Şükrü Saracoğlu
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Mehmet Şükrü Saracoğlu. 1887 yılında İzmir’in Ödemiş ilçesinde doğdu. İlk ve orta okulu Ödemiş’te okuduktan sonra İzmir idadisi’ne girdi. Son derece zeki, çalıskan bir öğrenciydi. İzmir idadisini birincilikle bitirerek, Ankara’daki Mekteb-i Mülkiye’ye geçti. 1909 yılında Mekteb-i Mülkiye’ yi bitirerek İzmir Valiliği Maiyet Memurluğu’na atandı. İzmir Sultanisi’nde matematik-öğretmenliği yapan Saracoğlu, 1911 yılında İttihat ve Terakki Ticaret Mekteb-i Müdürlüğü görevine getirildi.
1914 yılının Ocak ayında bir devlet bursu kazanan Saracoğlu Belçika’ya öğrenime gitti. Kısa bir süre sonra Birinci Dünya Savaşı patlayınca hemen İzmir’e döndü. 1915 Mayıs’ında tekrar Cenevre Siyasi İlimler Akademisi’nde okumak için İsviçre’ye giderek burada dört yıl kaldı ve bu fakülteyi çok iyi bir dereceyle bitirdi. Mondros Mütarekesi’nden sonra Cenevre’de Türk Talebe Cemiyeti’ni kurarak bu cemiyet adına Fransızca bir derginin yayınlanmasını üstlendi. Türk Talebe Cemiyeti’nin başkanı olarak Avrupa kamuoyunda Mondros şartlarının olumsuzluğuna tepki yaratmak için uğraşlar vererek Osmanlı Devleti’nin haklarını savundu.
O günlerde İzmir işgal edilince Türkiye’ye gideceğini öğrendiği bir İtalyan gemisine kaçak binip yurda döndü. Ulusal Kurtuluş Hareketi’ne katıldı. Kuşadası, Nazilli ve Aydın yörelerinde kurulan Kuva-i Milliye hareketlerinin örgütlenmesinde çalıştı. Osmanlı Meclisi Mebusanı’na İzmir milletvekili olarak seçildiyse de, Saracoğlu bu göreve katılmadı.
Saracoğlu 1923’de Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne İzmir Mebusu olarak girdi.
Fethi Okyar kabinesinde Maarif Vekili, İnönü’nün 3 ve 4. hükümetlerinde Adliye Vekili, ve 12’nci Refik Saydam hükümetinde Hariciye Vekili olan Mehmet Şükrü Saracoğlu, 1942 yılında Refik Saydam’ın ölümü üzerine İnönü tarafından 9 Temmuz 1942 günü başkanlığa atanarak hükumeti kurmakla görevlendirildi.
Fethi Okyar hükümetinde Milli Eğitim Bakanlığı yapan Saracoğlu 1926’da Yunanlılarla kurulan Mübadele Komisyonu’na başkanlık etti. Başbakanlığına kadar kurulan bütün hükümetlerde görev aldı. Bu hükümetlerde Maliye, Adliye ve Hariciye vekilliklerinde bulundu. Saracoğlu’nun 1932 yılında Paris’te Osmanlı borçlarının ödeme koşullarının saptanması görüşlerini Türkiye adına yürütürken görüyoruz. 1933’de bir antlaşma ile bu konuyu başarıyla ve batılı gözlemcilerin hayranlığı içinde bitirirken izliyoruz. Saracoğlu’nun devlet adamlığı vitrinini süsleyen en değerli ve liyakatinin zirvesine vardığı bu anlaşma ile genç Türkiye Cumhuriyeti’nin maliyesi soluk aldı.
Genç Cumhuriyet’in devlet organlarının kurumlaşmasında da emeği geçen Saracoğlu, bakanlıkları sırasında avukatlık, hakimlik İcra İflas Kanunlarını hazırlamış ve çıkartmış iş esasına dayalı cezaevlerinin oluşmasını ve ilk örnek olarak İmralı’nın kuruluşunu sağlamıştır. Barem ve Emeklilik kanunları da Saracoğlu’nun zamanında oluşturulmuştur.
