Józef Bem

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Józef Zachariasz Bem

Józef Bem (1794-1850)

Józef Zachariasz Bem (ur. 14 marca 1794 w Tarnowie - zm. 10 grudnia 1850 w Aleppo), artylerzysta, generał polski, feldmarszałek armii tureckiej, naczelny wódz powstania węgierskiego 1848-1849 i zastępca wodza drugiej rewolucji wiedeńskiej.

Pobierał nauki w szkole elementarnej artylerii i fortyfikacji. Brał udział w kampanii francusko-rosyjskiej 1812 - 1813 w randze podporucznika. Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Legii Honorowej za zasługi w obronie Gdańska przed Rosjanami w 1813 r. Po klęsce Napoleona służył w wojsku Królestwa Polskiego. W 1822 został wydalony z wojska za przynależność do Wolnomularstwa Narodowego.

W 1827 roku Józef Bem podjął się zupełnie bezinteresownie kierowania robotami przy przebudowie klasztoru i kościoła ss. Karmelitanek trzewiczkowych we Lwowie na potrzeby Ossolineum, przygotował też niezbędne szkice i obliczenia.

W powstaniu listopadowym dał się poznać jako odważny dowódca, umiejący wykorzystać artylerię na polu walki. Walczył m.in. pod Iganiami, Ostrołęką (gdzie popisał się śmiałą szarżą artyleryjską, zmniejszając znacznie rozmiary polskiej porażki) i w obronie Warszawy. Awansowany do stopnia generała brygady i odznaczony Złotym Krzyżem Orderu Virtuti Militari. Po upadku powstania - na emigracji w Niemczech i we Francji. Związany z obozem Hotel Lambert. Stronnik Adama Jerzego Czartoryskiego i członek Związku Jedności Narodowej. W 1833 brał udział w próbach stworzenia armii polskiej w Belgii, Egipcie i Portugalii.

W okresie Wiosny Ludów kierował obroną rewolucyjnego Wiednia (październik 1848). W powstaniu węgierskim dowodził w Siedmiogrodzie i Banacie wojskami węgierskimi. Zimową kampanią (grudzień 1848 - marzec 1849) zdobył sobie sławę wielkiego wodza (w jego oddziałach walczył m.in. czołowy poeta węgierskiego romantyzmu Sándor Petőfi). Od sierpnia 1849 był naczelnym wodzem armii węgierskiej. Po klęsce pod Temesvarem (Timisoarą) i upadku rewolucji na Węgrzech, przekroczył w 1849 granicę turecką. Wraz z generałami węgierskimi Kmety i Steinem, Bem przeszedł na islam i wstąpił do armii sułtana. Wraz z przyjęciem islamu zmienił nazwisko na Murad Pasza. Po ugodzie Rosji z Turcją Bem został internowany w Kutahia, a potem w Aleppo. Ostatnią bitwą, jaką stoczył, była uwieńczona sukcesem obrona Aleppo przed najazdem arabskich nomadów. W listopadzie 1850 Bem zachorował na malarię azjatycką. Zmarł w nocy 10 grudnia. Podobno ostatnie słowa, jakie wypowiedział brzmiały: Polsko, Polsko! Ja Cię już nie zbawię. Prochy Józefa Bema sprowadzono do rodzinnego Tarnowa 30 czerwca 1929.

Józef Bem był także autorem opracowań z zakresu teorii artylerii i budowy rakiet ("Notes sur les fusées incendiaires", czyli "Uwagi o rakietach zapalających"). Część swych utworów poświęcili Bemowi m.in. Cyprian Kamil Norwid (Bema pamięci żałobny rapsod) i Sándor Petőfi (Armia Siedmiogrodzka). W roku 1880 wzniesiono mu pomnik w Marosvásárhely.

Od jego nazwiska pochodzi nazwa jednej z warszawskich dzielnic - Bemowo.