วิกิพีเดีย:คู่มือในการเขียน

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี

คู่มือในการเขียน นโยบาย นโยบาย อะไรที่ไม่ใช่วิกิพีเดีย คู่มือพื้นฐาน หลักการตั้งชื่อบทความ การแก้ไขหน้า การจัดหน้าโดยใช้แม่แบบช่วย เขียนให้ดียิ่งขึ้น เขียนไม่ให้ละเมิดลิขสิทธิ์ อ่าน/เขียน คำทับศัพท์ คำทับศัพท์ในวิกิพีเดีย การอัปโหลดภาพ การใส่ภาพ การสร้างตาราง การจัดหมวดหมู่ การสร้างหน้าเปลี่ยนทาง การลิงก์มาที่วิกิพีเดีย อธิบาย การแก้ไขเล็กน้อย คำอธิบายอย่างย่อ อ้างอิง การอ้างอิงแหล่งที่มา ถอดเสียงอังกฤษเป็นไทย ถอดอักษรไทยเป็นโรมัน ศัพท์บัญญัติ พจนานุกรม สีที่ใช้ในเว็บ แม่แบบ แม่แบบ แม่แบบแสดงข้อความ แม่แบบเชื่อมโยงหัวข้อ วิธีการสร้างแม่แบบ แก้ไข

"ข้อมูลที่ถูกต้องและการเขียนโดยไม่ลำเอียงมีความสำคัญมากกว่ารูปแบบที่ถูกต้อง"

คู่มือในการเขียน (Manual of Style) ในวิกิพีเดียเป็นแนวทางในการเขียน ให้ผู้อ่านสามารถอ่านในรูปแบบที่เข้าใจได้ง่าย พึงนึกเสมอว่า หลักการตั้งชื่อนี้เป็นแนวทางในการตั้งชื่อเพื่อให้ชื่อบทความง่ายต่อการเข้าใจ ซึ่งไม่ใช่กฎเหล็ก โดยเมื่อวิกิพีเดียโตได้ระดับหนึ่ง ข้อแนะนำต่างๆ ที่ไม่เป็นที่นิยม อาจจะลดหายไป ก่อนอื่นเนื่องจากวิกิพีเดียคือสารานุกรม ลองอ่านที่ นโยบาย และ อะไรที่ไม่ใช่วิกิพีเดีย เมื่อมีข้อสงสัยให้ตั้งตามบทความต่อไปนี้

สารบัญ 1 ชื่อบทความ 2 ชื่อเรียก 3 วันเดือนปี 4 ตัวเลข 5 ประเทศ ภาษา บุคคล 6 รูปแบบการจัดหน้า 7 การเขียนกำกับภาษาอื่น 7.1 การออกเสียงคำ 7.2 คำทับศัพท์ภาษาอังกฤษ 8 เว้นวรรคระหว่างคำ ของชื่อจากภาษาต่างประเทศ 8.1 ชื่อซอฟต์แวร์ และ ชื่อรถ 8.2 ชื่อทีมกีฬา 9 เครื่องหมาย 9.1 เครื่องหมายจุลภาค 9.2 เครื่องหมายมหัพภาค 9.3 เครื่องหมายไม้ยมก (ๆ) 10 ดูเพิ่ม

[แก้] ชื่อบทความ

ดูบทความหลักที่ วิกิพีเดีย:หลักการตั้งชื่อบทความ

ชื่อบทความควรจะเป็นภาษาไทยที่เป็นคำนาม สำหรับชื่อเฉพาะ ชื่อคน ชื่อสถานที่ หรือชื่อสิ่งของ ให้ใช้ชื่อที่เป็นชื่อนิยม เพราะเชื่อว่าเป็นชื่อที่คนอื่นจะค้นหาเป็นอันดับแรก

ชื่อบทความที่ปรากฏในส่วนเนื้อหาครั้งแรกให้ทำตัวเน้น และเว้นวรรคระหว่างชื่อกับเนื้อหาหนึ่งครั้ง '''ชื่อบทความ'''

