Franklin Delano Roosevelt

From Wikipedia

Franklin Delano Roosevelt (30.1. 1882. - 12.4. 1945.) je američki političar i državnik koji se smatra najvećim predsjednikom SAD u 20. vijeku.

Odrastao u uglednoj njujorškoj aristokratskoj familiji, Roosevelt se politikom počeo baviti od godine 1909. kao pristaša Demokratske stranke. Za vrijeme prvog svjetskog rata se istakao na položaju pomoćnika ministra za mornaricu.

Godine 1921. je obolio od dječje paralize, bolesti zbog koje nije mogao hodati, ali čije postojanje je, slično kao i ljubavna veza sa sekretaricom Lucy Mercer, ostalo tajnom do kraja njegovog života. Zahvaljujući tome je godine 1928. izabran za guvernera New Yorka.

Godine 1932. je izabran za predsjednika SAD u jeku velike ekonomske krize. Njegov prvi mandat bio je obilježen nastojanjem da oporavi nacionalnu ekonomiju, pri čemu je primijenio niz reformi inspiriranih idejama britanskog ekonomista Johna Maynarda Keynesa. Ta politika, poznata pod nazivom New Deal, je počela davati rezultate tek s izbijanjem drugog svjetskog rata.

U međuvremenu je Roosevelt ponovno izabran za predsjednika godine 1936. Za vrijeme drugog mandata su ekonomska pitanja s vremenom došla u sjenu svjetskih događaja koji će godine 1939. eskalirati u drugi svjetski rat. Koristeći tu krizu kao izgovor, Roosevelt je prekinuo s dotadašnjim presedanom i kandidirao se po treći put, te pobijedio na izborima godine 1940. Iako je inzistirao na tome da SAD podržavaju Veliku Britaniju (a poslije SSSR), te razvio lično prijateljstvo s Winstonom Churchillom, zbog tada dominirajućeg izolacionizma u američkoj javnosti se SAD nisu uključile u rat sve do japanskog napada na Pearl Harbor godinu dana kasnije.

Roosevelt se istakao kao dalekovidan, ali i pragmatičan ratni vođa. Ispravno je zaključio da se prvo mora poraziti Njemačka, a tek onda Japan, pri čemu je bez ikakvih ideoloških predrasuda Sovjetima slao obimnu vojnu pomoć. Sudjelovao je na dva summitta savezničkih vođa - u Teheranu godine 1943. i Jalti godine 1945. - prilikom kojih se odlučivalo u sudbini poslijeratne Evrope.

Za predsjednika je ponovno izabran godine 1944. i umro nekoliko mjeseci kasnije, nedugo prije pobjedonosnog završetka rata.

Zahvaljujući njegovoj politici odbacivanja tradicionalnog izolacionizma, SAD se nisu samo izvukle iz dotada nezapamćene ekonomske i političke krize, nego su se nametnule kao glavna vojna, ekonomska, politička i kulturna sila u svijetu - status u kome uživaju do današnjeg dana.

Ovaj biografski članak je u začetku.
Uključite se i pomozite Wikipediji proširujući ovaj članak!

Prethodnik:	Predsjednik Sjedinjenih Američkih Država 1933. - 1945.	Nasljednik:
Herbert Hoover 1929. - 1933.	Predsjednik Sjedinjenih Američkih Država 1933. - 1945.	Harry S. Truman 1945. - 1953.