Refik Saydam’ın ölümü sonrasında Başbakan olan Saracoğlu, bu döneminde de Cumhuriyet döneminin bütünsellik taşıyan seçim yasasını iki dereceli olarak hazırladı ve çıkarttı. Saracoğlu istifa ederek Başbakanlığı Recep Peker’e devrettikten sonra 1 Kasım 1948 ve 22 Mayıs 1950 yılları arasında Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı yaptı.
1950 seçimlerinde parlamentoya giremeyen Saracoğlu siyaseti bıraktı.
Saracoğlu, 27 Aralık 1953’de İstanbul’da vefat etti.
Şükrü Saracoğlu ayrıca 16 yıl boyunca Fenerbahçe Spor Kulübü'nün başkanlığını yapmıştır. 22 Temmuz 1998 yılında alınan kararla Fenerbahçe Stadı'nın adı Fenerbahçe Şükrü Saracoğlu Stadyumu olarak değiştirilmiştir.
Önce gelen: Ali Fuat Cebesoy |
TBMM Başkanı 1 Kasım 1948 - 22 Mayıs 1950 |
Sonra gelen: Refik Koraltan |
Önce gelen: Refik Saydam |
Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı 9 Temmuz 1942 - 7 Ağustos 1946 |
Sonra gelen: Recep Peker |
Önce gelen: Tevfik Rüştü Aras |
Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı 11 Kasım 1938 - 13 Ağustos 1942 |
Sonra gelen: Numan Menemencioğlu |
Önce gelen: Hüseyin Vasıf Çınar |
Türkiye Cumhuriyeti Milli Eğitim Bakanı 22 Kasım 1924 - 3 Mart 1925 |
Sonra gelen: Necati Uğural |
Önce gelen: Yusuf Kemal Tengirşenk |
Türkiye Cumhuriyeti Adalet Bakanı 24 Mayıs 1933 - 12 Kasım 1938 |
Sonra gelen: Hilmi Uran |
Mustafa Kemal Atatürk • Ali Fethi Okyar • Kazım Özalp • Abdülhalik Renda • Kazım Karabekir • Ali Fuat Cebesoy • Şükrü Saraçoğlu • Refik Koraltan • Fuat Sirmen • Ferruh Bozbeyli • Sabit Osman Avcı • Kemal Güven • Cahit Karakaş • Necmettin Karaduman • Yıldırım Akbulut • Kaya Erdem • Hüsamettin Cindoruk • İsmet Sezgin • Mustafa Kalemli • Hikmet Çetin • Yıldırım Akbulut • Ömer İzgi • Bülent Arınç
Kurtuluş Savaşı Dönemi Başbakanları Mustafa Kemal Atatürk | Mustafa Fevzi Çakmak | Hüseyin Rauf Orbay Cumhuriyet Dönemi Başbakanları İsmet İnönü | Ali Fethi Okyar | İsmet İnönü | Celal Bayar | Dr. Refik Saydam | Şükrü Saracoğlu | Recep Peker | Hasan Saka | Şemsettin Günaltay | Adnan Menderes | Cemal Gürsel | İsmet İnönü | Suat Hayri Ürgüplü | Süleyman Demirel | Prof. Dr. Nihat Erim | Ferit Melen | Naim Talu | Bülent Ecevit | Ord.Prof. Sadi Irmak | Süleyman Demirel | Bülent Ecevit | Süleyman Demirel | Bülent Ecevit | Süleyman Demirel | Bülent Ulusu | Turgut Özal | Yıldırım Akbulut | Mesut Yılmaz | Süleyman Demirel | Tansu Çiller | Mesut Yılmaz | Necmettin Erbakan | Mesut Yılmaz | Bülent Ecevit | Abdullah Gül | Recep Tayyip Erdoğan |
Başvekil: Ali Fethi Okyar
