Kempeitai
Z Wikipedii
Kempeitai (jap. 憲兵隊, Tajna policja wojskowa), japońska żandarmeria wojskowa, działająca w latach 1881-1945 jako elitarna jednostka w Japońskiej Cesarskiej Armii.
[edytuj] Początki Kempeitai
Kempeitai powstała 4 stycznia 1881 roku. Jednym z jej założycieli był Yasumasa Fukushima, będącego członkiem znanej rodziny samurajskiej. Początkowo do zadań Kempeitai należało utrzymywanie porządku w armii, choć nigdy nie była to typowa żandarmeria. Tłumiła protesty wśród ludności wiejskiej, sprzeciwiającej się poborowi do wojska. Zajmowała się też zaopatrzeniem. Z czasem postawiono ją na straży porządku publicznego. Kempeitai razem z TOKKO (Tokubetsu Koto Keisatsu - Specjalną Wyższą Policją), zwalczała ruchy studenckie, organizacje komunistyczne i pacyfistyczne. W czasie II wojny światowej Kempeitai zasłynęła jako główne narzędzie represji wobec jeńców wojennych oraz cywilów. W tym okresie liczyła ok. 36.000 funkcjonariuszy.
W polityce i społeczeństwie japońskim od lat trzydziestych do końca II wojny światowej panowały nastroje szowinistyczne i mocarstwowe. Głoszenie poglądów odmiennych od państwowej ideologii spotykało się z brutalną odpowiedzią ze strony służb państwowych. Osoby podejrzewane o "popełnienie przestępstw politycznych" lub inne tego typu przewinień były po zatrzymaniu poddawane torturom w celu wydobycia zeznań.
[edytuj] Umundurowanie
Funkcjonariusze nosili standardowe wojskowe mundury w kolorze khaki (M1938) i czarne wojskowe buty. Na lewym przedramieniu mieli opaskę z dwoma ideogramem (ken - „prawo” oraz hei - „żołnierz”), na ramieniu czarną naszywkę przypominającą w kształcie dużą literę „M”. Tego typu naszywki oznaczały korpusy w armii np. czerwony - piechotę, żółty - artylerię itp. Często jednak występowali po cywilnemu z przypiętą do marynarki broszką w kształcie cesarskiej chryzantemy. Oficerowie nosili ze sobą katanę oraz rewolwer, zaś młodsi rangą funkcjonariusze bagnet oraz pistolet. Kaprale w obozie jenieckim wyposażeni byli w shinai (bambusowy miecz do kendo), służący do bicia więźniów.
[edytuj] Uprawnienia do aresztowań
Kempeitaista posiadał szerokie uprawnienia do zatrzymania każdego podejrzanego cywila a nawet japońskiego wojskowego z wyższym od niego stopniem. Nietykalność osobista bez wyroku sądowego na wzór angielskiej ustawy Habeas Corpus nie obowiązywała. Osoby aresztowane z reguły były od razu uznane za winne, a proces przesłuchiwania odbywał się w tajemnicy. Tortury były najczęstszą metodą wymuszenia zeznań.
[edytuj] Struktura organizacji
Na kontrolowanym przez Japonię terytorium Kempeitai składało się z dwóch do trzech oficerów polowych oraz 352 innych funkcjonariuszy. Jednostka polowa była podzielona na 65-osobowe sekcje zwane buntai, zaś te podzielone były na wydziały (bunkentai) złożone z 20 osobowego personelu. Każdemu wydziałowi podlegały oddziały policji (keimu-han), administracja (naikin-han) oraz oddział do zadań specjalnych (Tokumu-han).
[edytuj] Działalność wywiadowcza oraz kontrwywiadowcza
[edytuj] Japońskie służby specjalne
Po otwarciu się Japonii na świat w drugiej połowie XIX wieku, zaistniała potrzeba utworzenia służb wywiadowczych i kontrwywiadowczych. Wprawdzie wcześniej, za rządów szogunów szpiegostwem trudnili się min. ninja to dopiero po upadku szogunatu i europeizacji kraju powstały prawdziwe struktury wywiadu. Wzorowano się głównie na niemieckich służbach specjalnych. Główną agencją wywiadu wojskowego, zaraz po Kempeitai była Joho-Kikan (Służba Wywiadu Wojskowego), będącą częścią II Wydziału Cesarskiego Sztabu Generalnego (Sambo Hombu). Prowadziła działalność na terenach Chin, Rosji (później ZSRR), Indochin, Europy i Ameryki. Cesarska Marynarka Wojenna miała własną służbę bezpieczeństwa - Tokei-tai (Tajna Policja Marynarki Wojennej). Jeśli chodzi o cywilne służby specjalne to do najbardziej znanych zalicza się służba bezpieczeństwa i kontrwywiadu Tokubetsu Koto Keisatsu (Specjalną Wyższą Policją), zwana w skucie TOKKO. Była to tajna policja posiadające szerokie uprawnienia do inwigilowania społeczeństwa japońskiego jak i obcokrajowców. Po za tym istniały w Japonii także: Tokumu-Kikan (Agencja Służb Specjalnych - wywiad, kontrwywiad, propaganda i dywersja) oraz Hikari-Kikan (wywiad cywilny i działalność sabotażowa). Sporym problemem dla japońskiego wywiadu były „różnice rasowe” co zmuszało do korzystania z usług obcokrajowców.
