Nauru

Frå Wikipedia – det frie oppslagsverket

Republik Naoero
Republic of Nauru


Flagg	Riksvåpen

Nasjonale motto: God's Will First (Guds vilje fyrst)

Offisielle språk

Engelsk og naurisk

Hovudstad

Ingen offisiell hovudstad¹⁾

Styresett

President

Republikk
Ludwig Scotty

Flatevidd
- Totalt
- Andel vatn

21 km² (192.)
0 %

Folketal
- Estimert (2005)
- Folketeljing (—)
- Tettleik

13 005 (220.)
—
621/km² (13.)

Sjølvstende
frå Australia

31. januar 1968

BNP
- Totalt (2005)
- Per innbyggjar

60 millionar USD (224.)
5 000 USD (132.)

Valuta

Australsk dollar

Tidssone

UTC +12

Nasjonalsong

Nauru Bwiema

Nasjonaldag

31. januar

Internasjonal telefonkode

+674

Nasjonale toppdomene

.nr

¹⁾ Yaren er den største busetninga, og anarkjent av SN som hovuddistrikt.

Republikken Nauru, tidlegare kjend som Pleasant Island, er ein øyrepublikk i det sørlege Stillehavet. Det er eit av verdas minste land både når det gjeld innbyggjarar og areal, og verdas minste republikk. Når det gjeld areal er det òg verdas minste ikkje-europeiske land.

[endre] Etymologi

Opphavet til namnet «Nauru» er ukjent. Då øya vart oppdaga, kalla innbyggjarane den, som dei framleis gjer i dag, «Naoero». Tyske Paul Hambruch, som besøkte øya i mai 1909 og frå september til november 1910, ga forklaringa om at «Naoero» var eit samandrag av setninga «A-nuau-A-A-ororo» (i dag ville det vorte skrive «A nuaw ea arourõ»), som vert omsett med «eg går til stranda». I det tyske kolonileksikonet vart denne forklaringa brukt. Misjonær Alois Kayser avviste at dette var sannsynleg – han hadde budd på øya i over tretti år, og heile tida jobba med språket – fordi det nauriske ordet for «strand», som eit mål for eit verb om rørsle, ville trenge ordet rodu «nedover (til)»; nauruarane ser på stranda som det lågaste punktet på øya. Det faktum at «rodu» manglar i Hambruch si ordforklaring gjer at dette er ein usannsynleg tolking av namnet «Nauru».

Øya har òg hatt andre namn: dei engelske koloniherrane før 1888 kalla øya for Pleasant Island eller Shank Island, og dei tyske koloniherrane kalla den Nawodo eller Onawero. Namnet «Nauru» vart seinare skapt frå namnet «Naoero» slik at europearar og amerikanarar skulle kunne uttale namnet rett.

[endre] Geografi

Kart over Nauru

Nauru er ei koralløy i Stillehavet. Den er ein typisk atoll på eit gamalt vulkankrater. Korallbasen som Nauru ligg på har røter rundt 2000 meter under havoverflata, og når cirka 61 meter over havet. Dette høgste punktet er langs kanten av platået, aust i Aiwo; denne kanten kallast Command Ridge. Samanlikna med andre atollar har Nauru ei veldig lita lagune. Ein kilometer frå øya er sjødjupnda allereie på 1000 meter. I øya sitt indre var øya nesten heilt dekka av fosfat (nauruit), forma av fugleekskrement. Rundt 2 km² av øya består av skog. Nauru sitt maritime krav er 200 nautiske mil eksklusiv fiskesone, og 12 nautiske mil territorialsjø.

På grunn av Nauru si beliggenheit rett sør for ekvator, ligg temperaturen rundt 27,5 °C heile året. Jordbruk er vanskeleg på grunn av den porøse kalksteinen, sidan vatnet forsvinn veldig raskt.

Nauru er direkte berørt av den globale oppvarminga, sidan øya kan synke om havnivået stig ytterlegare. Nauru har påpeika dette fleire gongar i FN, og krev møte med USA og andre industriland.