• เช่น คู่มือในการเขียน ในวิกิพีเดียเป็นแนวทางในการเขียนให้ผู้อ่านสามารถอ่านในรูปแบบที่เข้าใจได้ง่าย ถึงแม้ว่าชื่อบทความจะเป็นชื่อย่อของเนื้อหานั้น ให้เน้นชื่อเต็มทั้งหมด เช่นบทความ ไอแซก นิวตัน
• เช่น เซอร์ไอแซก นิวตัน (Sir Isaac Newton) นักคณิตศาสตร์ นักดาราศาสตร์ นักปรัชญา และนักเล่นแร่แปรธาตุชาวอังกฤษ

สำหรับบทความที่มีสองชื่อ ซึ่งอาจจะเป็นบทความที่แปลมาจากภาษาอื่น ให้ทำตัวเน้น ชื่อทั้งสองของบทความ

[แก้] ชื่อเรียก

แนะนำให้ใช้ ตัวเอน สำหรับชื่อเรียกของ เพื่อแยกส่วนเนื้อหาบทความกับชื่อเรียกนั้น

• เช่น ในปี พ.ศ. 2534 วินนิงอีเลฟเวนได้เริ่มวางจำหน่าย โดยในปัจจุบันเป็นรุ่นที่ 9

• เกมคอมพิวเตอร์และวิดีโอเกม
• ขบวนรถไฟโดยสารที่มีชื่อเฉพาะ
• คดีในศาลยุติธรรม
• คำประพันธ์หรือร้อยกรองขนาดยาว/มหากาพย์
• งานประพันธ์ดนตรีสำหรับวงดุริยางค์
• ชิ้นงานทัศนศิลป์
• บทละคร
• ภาพยนตร์
• ภาพยนตร์ชุดทางโทรทัศน์
• ยานอวกาศ
• เรือ
• หนังสือ
• หนังสือรายคาบ (หนังสือพิมพ์ วารสาร และนิตยสาร)
• อัลบัมดนตรี

ตัวเอนจะใช้กับชื่องานขนาดยาว หากเป็นงานขนาดสั้น ควรล้อมชื่อเรียกด้วยเครื่องหมายอัญประกาศคู่ ("...") แทน งานขนาดสั้นได้แก่:-

• คำประพันธ์หรือร้อยกรองขนาดสั้น
• ตอนของภาพยนตร์ชุดทางโทรทัศน์
• บทความ ความเรียง หรือบทความวิชาการ
• บทหรือองก์ของงานขนาดยาว
• ประติมากรรม
• เพลง
• เรื่องสั้น

มีบางกรณีที่ชื่อเรียกไม่ควรใช้ทั้งตัวเอนหรืออัญประกาศ ได้แก่:-

• คัมภีร์ทางศาสนา
• รัฐธรรมนูญและกฎหมาย
• รูปเคารพทางศาสนา

[แก้] วันเดือนปี

• เขียนปีในรูปแบบของ พ.ศ. โดยเว้นวรรคหนึ่งครั้งระหว่างคำย่อและตัวเลข เช่น
  • พ.ศ. 2549
• สำหรับปี ค.ศ. ที่มีความสำคัญ ในทางความหมาย ให้เขียนกำกับในวงเล็บด้านหลัง หรือเขียนเฉพาะปี ค.ศ. เช่น
  • พ.ศ. 2548 (ค.ศ. 2005)
  • ค.ศ. 2005
• ทศวรรษ เขียนระหว่าง พุทธทศวรรษ และ คริสต์ทศวรรษ โดยไม่มีคำว่า "ที่" ตามหลัง เช่น
  • คริสต์ทศวรรษ 1980
• ศตวรรษ เขียนระหว่าง พุทธศตวรรษ และ คริสต์ศตวรรษ โดยตามหลังด้วยคำว่า "ที่" เช่น
  • พุทธศตวรรษที่ 25
  • คริสต์ศตวรรษที่ 20