Sama Kempeitai była jedną ze japońskich służb wywiadu i kontrwywiadu. Podczas II wojny światowej w bezwzględny sposób zajmowała się zbieraniem informacji od tubylców oraz przesłuchiwaniem jeńców. Ciekawe jest, że mimo Japonia była po stronie państw osi, Kempeitai czynnie współpracowała z polskim ruchem oporu. Przyczyną tego działania był fakt, że Polska za swoich wrogów uznawała zarówno Trzecią Rzeszę jak i ZSRR i można było korzystać z jej informacji wywiadowczych przeciwko obu tym mocarstwom.
[edytuj] Działalność kontrwywiadowcza
Japońska żandarmeria wojskowa pełniła również służbę kontrwywiadowczą. Śledziła wszelkie posunięcie cudzoziemców (nazywanych w języku japońskim ganjin), rzeczywistych jak i potencjalnych szpiegów. Pod jej czujną obserwacją byli zwłaszcza pracownicy placówek dyplomatycznych i dziennikarze. W tym celu współpracowała z innymi tego typu służbami a w szczególności z TOKKO. Niekiedy jednak dochodziło do konfliktów między Kempeitai a TOKKO np. podczas rozpracowywania tzw. tokijskiej siatki Richarda Sorge szpiegującej na rzecz ZSRR.
[edytuj] Propaganda Kempeitai
Kempeitai rozpowszechniała propagandę, skierowaną zarówno do społeczeństwa japońskiego jak i do alianckich żołnierzy. Od obywateli oczekiwano czynnego udziału w wyłapywaniu zagranicznych szpiegów. Organizowano tzw. „dni wyłapywania szpiegów”, ażeby zachęcić cywilów do współpracy. W tym celu rozwieszano specjalne plakaty informacyjne. Propaganda skierowana zaś do aliantów nawoływała do zawieszenia broni. Szczególną zasługę w tym miała Iva Toguri, zwana „tokijską różą”. Była ona Amerykanką japońskiego pochodzenia czyli nisei, i tak jak wielu nisei współpracowała z Kempeitai. Prowadziła ona program „Godzina Zero” na antenie radia NHK, w którym nakłaniała Amerykanów do zawieszenia broni. Po za tym działalność propagandowa Kempeitai miała siać dezinformację wśród szeregów wroga.
[edytuj] Polityka ekspansji i terror w okupowanej Azji i na Pacyfiku
[edytuj] Werbunek Azjatów do Kempeitai
-
Zobacz więcej w osobnych artykułach: Kolaboracja pod okupacją japońską podczas II wojny światowej, Wielka Wschodnioazjatycka Strefa Wspólnego Dobrobytu.
W okupowanych państwach Japońska Cesarska Armia, Japońska Cesarska Marynarka Wojenna i Kempeitai uczestniczyły w masowym ludobójstwie. Polityka ekspansjonizmu usprawiedliwiana była chęcią utworzenia bloku państw Azji, który stanowiłby czoło europejskiemu kolonializmowi. W 1940 powstały plany utworzenia Wielkiej Strefy Wspólnego Dobrobytu Azji Wschodniej (jap. Dai-to-a Kyoeiken). Rekrutowano stamtąd ochotników do wojska i wywiadu spośród ludności lokalnej a zwłaszcza z Korei (zobacz: Historia Korei). Mieli oni służyć jako jednostki pomocnicze. Koreańczycy zwerbowani do Kempeitai nigdy nie awansowali wyżej niż so cho (sierżant sztabowy) i ogólnie byli traktowani niewiele lepiej od jeńców wojennych.
[edytuj] Mandżukuo
-
Zobacz więcej w osobnym artykule: Mandżukuo.
