ارمنی‌ها
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.
فهرست مندرجات |
[ویرایش] تاریخ آسیای صغیر
لیدیه داراترین کشور منطقهٔ آسیای کوچک بود. پادشاه لیدی به منظور مقابله با کوروش با فرمانروای اسپارت که از مهم‌ترین شهرهای یونان بود، پیمان دوستی بست. کوروش به لیدیه حمله برد و پایتخت آن یعنی سارد را تصرف نمود. با فتح شهر سارد به عمر امپراتوری بزرگ لیدی پایان داده شد در قرن هفتم پیش از میلاد، یونانیان این سرزمین را به تصرف خود در آورده و با ایران همسایه شدند. آنها شهرهای مهمی از جمله بیزانس یا استانبول فعلی را بنیان نهادند.
امپراتوری روم در سال ۱۹۶ پس از میلاد براین سرزمین تسلط یافت. در سال ۳۹۵ میلادی با تجزیهٔ دولت روم به دو امپراتوری روم شرقی و امپراتوری روم غربی، سرزمینی که شامل ترکیه کنونی است قسمتی از روم شرقی یا بیزانس گردید. پایتخت این دولت شهر بیزانس بود. که در زمان کنستانتین امپراتور روم و با رسمیت یافتن مذهب مسیح تغیر نام یافت و به «کُنستانتینوپولیس» نامور شد. اما ترکان مهاجر که آرام آرام وارد شبه جزیرهٔ آناتولی شده بودند توانستند پس از دو قرن با قدرت تمام این سرزمین را از آن خود کنند تا سرانجام سپاهیان بایزید دوم در سال ۱۴۵۳ شهر مسیحی «کنستانتینوپولیس» را با نام الله و اسلام گشودند و به عمر روم شرقی پایان دادند.
ترکان مهاجر با آمیخته‌ای از فرهنگ ترکی و عربی -اسلامی به نابودی کانون‌های فرهنگی و کشتار مسحیان پرداختند. نخستین کار ترکان برداشتن نام کنستانتین و گذاشتن واژه اسلام به جای آن بود و نام پایتخت شد اسلامبول. (چون تازیان حرف پ ندارند به جای آن ب به کار می‌‌برند)
شایان توجه است که پیش از آمدن ترکان به شبه جزیرهٔ آناتولی و قدرت یابی ایشان، این منطقه مینیاتوری از فرهنگ و آیین‌های مهری و مغانه، مسیحی و یونانی و رومی بود اما پیدایش ایدیولوژی‌هایی که بر محور دین و نژاد - پان‌ترکیسم و پان اسلامیسم - توسط عثمانیان چرخش تاریخ را دگرگون ساخت.
پادشاهان امپراتوری عثمانی همواره سیاست پان‌ترکیسم گره خورده با پان اسلامیسم را دنبال می‌‌کردند و تشکیل یک حکومت ترک بزرگ از غرب آناتولی تا دشت ترکستان چین که همه اقوام ترک زبان را شامل شود و تحت حمایت و رهبری ترکیه باشد را در سر می‌‌پروراندند. البته اینان خود را به غلط تورانی نامیده‌اند ولی در نظر بیشتر تاریخدانان تورانیان از نژاد ایرانیانند با همان نام و نشان.
اینان توانستند با جنگ و غارت و کشتار متصرفات خود را درشکل گسترده‌ای توسعه دهند. این متصرفات شامل کشورهای فعلی ترکیه، سوریه، عراق، اردن، لبنان، فلسطین، مصر، قسمت‌های کناره مدیترانه در افریقای شمالی، قسمت اعظم بالکان و دهها منطقه کوچک و بزرگ دیگر می‌‌شد.
[ویرایش] چرا پان‌ترکیسم به کشتار ارمنیان دست زد
به دو دلیل:
- نخست دلیل جغرافیایی چرا که ارمنیان همچون دیواری آهنین میان ترکهای عثمانی و ترک زبانان قفقاز که هیچگونه پیوست نژادی با آنان ندارند و ترکان آن سوی دریای خزر بودند، قرار گرفته بودند.
- دوم اینکه مسیحی بودند و باوجود فشار و تعقیب و تجاوز حاضر نمی‌شدند که دین خود را عوض کرده به اسلام بگروند، ازاین رو از میان برداشتن این سد و نابودی ملت ارمنی امری ضروری می‌‌نمود.
جنگ جهانی اول چنین فرصت مناسبی را به ترکان جوان داد، سرانجام در سال ۱۹۱۵ طی یک برنامه از پیش ریخته شده، نژادکشی ارمنیان را به مرحله اجرا درآوردند. برنامه‌ای که الگویی برای نازی‌ها در جنگ دوم جهانی شد. نابودی ملت ارمنی توسط دولت وقت ترکیه (ترکان جوان) به شکلی دقیق و محرمانه طرح ریزی و اجرا شد. در راس این طرح محمد طلعت پاشا وزیر کشور، اسماعیل انورپاشا وزیرجنگ و احمد جمال پاشا وزیر دریاداری ترکیه قرارداشتند و ازاعضای حزب اتحاد و ترقی بودند اینان برای پیشبرد هدف‌های خود به دولت آلمان وابسته شده بودند. دولت ترکیه برای اجرای این طرح کمیته‌ای سه نفره تشکیل داد که اعضای آن بهاالدین شاکر، شکری و دکترناظم بودند.این طرح در سال‌های ۱۹۲۳ - ۱۹۱۵ در ارمنستان غربی که تحت اشغال امپراتوری عثمانی بود، به اجرا در آمد و طی آن بیش ازیک و نیم میلیون از مردم بی‌دفاع ارمنی از زن و مرد و پیر و جوان قربانی شدند و حدود یک میلیون نفر دیگر در سراسر جهان پراکنده شدند.
