Empire State Building
El Vikipedio
| Empire State Building | |
|---|---|
| Bazaj datenoj | |
| Loko: | Novjorko |
| Uzmaniero: | Burokonstruaĵo |
| Konstrutempo: | 1930 - 1931 |
| Kostoj: | 24,718 milionoj da USD |
| Arkitekto: | Shreve, Lamb & Harmon Associates |
| Konstrustilo: | Art-Déco |
| Teknikaj datenoj | |
| Alto ĝis tegumento: | 381 m |
| Alto ĝis pinto: | 443 m |
| Liftoj: | 73 |
| Tutuzareo: | 208,879 m² |
| Etaĝoj: | 102 |
| Konstrumaterialo: | kalkŝtono, granito |
Empire State Building [empajer stet bilding] estas ŝtalbetona konstruaĵo en Novjorko kun 102 etaĝoj, kun alto de 381 m, kun bazo de preskaŭ unu hektaro. La konstruo troviĝas en mezo de Manhattan, ĉe angulo de Fifth Avenue kaj la Strato 34.
Ĝi estis finkonstruita en 1931 kaj estis siatempe la unua nubskrapulo (anstataŭigante je Chrysler Building). Ĝi estis ĝis 1954 plej alta konstruaĵo de la mondo aŭ ĝis 1972, ĝis malfermo de World Trade Center.
Oni ekipis ĝin en 1950 per tv-anteno, altiginte je 449 m.
Post la eventoj de 11-a de septembro 2001, ĝi iĝis denove plej alta konstruaĵo de Novjorko kaj nun la dua plej alta nubskrapulo de Usono post la 443 m alta Sears Tower en Ĉikago.
Enhavo |
[redaktu] Faktoj pri la konstruaĵo
- ĉ. 55.000 t ŝtalo
- 10 milionoj da brikoŝtono
- ĉ. 760 km elektra kondukiloj
- 96 km akvoduktoj
- circa 5600 km telefonkabloj
- 6500 fenestroj
- tutmaso de ĉ. 331.000 t
- ĉ. 5660 m³ sabloŝtono
- ĉ. 30.000 m² marmorplanko
- Elektra nbezono: pli ol 40 milionoj da kWh
- pli ol 1100 necesejoj
- 73 liftojAufzüge en ŝaktoj de 11 km
- 102 etaĝoj
[redaktu] Historio
La konstruaĵon planigis la borsa spekulisto kaj fondinto de General Motors John Jacob Raskob, kiu komisiis la arkitekton William F. Lamb pri la planado. Tiam Raskob kredis je ĝenerala riĉiĝo de ĉiu. Kiam la borso kolapsis en oktobro de 1929 ĉesis ankaŭ la konstruoj. Sed la konstrulaboroj de Empire komenciĝis en marto de 1930 kaj pli frua guberniestro de Novjorko kaj prezidanto de Empire State Corporation Alfred E. Smith metis la bazŝtonon en septembro de 1930.
La konstrulaboro okazis ĉe industria flubendo. En Pittsburgh oni produktis 50.000 ŝtalapogilon, kun tolero de 3 mm kaj liveris en 8 horoj al la konstruejo. En la interno oni instalis relparojn por facila movo de materialoj.
Post unu jaro kaj 45 tagoj komencis konstrui la etaĝojn, averaĝe 4,5 po semajno. La veraj herooj estis la vinktistoj, kiuj estis mohawk-indianoj kaj laboris en 4-membraj grupoj en timiga alto. Ili ricevis la salajron 1,25 dolaroj je 800 viktado je tago.
La solena malfermo okazis la 1-an de majo 1931 fare de prezidentoHerbert Hoover, sed kelkaj burooj estis ankoraŭ malpelnaj en la 1940-aj jaroj.
Oni planis tegumentan aron kiel ankrejon por aerŝipoj, sed ĉe la unua provo evidentiĝis, ke la supre-fluanta aero estas tro forta.
[redaktu] Interesaĵoj
En 1945 trafis la B-25-bombavio la 79-an etaĝon. Mortis 14 homoj.
Betty Lou Oliver falis kun lifto 75 etaĝon. Ŝi travivis.
[redaktu] En filmo
La konstruaĵo aperis en jenaj filmoj:
- King Kong
- Independence Day
- Sendorme en Seattle
- Love Affair
[redaktu] Similaj konstruaĵoj
- Torre Latinoamericana
- Lomonosov-Universitato
- Kulturpalaco (Varsovio)
360°-Panoramo, Manhattan desupre de Empire State Building