W podbitej w 1931 Mandżurii utworzono marionetkowe państwo zwane Mandżukuo. Na czele państwa stał władcę z dynastii mandżurskiej - Pu Yi. Główną rolę w podboju Mandżukuo odegrała Armia Kwantuńska. Tam właśnie służył jeden z najbardziej znanych dowódców Kempeitai - Hideki Tojo. Tojo odbywał służbę w Armii Kwantuńskiej w latach 1935-37. Był on następnie szefem sztabu Armii Kwantuńskiej a w 1941 został premierem, dzierżąc przy tym niemal dyktatorską władzę. Dla japońskiej żandarmerii wojskowej Mandżukuo była poligonem, na którym jej funkcjonariusze mogli nabywać nowych umiejętności. Pomagali oni w umacnianiu japońskich interesów na terenie Mandżurii.
[edytuj] Udział w czystkach ludności chińskiej w Singapurze
Po zdobyciu Singapuru 15 lutego 1942 przez armię Tomoyuki Yamashity, wojska okupacyjne rozpoczęły eksterminację chińskiej ludności miasta. Zamieszkujący Singapur Chińczycy popierali zarówno dalszy opór wojsk Czang Kaj-szeka w Chinach jak i Brytyjczyków, którzy prowadzili równie zażarte boje z armią japońską w Birmie. Z tego powodu Japończycy planowali pozbyć się 50.000 Chińczyków, uważanych za "elementy anty-japońskie".
Akcją dowodził podpułkownik Tsuji Masanobu. Siedziba Kempeitai mieściła się w komendzie policji w Tanjon Pagar. Sama Kempeitai wymordowała ponad 700 Chińczyków. Kryterium według, których dobierano ludzi do likwidacji mogło być posiadanie tatuażu (Japończycy twierdzili, że oznacza to przynależność do jakiejś tajnej chińskiej organizacji). Lecz w rzeczywistości sami dobrze wiedzieli, że tatuaże nie mają nic wspólnego z przynależnością do jakiejkolwiek organizacji politycznej. Przesłuchiwania miały jedynie za zadanie zrobić wrażenie. Nie miały one szczególnego znaczenia, bo głównym celem całej tej akcji i tak była eksterminacja jak największej liczby Chińczyków. Egzekucje odbywały przeważnie się na plażach.
Ogółem w dniach od 18 lutego do 3 marca 1942 w tzw. „masakrach chińskich” w Singapurze śmierć poniosło ponad 5000 Chińczyków.
[edytuj] Utrzymywanie nowego porządku w Azji
Kempeitai pełniła służbę porządkową w nowo podbitych krajach. Żandarmeria miała rozkaz rekwirowania wszystkich nadajników radiowych, gdyż obawiała się, że aliancka propaganda będzie szkodziła w polityce podporządkowania sobie Azjatów. Dokonywane przez japońskich okupantów morderstwa, gwałty czy grabież rzadko były potępiane przez żandarmerię wojskową. Sama Kempeitai wielokrotnie uczestniczyła w tego typu incydentach. Jedynie na terenie, na którym lokalna ludność zgadzała się współpracować z okupantem, Kempeitai zapewniała im bezpieczeństwo. Dodatkowe zyski (oprócz tych z grabieży) czerpała z porywania dla okupu wpływowych obywateli Chin czy Rosji czy innych obcokrajowców przebywających w Mandżurii lub w Chinach. Byli też odpowiedzialni za handlowanie opium. Razem z armią likwidowała anty-japoński ruch oporu.
[edytuj] Kontrola prostytucji
-
Zobacz więcej w osobnym artykule: Jugun ianfu.
Większość domów publicznych w okupowanej Azji była kontrolowana przez Kempeitai. Czerpano z nich duże zyski. Prostytutki nazywano po japońsku Jugun ianfu czyli „wojskowe kobiety do towarzystwa”, były to głównie kobiety zmuszane siłą do nierządu. Wśród prostytutek azjatyckiego pochodzenia były też Europejki z podbitych kolonii (były one traktowane z szczególnym okrucieństwem). Kempeitai oraz kolaboranckie oddziały policji zajmowały się porywaniem dziewczyn do domów publicznych, zwanych ianjo. Domy publiczne zarządzane przez Japończyków były najczęściej przeznaczone dla oficerów armii japońskiej również chętnie wykorzystywali seksualnie Jugun ianfu.
[edytuj] Egzekucje alianckich jeńców
Wraz z narastającą liczbą nalotów bombowych na pozycje wojsk oraz miasta japońskie rosła brutalność wobec alianckich jeńców. Hideki Tojo wydał polecenie stracenia wszystkich amerykańskich i brytyjskich pilotów, którzy bombardowali miasta Cesarstwa (zobacz: naloty na Tokio. Żołnierze oraz Kempeitai mieli obowiązek stracenia każdego aresztowanego pilota. Egzekucja najczęściej polegała na ścięciu głowy kataną. Brutalność wymierzona w żołnierzy sprzymierzonych była wynikiem szkolenia oraz kultury w jakiej wychowywali się Japończycy. Uczono ich by nigdy nie uznawali własnej klęski. Zaś nieprzyjaciel, jeśli ten uznał własną porażkę, był uważany przez Japończyków za pozbawionego honoru a nawet człowieczeństwa.
