Karczew

Autorstwo projektu przypisuje się Jakubowi Fontanie, związanemu z Franciszkiem Bielińskim. Kościół był wielokrotnie przebudowywany. Najstarszą jego częścią jest kaplica Karczewskich należąca wcześniej do wzniesionego w 1541 r. drewnianego kościoła pod wezwaniem św. Bartłomieja wraz z przylegającą do niej prawą kruchtą, dziś kaplica Pamięci Narodowej. W jej wewnętrzne ściany wmurowane są dwie części nagrobka Piotra Mikołaja Karczewskiego zmarłego jako dziecko w 1601 r.

W zewnętrznej ścianie umieszczona jest pochodząca z 1595 r., a wykonana z czerwonego marmuru, tablica fundacyjna kupca warszawskiego Melchiora Walbacha. We wnętrzu kościoła zwraca uwagę krzyż gotycki naprzeciw ambony. Z poprzedniego, drewnianego kościoła pochodzi feretron z wizerunkiem Matki Boskiej z jednej i św. Bartłomieja z drugiej strony. Współczesne jemu są dwie - rzeźbione w drewnie - figury przedstawiające świętych apostołów Piotra i Pawła.

W centralnej części uwagę przyciąga ambona. Wykonana w stylu barokowym, ma kształt łodzi z żaglem, kotwicą, siecią rybacką i orłem osłaniającym przód łodzi. Ten sam styl reprezentuje ołtarz umieszczony w prawym skrzydle transeptu. W jego środkowej części znajduje się obraz "Ukrzyżowanie" będący kopią Rubensa i wywodzący się prawdopodobnie z jego szkoły. W lewym bocznym ołtarzu wisi duży obraz przedstawiający św. Kazimierza pędzla Michała Elwiro Andriollego.

W kościele są jeszcze dwa obrazy tego samego artysty: "Chrystus w grobie" wiszący w lewej nawie oraz "Matka Boska Smutna" - zdobiący kaplicę Pamięci Narodowej. Ten ostatni miał symbolizować niewolę narodu i przygotowywany był na wystawę w Londynie. Na wzmiankę zasługuje również - rzeźbiona w piaskowcu, a pochodząca z kościoła św. Anny w Warszawie - figura Matki Boskiej. Piedestał figury był głowicą kolumny w soborze bizantyjskim stojącym niegdyś w centrum Warszawy.

Na przykościelnym cmentarzu znajduje się klasycystyczna dzwonnica pochodząca z przełomu XVIII i XIX w. Obok niej, piękna figura Niepokalanego Poczęcia Matki Bożej, dzieło prof. Mazurka z 1905 r.

W parku na Starym Mieście usytuowano pomnik Chrystusa Króla ufundowany w r. 1936 przez kupców karczewskich na pamiątkę odzyskania niepodległości. Z połowy XVIII w. pochodzi kaplica z rzeźbą św. Leonarda, patrona więźniów i niewolników. Obok głównej bramy prowadzącej na przykościelny cmentarz ustawiono w 1993 roku kamień z okolicznościową tablicą upamiętniającą 100-ą rocznicę śmierci Michała Andriollego, która przypomina jego związki z Karczewem.

Na cmentarzu przy ul. Żaboklickiego zainteresowanie wzbudza pochodząca z XIX w. kaplica, ufundowana przez Kurtza - ówczesnego właściciela dóbr otwockich.

Na piaszczystych wydmach przy ul. Otwockiej zachowały się resztki kirkutu - cmentarza żydowskiego. Drugi taki cmentarz znajduje się przy drodze do Anielina.

W sąsiedztwie Karczewa usytuowany jest jeden z najcenniejszych zabytków Mazowsza. Na wyspie jeziora Rokola - w dawnym starorzeczu Wisły - stoi późnobarokowy pałac projektu Tylmana z Gameren, zbudowany w latach 1693-1703, a przebudowany w połowie XVIII w. według projektu Jakuba Fontany (ten ostatni ozdobił obiekt wieżami oraz dodał dwa skrzydła). Pałac wybudowano dla rodziny Bielińskich. W 1705 r. Kazimierz Bieliński gościł w nim króla Augusta II i cara Piotra Wielkiego, którzy dyskutowali tu na temat rozbioru Polski. W okolicznych lasach polował m.in. król August III. Pałac otacza las liściasty, tzw. uroczysko Rokola. Według miejscowych podań nazwa ta pochodzi od imienia rycerza Rocha, który spotykał się tu potajemnie z ukochaną Olą. Kanał oddzielający wyspę od lądu stałego wykonali pojmani pod Wiedniem jeńcy tureccy.