بنا بر این طرح نخست کلیه مردان ارمنی از ۱۵ سال تا ۵۰ سال را که توان داشتند، به بهانه بردن به جبهه‌های نبرد به ارتش فرا خوانده شدند. در آنجا آنها را خلع سلاح کرده و به گردانهای بیگاری در پشت جبهه منتقل کردند. در ۲۴ آوریل ۱۹۱۵، حدود ۳۰۰ نفر از متفکران، نویسندگان، رهبران و سیاستمداران ارمنی در استانبول دستگیر و پس از انتقال به کشتارگاه‌ها بطرز فجیعی بقتل رسیدند. همچنین در همان روز حدود ۵۰۰۰ نفر از ارامنه بی دفاع را در استانبول به کشتارگاه فرستادند که این سرآغاز قتل عام دسته جمعی مردم بی دفاع ارمنی بود به ویژه مردانی که به‌عنوان سرباز در پشت جبهه به بیگاری کشیده شده بودند.
ترکان سرمست از کشتار و بوی خون در ۲۷ ماه مه ۱۹۱۵ قانون تبعید ارمنیان به موصل و سوریه را منتشر کردند. ماموران دولت، باشندگان شهرها و روستاهای ارمنی نشین را مجبور به جایی کرده و به دروغ به آنها گفته می‌‌شد که چون در منطقه جنگی قرار دارند می‌بایست برای حفظ جانشان به جاهای امن‌تری منتقل شوند. به آنها حتی فرصت نمی‌دادند که غذا و لوازم ضروری را با خود بردارند. آنان گروه‌های ارمنی را که بیشتر شان زنان، کودکان و سالخوردگان بودند، به طرف صحرای مرکزی سوریه درمنطقه درالزور درنزدیکی شهر حلب راندند که تعداد زیادی از کودکان، پیرزنان و پیرمردان در مسیر راه در اثر گرما، گرسنگی و تشنگی طاقت نیاورده و مردند. از سوی دیگر برای اجرای کامل کشتار ارمنیان مردان را از زن و بچه یشان جدا کرده، بطرز فجیعی قصابی می‌‌کردند و زنان و دختران جوان را برای نیات جنسی با خود می‌‌بردند. آنهایی هم که از خود مقاومت نشان می‌‌دادند، بطور وحشیانه‌ای می‌‌کشتند.
[ویرایش] نسل‌کشی ارمنیان و دولت کنونی ترکیه
دولت ترکیه امروز وجود چنین کشتاری را منکر می‌‌شود ومدعی است که در کشمکش‌های داخلی و شورش ارمنیان علیه امپراتوری عثمانی نه تنها ارامنه کشته شدند بلکه ترک‌ها هم تلفات داشته‌اند که از هر دو گروه فقط ۳۰۰ هزار نفرکشته شده‌اند. شور بختانه در غارت و کشتار ارمنیان، کردها که هویت‌شان به عنوان کرد مورد پذیرش ترک‌ها نبوده و نیست و حتا آنها را به نام ترکان کوهستانی می‌‌نامند نقش عمده‌ای داشته اند.
[ویرایش] منبع
- پارسی، تورج. دولت عثمانی یک ملیون و نیم ارمنی را کشت و یک ملیون را آواره ساخت؛ جنایتی که هیچگاه تحت پیگرد قانونی قرار نگرفته است، از وب‌گاه ادبیات و فرهنگ.
[ویرایش] جستارهای وابسته
[ویرایش] پیوند به بیرون
- تصاویری از نسل‌کشی ارامنه در دانشنامهٔ ارامنه.
- تصاویری از نسل‌کشی ارامنه در وب‌گاه آرارات ما. این عکس‌ها توسط آرمین وگنر، گرفته شده‌اند.
- مقاله‌های محققین ایرانی در خصوص نسل کشی ارامنه
- در سال 1915 چه بر سر ارمنیان آمد؟، از بی‌بی‌سی فارسی.
- روایت رنج انسانی همچنان باقی است، از بی‌بی‌سی فارسی.
- کشتار و آوارگی ارمنیان به روایت محمد علی جمال‌زاده ، از بی‌بی‌سی فارسی. این مطلب بخش‌هایی از روایت محمد علی جمال زاده از سفر خود است که در کتاب سرگذشت و کار جمال زاده (تالیف مهرداد مهرین، چاپ آذرماه 1342 توسط انتشارات کانون معرفت - تهران) چاپ شده است.
- تصاویری از ارامنهٔ بی‌خانمان توسط وگنر در وب‌گاه موسسهٔ ملی ارامنه.
- آرمین وگنر؛ هنرمند نسل‌کشی. فیلم مستندی دربارهٔ آرمین وگنر و عکس‌های او.
