzą, lub nawet zachowanie tej władzy nadal w bardzo szeroko pojętej grupie tych samych osób. Przeciwnicy ci w swojej krytyce nazywają wydarzenia okrągłostołowe nawet V rozbiorem Polski.

[edytuj] Kontrowersje

Według części publicystów, historyków i polityków okrągły stół był zdradą narodową, gdyż sprowadził się do pozornego obalenia komunizmu, a w rzeczywistości był oddaniem części władzy tzw. konstruktywnej opozycji, która według tej teorii była wysoce skorumpowana i gotowa do ustępstw. Zwolennicy tej teorii wskazują na Rozmowy w Magdalence jako na faktyczny moment przejęcia władzy przez obóz Solidarności.

[edytuj] Zobacz też