Adliye Vekili: Mahmut Esat Bozkurt · Müdafa-i Milliye (Milli Savunma) Vekili: Kazım Özalp · Dahiliye Vekili, Mübadele ve İmar İskan Vekaleti Vekili: Mehmet Recep Peker (→21.5.1924) → Mahmut Cemil Uybadın · Hariciye Vekili: Şükrü Kaya · Maliye Vekili: Mustafa Abdülhalik Renda · Maarif Vekili: Şükrü Saracoğlu · Nafia (Bayındırlık) Vekili: Feyzi Pirinççioğlu · Sıhhiye ve Muavenet-i İçtimaiye (Sosyal Yardım) Vekili: Mazhar Germen · Ziraat Vekili:: Hasan Fehmi Ataç · Ticaret Vekili:: Ali Cenani · Bahriye (Denizcilik) Vekili:: İhsan Eryavuz
Başvekil: İsmet İnönü
Adliye Vekili: Mahmut Esat Bozkurt · Müdafa-i Milliye (Milli Savunma) ve Bahriye Vekaleti Vekili: Mustafa Abdülhalik Renda · Dahiliye Vekili: Şükrü Kaya · Hariciye Vekili: Tevfik Rüştü Aras · İktisat Vekili: Şakir Kesebir · Mustafa Rahmi Köken · Maliye Vekili: Şükrü Saracoğlu · Maarif Vekili: Mustafa Necati Uğural · Mehmet Recep Peker · Hüseyin Vasıf Çınar · İsmet İnönü · Cemal Hüsnü Taray · Refik Saydam · Nafia (Bayındırlık) Vekili: Behiç Erkin · Mehmet Recep Peker · Sıhhiye ve Muavenet-i İçtimaiye Vekili: Refik Saydam · Ziraat Vekili ve Ticaret Vekaleti Vekili:: Mustafa Rahmi Köken
Başvekil: İsmet İnönü
Adliye Vekili: Yusuf Kemal Tengirşenk · Müdafa-i Milliye Vekili: Zekai Apaydın · Mustafa Abdülhalik Renda · Dahiliye Vekili: Şükrü Kaya · Hariciye Vekili: Tevfik Rüştü Aras · İktisat Vekili: Mustafa Şeref Özkan · Maliye Vekili: Şükrü Saracoğlu · Mustafa Abdülhalik Renda · Maarif Vekili: Esat Sagay · Nafia (Bayındırlık) Vekili: Hilmi Uran · Zekai Apaydın · Sıhhiye ve Muavenet-i İçtimaiye Vekili: Refik Saydam ·
Başvekil: İsmet İnönü
Adliye Vekili: Şükrü Saracoğlu · Müdafa-i Milliye Vekili: Zekai Apaydın · Dahiliye Vekili: Şükrü Kaya · Hariciye Vekili: Tevfik Rüştü Aras · İktisat Vekili: Mustafa Şeref Özkan · Mahmut Celal Bayar Maliye Vekili: Fuat Ağralı · Mustafa Abdülhalik Renda · Maarif Vekili: Esat Sagay · Refik Saydam · Reşit Galip Bey · Zeynel Abidin Özmen · Nafia (Bayındırlık) Vekili: Ali Çetinkaya · Hilmi Uran · Fuat Ağralı · Sıhhiye ve Muavenet-i İçtimaiye Vekili: Refik Saydam
Başvekil: İsmet İnönü
Gümrük ve İnhisarlar Vekili: Ali Rana Tarhan · Adliye Vekili: Şükrü Saracoğlu · Yusuf Kemal Tengirşenk · Müdafa-i Milliye Vekili: Kazım Özalp · Dahiliye Vekili: Şükrü Kaya · Hariciye Vekili: Tevfik Rüştü Aras · Maliye Vekili: Fuat Ağralı · İktisat Vekili: Mahmut Celal Bayar Maarif Vekili: Zeynel Abidin Özmen · Saffet Arıkan · Nafia (Bayındırlık) Vekili: Ali Çetinkaya → (v.) Sırrı Day → Ali Çetinkaya · Sıhhiye ve Muavenet-i İçtimaiye Vekili: Refik Saydam · Ziraat Vekili: Şakir Kesebir · Muhlis Erkmen
