Imperiestro

El Vikipedio

Politiko > Imperio > Imperiestro < Historio

Imperiestro estas plej alta rango de monarĥo, kiu norme kompreneble estras imperion.

Historie, la unuaj estroj, kiuj uzis la titulon de 'imperiestro', estis la estroj de la Romia imperio, kvankam oni tradukas tiel ankaŭ la titolojn de multaj pli fruaj regnestroj. Ekde la imperiestro Diokleciano la Romia imperio povis havi du imperiestrojn. De Diokleciano ĝis Napoléon neniam havis plu ol du imperiestroj en la okcidenta signifo.

En pluraj eŭropaj lingvoj la vorto devenas de la latina vorto imperator ("generalo, kiu havas imperiumon"). Post la fino de la Romia respubliko, la Romia ĉefulo uzis tiun kromnomon, kaj dum la jaroj ĝi perdis sian armean signifon kaj fariĝis titolo de politika potenco. Aliaj lingvoj uzas formojn el caesar.

Post la falo de Bizanca imperio, la estro de Osmanida imperio ofte estis nomata "imperiestro de Turkio, kvankam neĵuste. Ankaŭ oni tradukas per "imperiestro" titolojn kiaj estas la japanaj tennoo kaj mikado, kiuj dum epoko estis nur religiaj. Kiam hispanoj atingis Japanion en la 16-a jarcento, ili komence komprenis la imperiestron kiel japanan "papon" kaj la ŝogunon kiel la japanan "imperiestron". Oni tradukas per imperiestro ankaŭ tlatoani (la titolon de reganto de Aztekoj) kaj inkao.

Ekde la jaro 1804 "inflacio" de titolo okazis, ĉar ekde kiam Napoléon imperiestriĝis, pluraj reĝoj volis esti "imperiestro", ĉefe post akiri koloniojn.

Enhavo

1 Historiaj imperiestroj
2 Historiaj regantoj, nomigitaj imperiestroj post Napoléon
3 Vidu ankaŭ jenon:
4 Eksteraj ligiloj

[redaktu] Historiaj imperiestroj

Persiaj imperiestroj: antaŭ 550 a.K. - 330 a.K.
Partaj imperiestroj
Romiaj imperiestroj: 27 a.K. - 395
Romiaj imperiestroj de okcidento: 395 - 476
Romiaj imperiestroj de oriento: 395 - 1453 (ekde 476 - 800 nur unu imperiestro)
Imperiestroj de la Sankta Romia Imperio: 800 - 1804 (ekde 1453 - 1804 nur unu imperiestro, postuloj pri Romia okcidenta imperiestreco)

[redaktu] Historiaj regantoj, nomigitaj imperiestroj post Napoléon

Listo de imperiestroj de Turkio
Imperiestroj de Etiopio: ĉ. 16-a jarcento - 1974 (la titolo estis negus)
Imperiestroj de Ĉinio: ?/1644 - 1911 (traduko uzita en la okcidento)
Imperiestroj de Rusio: ĉ. 1400 - 1918 (caro egalvalore imperiestro, postuloj pri Romiaj orienta imperiestreco)
Imperiestroj de Aŭstrio: 1804 - 1918 (postuloj pri Sankta Romia Imperiestreco)
Imperiestroj de la Francoj: 1804 - 1814/1815 kaj 1852-1870
Imperiestroj de Brazilo: 1822 - 1889
Imperiestro de Meksiko: 1863 - 1867
Imperiestro de Japanio: malfrua de 7-a jarcento /1868 - 1945/hodiaŭ (titolo Tenno estas tradukata imperiestro)
Germanaj Imperiestroj: 1871 - 1918 (oficiale neniam "Imperiestro de Germanio")
Imperiestroj de Hindio: 1877 - 1946 (titolo de la britaj gereĝoj)
Imperiestroj de Persio: 1925 - 1979 (ŝaho egalvaloras imperiestron)
Imperiestro de Centr-Afriko: 1976 - 1979