[แก้] ตัวเลข

• ตัวเลขให้ใช้เลขอารบิก(0 1 2 3..9) เป็นหลัก
• สำหรับเอกสารต้นฉบับที่ยกมาไว้ในเครื่องหมายคำพูด และไม่มีการจัดรูปแบบหรือเขียนใหม่ สามารถอ้างอิงเลขไทย (o ๑ ๒ ๓..๙) ไว้

[แก้] ประเทศ ภาษา บุคคล

ชื่อ ภาษา และชื่อบุคคล จากต่างประเทศให้ใช้ชื่อตามชื่อประเทศ เช่น ชาวสวีเดน (ไม่ใช้ ชาวสวีดิช) ภาษาสวีเดน (ไม่ใช้ ภาษาสวีดิช) หรือ ชาวเวลส์ (ไม่ใช้ ชาวเวลช์) ยกเว้นชื่อที่มีการใช้มานาน ได้แก่ เยอรมัน กรีก ไอริช ดัตช์ สวิส อังกฤษ และ อเมริกัน

[แก้] รูปแบบการจัดหน้า

ดูบทความหลักที่ รูปแบบการจัดหน้า

[แก้] การเขียนกำกับภาษาอื่น

[แก้] การออกเสียงคำ

การเขียนตัวอักษรคำ ให้ใช้สัญลักษณ์ของ IPA โดยอาจจะเขียนคำไทยที่เสียงใกล้เคียงกำกับ สำหรับภาษาจีนให้ใช้ พินอิน และภาษาญี่ปุ่นให้ใช้ โรมะจิ กำกับเพิ่ม เช่น

• ภาษาฝรั่งเศส (ฝรั่งเศส: français, อังกฤษ: French, IPA: fʁɑ̃sɛ) หนึ่งในภาษากลุ่มโรมานซ์ที่สำคัญที่สุด ...
• โตเกียว （「東京」, Tōkyō, 東京^?） เป็นเมืองหลวงของประเทศญี่ปุ่น ...
• โจวเหวินฟะ (จีน: 周潤發, พินอิน: Zhōu Rùnfā) หนึ่งในสุดยอดนักแสดงฮ่องกงที่ ได้ก้าวเข้าสู่วงการภาพยนตร์นานาชาติ ...

[แก้] คำทับศัพท์ภาษาอังกฤษ

สำหรับ คำทับศัพท์ภาษาอังกฤษ ที่ต้องการแสดงที่มาของคำนั้น ให้เขียนคำภาษาอังกฤษในวงเล็บตามหลังด้วยชื่อบทความ โดยใช้ตัวอักษรพิมพ์ใหญ่สำหรับชื่อเฉพาะและชื่อบุคคล และตัวอักษรพิมพ์เล็กสำหรับคำทั่วไป เช่น

• สตีเฟน พอล จอบส์ (Steven Paul Jobs) ผู้บริหารระดับสูงของ แอปเปิล คอมพิวเตอร์ และ พิกซาร์อนิเมชันสตูดิโอส์ ...
• มหาวิทยาลัยแคลิฟอร์เนีย เบิร์กลีย์ (University of California, Berkeley) เป็นมหาวิทยาลัยรัฐ ตั้งอยู่ในเมืองเบิร์กลีย์ รัฐแคลิฟอร์เนีย ...
• ไบโอดีเซล (biodiesel) เป็นเชื้อเพลิงดีเซลที่ผลิตจากแหล่งทรัพยากรหมุนเวียน เช่น น้ำมันพืช ...

สำหรับคำทั่วไปที่เป็นภาษาไทย ที่ไม่จำเป็นต้องมีคำศัพท์ภาษาอังกฤษกำกับ เช่น

• ปลา เป็นสัตว์เลือดเย็น มีกระดูกสันหลัง ส่วนใหญ่หายใจทางเหงือก ...
  • ไม่ใช้ ปลา (fish) เป็นสัตว์เลือดเย็น มีกระดูกสันหลัง ส่วนใหญ่หายใจทางเหงือก ...