Başvekil: Mahmut Celal Bayar
Gümrük ve İnhisarlar Vekili: Ali Rana Tarhan · Adliye Vekili: Şükrü Saracoğlu Müdafa-i Milliye Vekili: Kazım Özalp · Dahiliye Vekili: Şükrü Kaya · Hariciye Vekili: Tevfik Rüştü Aras · Maliye Vekili: Fuat Ağralı · İktisat Vekili: Şakir Kesebir Maarif Vekili: Saffet Arıkan · Nafia (Bayındırlık) Vekili: Ali Çetinkaya · Sıhhiye ve Muavenet-i İçtimaiye Vekili: Ahmet Hulusi Alataş · Ziraat Vekili: Şakir Kesebir · Faik Kurdoğlu
Başvekil: Mahmut Celal Bayar
Gümrük ve İnhisarlar Vekili: Ali Rana Tarhan · Adliye Vekili: Hilmi Uran · Tevfik Fikret Sılay Müdafa-i Milliye (Milli Savunma) Vekili: Kazım Özalp · Naci Tınaz Dahiliye Vekili: Refik Saydam · Hariciye Vekili: Şükrü Saracoğlu · İktisat Vekili: Hüseyin Hüsnü Çakır · Şakir Kesebir Maliye Vekili: Fuat Ağralı · Maarif Vekili: Saffet Arıkan · Hasan Ali Yücel Nafia (Bayındırlık) Vekili: Ali Çetinkaya · Sıhhiye ve Muavenet-i İçtimaiye (Sosyal Yardım) Vekili: Ahmet Hulusi Alataş · Ziraat Vekili: Faik Kurdoğlu ·
Başvekil: Refik Saydam
Gümrük ve İnhisarlar Vekili: Ali Rana Tarhan · Adliye Vekili: Tevfik Fikret Sılay · Müdafa-i Milliye (Milli Savunma) Vekili: Naci Tınaz · Dahiliye Vekili: Faik Öztrak · Hariciye Vekili: Şükrü Saraçoğlu · Maliye Vekili: Fuat Ağralı · İktisat Vekili: Hüseyin Hüsnü Çakır · Maarif Vekili: Hasan Ali Yücel · Nafia (Bayındırlık) Vekili: Ali Çetinkaya · Sıhhiye ve Muavenet-i İçtimaiye (Sosyal Yardım) Vekili: Ahmet Hulusi Alataş · Ziraat Vekili: Muhlis Erkmen ·
Başvekil: Refik Saydam
Başvekil: Ahmet Fikri Tüzer
Gümrük ve İnhisarlar Vekili: Raif Karadeniz · Ali Rana Tarhan · Adliye Vekili: Tevfik Fikret Sılay · Müdafa-i Milliye (Milli Savunma) Vekili: Saffet Arıkan · Naci Tınaz · Ali Rıza Artunkal · Dahiliye Vekili: Faik Öztrak · Ahmet Fikri Tüzer · Hariciye Vekili: Şükrü Saraçoğlu · İktisat Vekili: Hüseyin Hüsnü Çakır · Sırrı Day · Maarif Vekili: Hasan Ali Yücel · Nafia (Bayındırlık) Vekili: Ali Fuat Cebesoy · Sıhhiye ve Muavenet-i İçtimaiye (Sosyal Yardım) Vekili: Ahmet Hulusi Alataş · Muharebe ve Münakalat (Haberleşme) Vekili: Ali Çetinkaya · Cevdet Kerim İncedayı · Mehmet Fahri Engin · Ziraat Vekili: Muhlis Erkmen · Ticaret Vekili: Nazmi Topçuoğlu · Cezmi Ergin · Mümtaz Ökmen ·
Başvekil: Şükrü Saraçoğlu
Gümrük ve İnhisarlar Vekili: Raif Karadeniz · Dahiliye Vekili: Mehmet Recep Peker · Ali Fikri Tüzer · Hariciye Vekili: Şükrü Saraçoğlu · İktisat Vekili: Sırrı Day · Maarif Vekili: Hasan Ali Yücel · Nafia (Bayındırlık) Vekili: Ali Fuat Cebesoy · Sıhhiye ve Muavenet-i İçtimaiye (Sosyal Yardım) Vekili: Ahmet Hulusi Alataş · Münakalat (Haberleşme) Vekili: Mehmet Fahri Engin · Ziraat Vekili: Şevket Raşit Hatipoğlu · Ticaret Vekili: Behçet Uz
