Jan Amor Tarnowski
Z Wikipedii
| Jan Amor Tarnowski | ||
 |
||
| Szlachta | Tarnowscy | |
| Herb |
|
|
| Rodzice | Jan Amor Tarnowski młodszy Barbara Zawisza z Różnowa |
|
| Żony | Barbara Tęczyńska Zofia Szydłowiecka |
|
| Dzieci | Jan Aleksander Tarnowski Jan Tarnowski Zofia Tarnowska Jan Krzysztof Tarnowski |
|
| Data urodzin | 1488 | |
| Miejsce urodzin | Tarnów | |
| Data śmierci | 16 maja, 1561 | |
| Miejsce śmierci | Wiewiórka | |
Jan Amor Tarnowski herbu Leliwa (ur. 1488 w Tarnowie, zm. 16 maja 1561 w Wiewiórce) – jeden z najwybitniejszych hetmanów Rzeczypospolitej, hetman wielki koronny w latach 1527 – 1561, kasztelan krakowski od 1536, wojewoda krakowski od 1535, wojewoda ruski od 1527, kasztelan wojnicki od 1522.
Jan Tarnowski, syn Jana Amora młodszego i Barbary z Rożnowa, wnuczki Zawiszy Czarnego, pochodził z bogatej szlacheckiej rodziny posiadającej status senatorski. Wychowywał się na dworach kardynała Fryderyka Jagiellończyka oraz królów Jana Olbrachta, Aleksandra i Zygmunta Starego. Kształcił się m.in. na Akademii Krakowskiej. Otrzymał wszechstronne, klasyczne, humanistyczne wykształcenie, także militarne.
Swój chrzest bojowy przeszedł w wieku dwudziestu dwóch lat pod okiem hetmana Konstantego Ostrogskiego. Brał także udział w wyprawie do Mołdawii w 1512 gdzie dowodził chorągwią jazdy. W latach 1517-1521 by dopełnić swe wykształcenie podjął zwyczajową podróż po świecie. Odwiedził Bliski Wschód w tym Syrię, Palestynę, Egipt, Grecję, Turcję i oczywiście Ziemię Świętą. Zwiedził także Zachodnią Europę.
Jako zwolennik koalicji antytureckiej wziął udział w wojnie habsbursko-tureckiej w roku 1521. W 1524 w potyczce pod Lwowem rozbił zagon turecki. W 1531 był autorem świetnego zwycięstwa w bitwie pod Obertynem w wojnie z hospodarem mołdawskim Piotrem Rareszą. W 1534 dowodził polsko-litewską wyprawą na Moskwę. Wsławił się wówczas zdobyciem Homla i oblężeniem i zdobyciem Staroduba (1535).
W polityce wewnętrznej Tarnowski był rojalistą i sprzeciwiał się wzrostowi przywilejów szlacheckich. Chociaż niezbyt dobrze rozumiał się z Zygmuntem Starym i królową Boną to w czasie tzw. wojny kokoszej stanął przy królu. Lepsze stosunki miał z jego synem, królem Zygmuntem II Augustem, wsparł go w trudnej sytuacji związanej z jego związkiem z Barbarą Radziwiłłówną.
Był znakomitym administratorem, nie tylko budżetu hetmańskiego lecz także swych prywatnych dóbr.
Jan Tarnowski był autorem dzieła Consilium rationis bellicae (Rada sprawy wojennej, 1558), które było wykładnią współczesnej, polskiej techniki wojskowej. Na książce tej wychowały się kolejne generacje dowódców wojskowych Rzeczypospolitej.
Mikołaj Kamieniecki • Mikołaj Firlej • Jan Amor Tarnowski • Mikołaj Sieniawski • Jerzy Jazłowiecki • Mikołaj Mielecki • Jan Zamoyski • Stanisław Żółkiewski • Stanisław Koniecpolski • Mikołaj Potocki • Stanisław Rewera Potocki • Jan Sobieski • Dymitr Jerzy Wiśniowiecki • Stanisław Jan Jabłonowski • Feliks Kazimierz Potocki • Hieronim Augustyn Lubomirski • Adam Mikołaj Sieniawski • Stanisław Rzewuski • Józef Potocki • Jan Klemens Branicki • Wacław Rzewuski • Franciszek Ksawery Branicki • Piotr Ożarowski
Jan z Tarnowa • Spytek I Jarosławski • Rafał Jarosławski z Przeworska •Spytek III Jarosławski • Anna Jarosławska • Stanisław Odrowąż • Zofia ze Sprowy Odrowąż • Jan Amor Tarnowski • Jan Krzysztof Tarnowski • Jan Kostka•Anna Ostrogska • Aleksander Ostrogski • Anna Alojza Chodkiewicz • Jan Karol Chodkiewicz • Aleksander Michał Lubomirski • Konstanty Jacek Lubomirski • Hieronim Augustyn Lubomirski • Katarzyna Zamoyska • Jan Sobiepan Zamoyski • Maria Kazimiera d'Arquien • Jan III Sobieski • Kazimierz Czartoryski • August Aleksander Czartoryski • Adam Kazimierz Czartoryski • Adam Jerzy Czartoryski •Jan Metlant• Gustaw Adolf Weiss • Karol Bartoszewski • Ferdynand Pawlikowski • Adolf Dietzius • Eliasz Wapiński • Stanisław Sierankiewicz •Stanisław Kostner • Jan Słota • Janusz Ważny • Kierownik WSA UM w Jarosławiu • Stanisław Hajnus • Jerzy Matusz • Janek Gilowski •Janusz Andrzej Dąbrowski
