Borówka brusznica
Z Wikipedii
Borówka brusznica | |
Systematyka | |
Domena | jądrowce |
Królestwo | rośliny |
Podkrólestwo | naczyniowe |
Nadgromada | nasienne |
Gromada | okrytonasienne |
Klasa | Rosopsida |
Rząd | wrzosowce |
Rodzina | wrzosowate |
Rodzaj | borówka |
Gatunek | borówka brusznica |
Nazwa systematyczna | |
Vaccinium vitis-idaea L. |
Borówka brusznica, borówka czerwona (Vaccinium vitis-idaea L.) - gatunek krzewinki z rodziny brusznicowatych (Vacciniaceae S. Gray) dawniej wrzosowatych (Ericaceae L.). Występuje w umiarkowanej i chłodnej strefie całej półkuli północnej.
[edytuj] Charakterystyka
- Pokrój
- Lekko pokładająca się krzewinka, dorastająca do 15-25 cm wysokości, o obłych, delikatnie omszonych gałązkach wyrastających gęstymi kępkami. Posiada zdrewniałe, silnie rozgałęzione podziemne rozłogi.
- Liście
- Zimotrwałe, skórzaste, eliptyczne do odwrotnie jajowatych, o lekko podwiniętych brzegach, długości 10-25 mm. Strona wierzchnia ciemnozielona, błyszcząca, spodnia sinawozielonkawa, lekko matowa, o licznych ciemnych gruczołkach. Mają krótkie ogonki.
- Kwiaty
- Zebrane w kwiatostan, tworzący grono, osadzone na krótkich szypułkach. Kolor biały z różowawym odcieniem do jasnoróżowych. Korona dzwonkowata, 4 - płatkowa, kielich błoniasty z 5 ząbkami, działki trójkątne, 8-10 pręcików. Znamię wystaje z kwiatu. Kwitnie od maja do lipca.
- Owoce
- Błyszcząca jagoda, początkowo białokremowa, w czasie dojrzewania czerwieniejąca. Owoce bardzo trwałe dzięki zawartości kwasu benzoesowego. Smak gorzko-kwaskowaty.
- Biotop
- Gatunek subkontynentalny o zasięgu okołobiegunowym. Występuje w strefie klimatu umiarkowanego półkuli północnej od niżu, przez wyżyny do wyższych położeń górskich. Rośnie zarówno na podmokłych torfowiskach, wrzosowiskach jak i w borach świerkowych i suchych borach sosnowych. Roślina kwasolubna.
[edytuj] Zastosowanie
- Roślina lecznicza
- Surowiec zielarski: liście borówki - Folium Vitis idaeae, owoc - Fructus Vitis idaeae.
- Skład chemiczny: Glikozydy: arbutyna, metyloarbutyna, erykolina; kwasy organiczne, garbniki katechinowe, antocyjany, witaminy: B1, B2, PP, C.
- Działanie: liście działają moczopędnie, przeciwbiegunkowo i antyseptycznie, ściągająco. Owoce działają regulująco na czynności trawienne, stosowane raczej jako środek dietetyczny.
- Sztuka kulinarna: w Polsce, z owoców z dodatkiem gruszek robi się galaretki, które są niezastąpionym dodatkiem do ciemnych mięs i dziczyzny.
- Galaretka borówkowa jest podstawą prawdziwego sosu Cumberland. Zmieszana z chrzanem, skórką pomarańczową i gruszkami z odmian, o dużej liczbie komórek kamiennych (dających chropowaty posmak) jest podstawowym angielskim dodatkiem do dziczyzny. W handlu podstawą tych sosów jest galaretka porzeczkowa będąca kiepską namiastką.
Do rodzaju Vaccinium należą też: borówka bagienna, borówka czarna, borówka wysoka (amerykańska).