Operativsystem
Frå Wikipedia – det frie oppslagsverket
Eit operativsystem er eit grunnleggjande program som blir køyrd på ei datamaskin. Dette programmet lar deg køyre andre dataprogram. Eit operativsystem (ofte kalla OS) held orden på dei dataprogram som brukaren køyrer og styrer grunnleggande funksjoner som kontroll over filsystemet på harddisken, skriving til skjerm osb.
[endre] Ulike operativsystem
Det finst mange ulike operativsystem. UNIX er blant de eldste operativsystema som framleis er i bruk. Linux er ein avart av UNIX. Mellom andre UNIX-avarter finn ein Berkeley Software Distribution (BSD) og versjonar av denne som FreeBSD, NetBSD og OpenBSD
Seinare kom òg MS-DOS og DR-DOS der DOS står for Disk Operating System. Det mest brukte operativsystemet i dag er truleg Microsoft Windows i fleire ulike versjonar. IBM hadde ein periode suksess med sitt OS/2, og Macintosh-maskiner brukar Mac OS. Nye Mac’ar køyrer Mac OS X, som er basert på UNIX.
I tillegg til disse, som er de mest kjende, finst det også fleire alternative operativsystem. Mellom desse er BeOS som ikkje lenger blir utvikla. Men det er fleire nye operativsystem under utvikling som er klonar av eller inspirert av BeOS. Eitt av disse er Haiku. Andre alternative operativsystem under utvikling er Syllable og SkyOS.
Også samtidas store teknologiske nyhende mobiltelefonen brukar operativsystem. Tidligare var desse ganske primitive, men etter kvart som mobilane har vorte kraftigare og fått fleire bruksområde har òg mobiltelefonoperativsystema òg vorte meir utbygde. Dette er særlig noko som har kome med inntoget av fargeskjermen og kameramobilane. Døme på operativsystem for mobil er: Symbian, Windows CE og Linux.
[endre] Oppbygging
| Vindaugehandsamar |
| Programvare |
| Kjerne |
| Maskinvare |
Eit operativsystem er bygd opp slik som det er vist i figuren til høgre. I botn ligg Maskinvaren som eigentleg ikkje er ein del av operativsystemet, men som er det operativsystemet opererer på. Helt på toppen ligg programvaren og vindaugehandsamaren, det programmet som organiserer programma i vindauge og sørger for at mer enn eitt program kan synast på skjermen samstundes. Det er desse to delane av systemet som brukeren merkar noko til. I mellom programma og maskinvaren ligg kjernen. Kjernen er den sentrale delen i eit operativsystem, sjølve fundamentet. Det er kjernen som bestemmer korleis programvaren skal ha tilgang til maskinvaren. Den er eit bindeledd mellom maskinvaren og resten av systemet.