[แก้] เว้นวรรคระหว่างคำ ของชื่อจากภาษาต่างประเทศ

คำที่มาจากภาษาต่างประเทศ ถ้ามีการเว้นวรรคระหว่างคำ ให้เขียนติดกันเป็นคำเดียว เช่น

• Mexico City เขียน เม็กซิโกซิตี

ยกเว้นคำที่เป็นชื่อเฉพาะ โดยขึ้นอยู่กับต้นฉบับของข้อมูล สำหรับคำที่ยังไม่มีการกำหนด ตัดสินว่าถ้าแยกคำแล้วทำให้เกิดความเข้าใจผิดได้ให้เขียนติดกันเป็นคำเดียว

[แก้] ชื่อซอฟต์แวร์ และ ชื่อรถ

ชื่อซอฟต์แวร์ และ ชื่อโมเดลรถยนต์ให้เขียน เว้นวรรคระหว่างชื่อผู้ผลิตและชื่อผลิตภัณฑ์ เช่น

• Mozilla Firefox เขียน มอซิลลา ไฟร์ฟอกซ์
• Macromedia Flash เขียน แมโครมีเดีย แฟลช
• Honda Accord เขียน ฮอนด้า แอคคอร์ด
• Toyota Celica เขียน โตโยต้า เซลิก้า
• Honda Civic Type R เขียน ฮอนด้า ซีวิคไทป์อาร์

เขียน ซีวิคไทป์อาร์ ติดกัน เนื่องจาก ซีวิคเป็นรุ่นรถรุ่นหนึ่งของ ฮอนด้า

[แก้] ชื่อทีมกีฬา

ชื่อทีมกีฬาที่ประกอบด้วยชื่อเมืองและตามด้วยชื่อทีม เขียนเว้นวรรคระหว่างชื่อเมืองและชื่อทีม สำหรับการกล่าวว่า่ทีมนั้นมาจากเมืองไหน

• ชาล็อต บ็อบแคทส์ (Charlotte Bobcats)
• แคนซัสซิตี ชีฟส์ (Kansas City Chiefs)

สำหรับทีมฟุตบอล เขียน

• สโมสรฟุตบอลแมนเชสเตอร์ยูไนเต็ด (Manchester United F.C.)
• สโมสรฟุตบอลแมนเชสเตอร์ซิตี (Manchester City F.C.)

[แก้] เครื่องหมาย

[แก้] เครื่องหมายจุลภาค

ภาษาไทยไม่ใช้เครื่องหมาย จุลภาค (เครื่องหมายคอมม่า)ระหว่างคำ

• ตัวอย่างใช้
  • แม่สีหลักประกอบด้วย สีแดง สีน้ำเงิน และสีเหลือง
  • ไม่ใช้ แม่สีหลักประกอบด้วย สีแดง, สีน้ำเงิน, และสีเหลือง
• ข้อยกเว้นในการใช้ เมื่อการเว้นวรรคคำ อาจทำให้เกิดความสับสนในประโยค

[แก้] เครื่องหมายมหัพภาค

ภาษาไทยไม่ใช้เครื่องหมาย มหัพภาค (จุด) ที่ท้ายประโยคเช่นเดียวกันเครื่องหมายอัศเจรีย์ หรือเครื่องหมายคำถาม (?)

[แก้] เครื่องหมายไม้ยมก (ๆ)

ไม่มีนโยบายสำหรับการใช้งานเว้นวรรคในไม้ยมก ว่าจะเว้นวรรคก่อนหน้าและตามหลัง ไม่ว่า "สรุปเร็วๆนะ" "สรุปเร็วๆ นะ" หรือ "สรุปเร็ว ๆ นะ" แต่การเว้นวรรคก่อนหน้าและหลังไม้ยมกไม่ใช่เรื่องสำคัญ ดูเพิ่มที่ ไม้ยมกและการใช้งาน และ บทพูดคุยในอดีตเกี่ยวกับการใช้ไม้ยมกในวิกิพีเดีย

[แก้] ดูเพิ่ม

• วิธีการเขียนให้ดียิ่งขึ้น