Retoriko

El Vikipedio

Retoriko (de pragreka ρήτωρ, rhētōr) estas la teorio de la arto trafe, konvinke kaj elokvente paroli. Oni povas kompreni retoriko kiel:

1. Esperimi sin parolate por konvinki aliaj (retoriko kiel aktiveco). Retoriko kiel aktiveco estas la baza homa faraĵo kaj observeblas ĉiam en ĉiuj kulturoj.
2. La arto, en kiu oni studas kaj okupiĝas pri konvinka paroleco, ĉi-sube stilistiko, argumentado, estetiko (retoriko kiel fako). Retoriko kiel fako estas specifa historia tradicio, kiu nodas al specifaj kulturoj en Eŭropo kaj iliaj kolonioj, ĉefe en Nordameriko. Estis en la antikva Ateno (en la kvara jarcento a.K.) oni unue komencis diskuti la arton de konvinkeco sub la signifo retoriko.
3. En ĉiutaga lingvo retoriko ofte uzadas kiel parola formo kontraŭe enhavo ("nur estas retoriko", "malplena retoriko"). Tio uzado rilatas al la malnova klasika diskuto inter retoriko kaj filosofio (Platono) kaj parte al la okupiĝo pri naivecaj kaj neartaj diraĵoj de la romantikisma periodo.

Enhavo 1 La klasika retorika sistemo 2 Ŝlosilpersonoj 3 Eksterne henvisninger 4 Verko 5 Vidu ankaŭ 6 Eksteraj ligiloj

[redaktu] La klasika retorika sistemo

La tri parolĝenroj:

• 1. genus judiciale (γένος δικανικόν), kutime jura parolo aŭ leĝeja parolo: traktas pri farita aŭ nefarita kaj okazita aŭ neokazita.
• 2. genus deliberativum (γένος δημηγορικόν), kutime intenca parolo aŭ politika parolo: traktas pri ĉu io estas faronta aŭ nefaronta
• 3. genus demonstrativum (γένος ἐπιδεικτικόν), kutime festparolo aŭ ceremonia parolo: laŭdi aŭ mallaŭdi personon aŭ aĵon

La kvin laborfazoj:

• 1. inventio (εὕρεσις): la argumentoj eltroviĝas
• 2. dispositio (τάξις): la parolo disponiĝas
• 3. elocutio (λέξις): la parolo formuliĝas kaj ornamiĝas stilistike
• 4. memoria (μνήμη): la parolo parkeriĝas
• 5. pronuntiatio (ὑπόκρισις): la parolo prezentiĝas

[redaktu] Ŝlosilpersonoj

• Aristoteles (384-322 f.Kr.)
• Marcus Tullius Cicero (106-43 f.Kr.)
• Marcus Fabius Quintilian (ca. 35 - ca. 95)

[redaktu] Eksterne henvisninger

• Afdelingen for Retorik ved Københavns Universitet
• Center for Retorik ved Aarhus Universitet

[redaktu] Verko

"Retoriko" estas ankaŭ la titolo de tiutema verko de Ivo Lapenna, aperinta en 1950.

[redaktu] Vidu ankaŭ

• Propagando
• Novparolo
• Sofismo
• Lingvistiko
• Aforismo
• Arkaismo
• Kakofonio
• Idiotismo
• Parafrazo
• Proverbo
• Dialektiko
• Prediko

Eristiko

[redaktu] Eksteraj ligiloj

  Eta kurso pri retoriko

  http://americanrhetoric.com (angla)