Helsinki

Vu Wikipedia, der fräier Enzyklopedie.

Helsinki / Helsingfors

Land	Finnland
Koordinaten:	60° 10' N; 24° 56' O
Fläch:	686 km²
Awunner:	559.330 (2005)
Bevëlkerungsdicht:	2.996 / km²
Héicht:	25 m i. NN
Buergermeeschter:	Jussi Pajunen

Helsinki (finn., schwed. Helsingfors) ass d'Haaptstad vu Finnland. D'Stad läit am Süde vum Land, direkt un der Küst vum Ostmier. Zesumme mat de Nopeschstied Espoo, Vantaa an Kauniainen huet d'Haaptstadregioun Helsinki (finn. Pääkaupunkiseutu, schwed. Huvudstadsregionen) ronn 1,2 Milliounen Awunner.

Nodeems ca. 6% vun der Bevëlkerung schwedesch als Mammesprooch hunn, ass d'Stad, no finneschem Gesetz, offiziell zweesproocheg.

Inhaltsverzeechnes

1 Geschicht
2 Bevëlkerungsentwécklung
3 Kuckeswäertes
- 3.1 Monumenter a Gebaier
- 3.2 Muséeën
4 Um Spaweck

[Änneren] Geschicht

D'Festung Suomenlinna vum Mier aus gesinn

Helsinki gouf 1550 op Uerder vum schwedesche Kinnek Gustav Vasa I. gegrënnt fir der - deemools russescher - Hafestad Reval (haut Tallinn) Konkurrenz op den hollännesch-russeschen Handelsrouten an der Ostmierregioun ze maachen. Nodeems d'Schweden awer schonn e puer Joer drop (1561) Estland, an domat och Reval, ënnert hir Kontroll kruten, hat de Projet Helsinki zënterhier keng Prioritéit méi fir d'schwedescht Kinnekshaus.

Ongënschteg fir d'Entwécklung vun de Siidlunge war och hir geographesch Lag. 1640 gouf Helsinki op Decisioun vum schwedesche Verwalter dofir kuerzerhand méi no un d'Mier, bei d'Mündung vum Floss Vantaa, geréckelt. Nodeems d'Russen am Laf vum 18. Joerhonnert zwee Mol d'Stad ageholl haten, gouf 1748 d'Festung Suomenlinna opgeriicht. All déi Zäit war Helsinki awer ni méi wéi eng kleng Provenzstiedchen an nach ufanks vum 19. Joerhonnert hat d'Stad nëmmen ëm déi 4.000 Awunner.

Kaart vun Helsinki (Ufanks vum 20. Joerhonnert)

1808 gouf Finnland vum russeschen Zar Alexander I. eruewert. Fir de schwedeschen Afloss an der Regioun nach weider ze reduzéieren, huet den Zar d'Haaptstad 1812 - vum elo russesche Groussherzogtem Finnland - vun der traditionell schwedesch dominéierter Stad Turku op Helsinki verleeë gelooss. Helsinki hat en plus de Virdeel, datt et méi no bei Sankt Petersburg luch. Nodeems d'Stad 1809 zu zwee Drëttel duerch e grousst Feier zerstéiert gi war, hunn d'Russen den Zentrum vun Helsinki komplett nei, am monumental-klassizisteschem Stil, opbaue gelooss. Eng ganz Rei Gebaier, wéi z.B. den Doum, goufen deemools no Pläng vum däitschen Architekt Carl Ludvig Engel realiséiert.

1819 gouf de Sëtz vum finnesche Senat op Helsinki geplënnert an zënter 1918 ass et d'Haaptstad vun der onofhängeger Republik Finnland.

Helsinki war 1952 Organisateur vun den Olympesche Summerspiller.

[Änneren] Bevëlkerungsentwécklung

Nom Zweete Weltkrich ass Helsinki séier gewuess. D'Groussstad ass haut d'Zentrum vun enger Agglomeratioun an deeër em di 1,2 Millioune Leit wunnen.

1700 bis 1925	1940 bis 1987	1990 bis 2004
1700 – 1.700 1810 – 4.065 1830 – 11.100 1850 – 20.745 1860 – 22.228 1884 – 49.146 1890 – 61.530 1900 – 91.216 1925 – 209.800	1940 – 317.314 1950 – 369.380 1960 – 452.777 1968 – 531.286 1975 – 498.680 1980 – 483.036 1983 – 484.471 1985 – 485.795 1987 – 490.034	1990 – 492.400 1992 – 501.514 1995 – 525.031 1997 – 539.363 2000 – 555.474 2001 – 559.718 2002 – 559.716 2003 – 559.330 2004 – 559.046

[Änneren] Kuckeswäertes

Den Doum vun Helsinki

[Änneren] Monumenter a Gebaier

Den Doum vum Architekt Carl Ludvig Engel
D'orthodox Uspenski-Kathedral
D'Finlandia-Hal vum Architekt Alvar Aalto
D'Haaptgebai vun der Universitéit Helsinki
D'finnesch Nationaloper
Den Olympiastadion
D'Festung Suomenlinna (op schwed.: Sveaborg) aus dem 18. Joerhonnert steet op der UNESCO-Lëscht vun der Weltierfschaft