Başvekil: Şükrü Saraçoğlu
Gümrük ve İnhisarlar Vekili: Raif Karadeniz · Suat Hayri Ürgüplü · Tahsin Çoşkan · Adliye Vekili: Ali Rıza Türel · Mümtaz Ökmen · Milli Müdafaa Vekili: Ali Rıza Artunkal · Dahiliye Vekili: Mehmet Recep Peker · Hilmi Uran · Hariciye Vekili: Şükrü Saraçoğlu · Hasan Saka · Numan Menemencioğlu · Maliye Vekili: Nurullah Esat Sümer · Fuat Ağralı · İktisat Vekili: Fuat Sirmen · Maarif Vekili: Hasan Ali Yücel · Nafia (Bayındırlık) Vekili: Sırrı Day · Sıhhiye ve Muavenet-i İçtimaiye (Sosyal Yardım) Vekili: Ahmet Hulusi Alataş · Sadi Konuk · Münakalat (Haberleşme) Vekili: Ali Fuat Cebesoy · Ziraat Vekili: Şevket Raşit Hatipoğlu · Çalışma Vekili: Sadi Irmak · Ticaret Vekili: Raif Karadeniz · Celal Sait Siren
Bekir Sami Kunduk • Ahmet Muhtar Mollaoğlu • Yusuf Kemal Tengirşenk • İsmet İnönü • Şükrü Kaya • Tevfik Rüştü Aras • Şükrü Saracoğlu • Numan Menemencioğlu • Hasan Saka • Necmettin Sadak • Mehmet Fuad Köprülü • Fatin Rüştü Zorlu • Selim Sarper • Feridun Cemal Erkin • Hasan Esat Işık • İhsan Sabri Çağlayangil • Osman Olcay • Haluk Bayülken • Turan Güneş • Melih Esenbel • Gündüz Ökçün • Hayrettin Erkmen • İlter Türkmen • Vahit Melih Halefoğlu • Mesut Yılmaz • Ali Bozer • Ahmet Kurtcebe Alptemoçin • Safa Giray • Hikmet Çetin • Mümtaz Soysal • Murat Karayalçın • Erdal İnönü • Coşkun Kırca • Deniz Baykal • Emre Gönensay • Tansu Çiller • İsmail Cem • Şükrü Sina Gürel • Yaşar Yakış • Abdullah Gül •
Sayfa kategorileri: Türk siyasetçiler | Türkiye Cumhuriyeti Başbakanları | 3. Hükümet - Ali Fethi Okyar Hükümeti | 5. Hükümet - 4. İnönü Hükümeti | 6. Hükümet - 5. İnönü Hükümeti | 7. Hükümet - 6. İnönü Hükümeti | 8. Hükümet - 7. İnönü Hükümeti | 9. Hükümet - 1. Bayar Hükümeti | 10. Hükümet - 2. Bayar Hükümeti | 11. Hükümet - 1. Refik Saydam Hükümeti | 12. Hükümet - 2. Refik Saydam Hükümeti | 13. Hükümet - 1. Saraçoğlu Hükümeti | 14. Hükümet - 2. Saraçoğlu Hükümeti | Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanları | 1887 doğumlular | 1953 yılında ölenler | Fenerbahçe başkanları | Son Osmanlı Meclis-i Mebusanı (1920) üyeleri | T.B.M.M. 2. Dönem Milletvekilleri | T.B.M.M. 3. Dönem Milletvekilleri | T.B.M.M. 4. Dönem Milletvekilleri | T.B.M.M. 5. Dönem Milletvekilleri | T.B.M.M. 6. Dönem Milletvekilleri | T.B.M.M. 7. Dönem Milletvekilleri | T.B.M.M. 8. Dönem Milletvekilleri