Cytoplazma
Z Wikipedii
Więcej informacji co należy poprawić, być może znajdziesz w dyskusji tego artykułu lub na odpowiedniej stronie. W pracy nad artykułem należy korzystać z zaleceń edycyjnych. Po naprawieniu wszystkich błędów można usunąć tę wiadomość.
Możesz także przejrzeć pełną listę stron wymagających dopracowania.
| Organella komórkowe (w cytoplazmie) |
| Aparat Golgiego |
| Centriola |
| Chloroplast |
| Glioksysom |
| Jądro komórkowe |
| Lizosom |
| Miofibryle |
| Mitochondrium |
| Peroksysom |
| Pęcherzyk |
| Retikulum endoplazmatyczne |
| Rybosom |
| Wakuola |
Cytoplazma:
- I. -część protoplazmy komórki eukariotycznej pozostająca poza jądrem komórkowym
- II. - cała protoplazma komórki prokariotycznej (czyli nie posiadającej jądra komórkowego)
cytoplazma + jądro komórkowe = protoplazma
Dzieli się ją na cytoplazmę podstawową (cytozol) oraz struktury błoniaste. Cytoplazma podstawowa - główna część protoplastu. W niej znajdują się pozostałe plazmatyczne składniki komórki i zachodzi większość procesów metabolicznych.
Cytoplazma podstawowa jest wypełniającą komórki substancją o pozornie jednolitej strukturze, mogącą przyjmować różną postać od cieczy do galaretki (żelu). W niektórych typach cytoplazmy (np. u pierwotniaków) można zaobserwować wyraźnie rozróżnienie na dwa obszary:
- przylegającą do błony komórkowej ektoplazmę
- "bardziej wewnętrzną" endoplazmę.
Enzymem markerowym(markerem) cytoplazmy podstawowej jest dehydrogenaza glukozo-6-fosforanowa (G6PD).
Cytoplazmę podstawową przenikają układy błonowe. Od zewnąnatrz ogranicza ją błona komórkowa - plazmalemma.
Spis treści |
[edytuj] Skład cytoplazmy
Cytoplazma podstawowa jest substancją koloidalną, w jej skład wchodzą:
- związki organiczne (białka, tłuszczowce, węglowodany, RNA, w mniejszych ilościach inne metabolity)
- związki nieorganiczne następujących pierwiastków: wapń, magnez, potas, cynk, miedź, mangan, fosfor, tlen, chlor, siarka, węgiel, azot, bor
- faza rozpraszająca: woda
- organelle, np. mitochondria, plastydy, lizosomy, peroksysomy, wakuole, cytoszkielet, retikulum endoplazmatyczne, Aparat Golgiego
[edytuj] Cytoszkielet
Zasadniczym elementem strukturalnym cytoplazmy podstawowej są białka mające postać globularną lub fibrylarną np. mikrofilamenty i mikrotubule.
[edytuj] Mikrotubule
Mikrotubule - zbudowane z tubuliny rurki. Biorąc pod uwagę lokalizację mikrotubul w komórce oraz pełnione przez nie funkcje, wyróżniamy:
- mikrotubule cytoplazmatyczne stanowiące elementy cytoszkieletu i sterujące ruchami organelli komórkowych
- mikrotubule kinetochorowe odgrywające ważną rolę w czasie ruchu chromosomów i ogólnie przy podziale komórki
[edytuj] Retikulum endoplazmatyczne
Retikulum endoplazmatyczne (= siateczka wewnątrzplazmatyczna)- struktura stanowiąca zasadniczą część systemu błon wewnątrzkomórkowych.
Złożone jest z zespołów cystern, kanalików, banieczek, pęcherzyków. Układy te przenikają w różnych kierunkach cytoplazmy i łączą się z plazmalemmą i błoną jadrową.
Wśród błon retikulum można wyróżnić co najmniej dwa rodzaje błon: dziewicze i komórkowe.
- forma szorstka pokryta jest rybosomami, uczestniczy w procesie syntezy białek, najczęściej błonowych,
- forma gładka natomiast bierze udział w przenoszeniu lipidów i w procesach wydzielniczych
[edytuj] Procesy zachodzące w cytoplaźmie podstawowej
biosynteza białek (translacja)
początkowy etap oddychania (glikoliza lub oksydacyjny cykl pentozofosforanów)
[edytuj] Ruchy cytoplazmy
Ruchy cytoplazmy:
- cyrkulacyjny - cytoplazma płynie w różnych kierunkach w pomostach cytoplazmatycznych
- rotacyjny - cytoplazma płynie w jednym kierunku wokół wakuoli
- pulsacyjny - cytoplazma płynie raz w jednym, raz w drugim kierunku (wokół wakuoli)
Ruchy cytoplazmy spowodowane są skurczami włókienek kurczliwych
- plazmoliza - proces odstawania protoplastu od ściany komórkowej - zachodzi w roztworze hipertonicznym.
- deplazmoliza - proces odwrotny do procesu plazmolizy - zachdzi w roztworze hipotonicznym
