Stalinizm
Z Wikipedii
Stalinizm to system polityczno-ekonomiczny, jaki powstał w ZSRR po faktycznym przejęciu pełni władzy przez Józefa Stalina.
Początkiem tego systemu był komunizm wojenny, wprowadzony jeszcze przez Lenina, opierający się na całkowitym scentralizowaniu wszelkich decyzji polityczno-ekonomicznych i "prawie rewolucyjnym", czyli ostrym terrorze wprowadzanym metodą ogłaszania "ukazów" i bezwględnego ich egzekwowania bez pośrednictwa normalnego systemu prawnego.
Ten chaotyczny początkowo system wytworzył w końcu, w dużym stopniu pod przywództwem Stalina, swoje ramy instytucjonalne. Trzema podstawowymi filarami instytucjonalnymi stalinizmu były:
- Faktycznie totalna władza Stalina.
- Biurokracja monopartyjna, działająca we wszystkich "powierzchniowych" obszarach władzy - wprowadzająca w czyn "jawne" decyzje Stalina.
- Aparat przymusu i kontroli - realizujący bezpośrednio "niejawne" decyzje Stalina i kontrolujący zachowania wszystkich bez wyjątku, łącznie z biurokracją partyjną.
Podstawowymi cechami stalinizmu były:
- Pełne jednowładztwo Stalina.
- Ciągła totalna kontrola wszystkiego i wszystkich.
- Ciągły i stale narastający terror, który przez cały czas zagrażał wszystkim oprócz samego Stalina.
- Ekonomia oparta na ścisłym, centralnym planowaniu wszelkich inwestycji i centralnej dystrybucji wszelkich dóbr.
Zazwyczaj przyjmuje się, że pełna "wersja" stalinizmu trwała od roku 1929 (pozbycie się z kierownictwa WKP(b) głównych oponentów Stalina) do roku 1953 (śmierć Stalina). Po 1953 system ten zaczął powoli ewoluować do socjalizmu nomenklaturowego, w którym pod koniec istnienia ZSRR władzę sprawowała kilkusettysięczna grupa najważniejszych działaczy partii i podporządkowany tej grupie aparat biurokratyczny oraz aparat przymusu i kontroli. Stalinizm do roku 1945 funkcjonował wyłącznie w ZSRR. Po drugiej wojnie światowej został jednak "eksportowany" do państw, które w wyniku tej wojny dostały się pod kontrolę ZSRR. Próbowano go też wprowadzić w Chinach, jednak tam przekształcił się on szybko w maoizm.
Spis treści |
[edytuj] Bilans stalinizmu:
[edytuj] Pozytywy
- Błyskawiczny rozwój przemysłu ciężkiego w ZSRR.
- Błyskawiczna, ogólna industrializacja ZSRR (rozbudowa miast, kolejnictwa i systemu drogowego, elektryfikacja).
- Błyskawiczny rozwój potęgi militarnej ZSRR.
- Rozwój badań naukowych i inżynieryjnych w niektórych dziedzinach (badanie kosmosu, atomistyka, lotnictwo).
- Wybicie się ZSRR na jedno z dwóch najpotężniejszych państw na świecie.
[edytuj] Negatywy
- Terror, którego ofiary w latach 1929-1953 szacuje się na ok. 30 milionów ludzi w ZSSR i krajach satelickich.
- Zniszczenie środowiska naturalnego na ogromnych obszarach.
- Zniszczenie dziedzictwa kulturowego kilkunastu narodów.
- Faktyczna eksterminacja kilku narodów.
- Nienaturalna struktura gospodarcza, która w końcu zawaliła się pod "własnym ciężarem", a obecnie jest "kulą u nogi" większości państw byłego bloku wschodniego.
- Całkowite zablokowanie wymiany wolnej myśli i związana z tym atrofia kultury i twórczych badań naukowych.
- Stosowanie tzw. mięsa armatniego. Podczas II Wojny Światowej zginęło 15 mln. żołnierzy radzieckich. Znaczna część wojsk Stalina była bardzo słabo uzbrojona w porównaniu do wojsk Osi(wg. niektórych źródeł co siódmy żołnierz radziecki miał broń palną, i kolejny co siódmy zapas amunicji).
[edytuj] Zbrodnie stalinowskie
- Kuropaty
- wielki terror
- wielki głód na Ukrainie
- Gułag
- zbrodnia katyńska
- Stalinowskie represje wobec ludności polskiej 1939-1946
- powstanie węgierskie 1956