[edytuj] Straż w obozach jenieckich oraz pomoc w prowadzeniu badań bakteriologicznych
[edytuj] Obozy jenieckie i obozy dla internowanych cywilów
-
Zobacz więcej w osobnym artykule: Kolej Śmierci.
Niektórzy historycy porównują Kempeitai do SS, szczególnie widać podobieństwo do 3 Dywizji Pancernej SS „Totenkopf”, gdyż również pełniła funkcję straży w obozach jenieckich. Japończycy tworzyli obozy dla jeńców wojennych oraz dla internowanej ludności cywilnej. Wojskowi nie uznawali żadnych konwencji międzynarodowych dotyczących dobrego traktowania jeńców. Złe warunki sanitarne, choroby, przymusowa praca oraz brutalność strażników przyczyniły się do śmierci tysięcy więźniów. Każda próby ucieczki była surowo karana: znęcano się i znieważano publicznie, zamykano w klitkach, poddawano torturom. Szczególnie obawiano się przeniknięcia do obozów szkodliwych dla Japończyków informacji o ich niepowodzeniach w prowadzonej wojnie. Zakazano w obozach posiadania jakichkolwiek nadajników radiowych, co groziło śmiercią. Dodatkowo utrzymywano jeńców w fałszywym przekonaniu, że zachodnie media kłamią.
Obozy były rezerwuarem taniej siły roboczej. Podobnie jak ludność okupowana, jeńcy wojenni byli zapędzani do niewolniczej pracy ku chwale Japonii. Pracowali w japońskich zakładach zbrojeniowych, przy budowaniu dróg, linii kolejowych i mostów dla potrzeb wojska (na przykład słynna „kolej śmierci” budowana w latach 1942-1943, łączącą Birmę z Tajlandią).
[edytuj] Program badań nad bronią biologiczną i chemiczną
-
Zobacz więcej w osobnym artykule: Oddział 731.
Japonia jeszcze przed wybuchem II wojny światowej prowadziła badania nad bronią biologiczną i chemiczną. Do najbardziej znanych miejsc badań był otworzony przez Shiro Ishii oddział 731 będącym filią oddziału w jednej z dzielnic miasta Harbin w Mandżurii. Przeprowadzano tam bestialskie eksperymenty na żywych ludziach. Celem badań, było uzyskanie broni masowego rażenia (zwłaszcza broni biologicznej). Przeprowadzano tam także wiwisekcje, aborcje oraz wywoływano celowe udary i zawały serca. Zadaniem Kempeitai był wybór jeńców nazywanych „maruta” („kłody”) do eksperymentów medycznych. W tym celu powstał specjalny Wydział Dostarczania Materiału Ludzkiego, którego członkami byli Kempeitai.
[edytuj] Koniec Kempeitai
Wraz z kapitulacją Japonii w 1945 Japońska Cesarska Armia, Japońska Cesarska Marynarka Wojenna oraz Kempeitai przestały istnieć. Wielu Kempeitaistów oskarżonych o zbrodnie wojenne zostało postawionych przed Międzynarodowym Trybunałem Do Spraw Dalekiego Wschodu lub przed lokalnymi trybunałami. Wielu zostało straconych. Część po wojnie zdołała się ukryć przed alianckim wymiarem sprawiedliwości. Inni podobnie jak żołnierze Cesarskiej Armii wybrali współpracę z aliantami, biorąc udział w toczącej się od nowa wojnie domowej w Chinach oraz w tłumieniu antykolonialnych ruchów w Azji południowo-wschodniej. Niektórzy wykorzystując swoje dawne wpływy znalazła zatrudnienie w japońskiej policji, wywiadzie, w Jakuzie lub zajęli się polityką.
[edytuj] Źródła
- Kempeitai - japońska tajna policja, Raymond Lamont-Brown
- Rycerze Bushido, Lord Russell of Liverpool
[edytuj] Zobacz też
- Japonia
- Japońska Cesarska Armia
- Tokei-tai
- TOKKO
- Oddział 731
- Wielka Wschodnioazjatycka Strefa Wspólnego Dobrobytu
- Kolaboracja pod okupacją japońską podczas II wojny światowej
- Broń biologiczna
- Richard Sorge
- Żandarmeria
[edytuj] Linki zewnętrzne
- (pl) Kempeitai i japońskie obozy koncentracyjne - artykuł o Kempeitai na stronie Konflikty Zbrojne
- (en) Axis intelligence units in WWII in Australia, etc. -działalność służb wywiadu Japonii oraz innych państw osi w Australii
