Insekt

Frå Wikipedia – det frie oppslagsverket

Insekt er ei stor gruppe leddyr. Meir enn åtte av ti kjende dyreartar er insekt. Dei finst i dei fleste miljø.

Insekt er av stor betydning for dei fleste andre dyr, som predatorar eller parasittar. Dei inngår i næringskjeda til mange høgareståande dyr. Enten direkte som mat, eller lågare i kjeda. Eit eksempel er rovfuglen sporvehauk. Han lever ikkje av insekt, men av andre fuglar som igjen har insekt som viktigaste næring.

Læra om insekt heiter entomologi.

[endre] Allsidig kosthold

Ein av grunnane til at insekta har slik suksess er at dei lever på så mange ulike stadar og av ulik føde. Insekt med fullstendig forvandling lever ofte på ulike stadar som larve og vaksen. Larve og vaksen lever òg ofte av forskjellig føde. Larvane kan vera rovdyr, medan dei vaksne er planteetarar som lever av nektar og pollen.

Predator - rovdyr som lever av og et andre dyr, eller suger ut kroppsvæska. Mellom anna augestikkarar, dansefluger, rovteger og nokre biller og kvepsar.
Planteetarar (herbivorne) - artar som lever av plantmateriale som blomster, urtar og tre. Nektar og pollen. Mellom anna teger, bladlus, dvergsikader, trebukkar, borebiller, barkbiller, larvar til sommarfuglar og fleire arter plantevepser. Galledannande arter, som gallmygg og gallveps.
Saprofager (detritivorne)- som i larvestadiene og/eller i det voksne stadiet (imago), lever av råtnande organisk materiale. Det kan vera i forderva eller råtnande kjøt (daude dyr), som spyfluger, åtselbiller, i råtnande plantemateriale, gjødsel (avføring) eller mudder. Mellom anna tordivlar, mudderbiller og fleire tovingelarvar.
Soppetarar (fungivore) - som lever av sopp, av fruktlegemet til soppen og dens skjulte hyfer, sporer og andre små partiklar. Mellom anna fleire artar biller, soppmygg og spretthalar.
Parasittar (parasitoide) - lever innvendig eller utanpå andre dyr, ofte utan å drepe, sjølv om døden som regel er resultatet. Mellom anna snyltevepser, bremser og fleire. Nokre sug blod av virveldyr, som lopper, veggdyr, mygg og nokre fluger.
Falsk placenta (psaudoplasentral) - larven lever i eit lukka holrom i kroppen til hoa, og går rett over i puppestadiet etter «fødselen». Som hos tsetsefluer.

[endre] Insekt i Noreg

Ca. 15000 insektartar er registrert i Noreg. Desse er fordelt på 26 ordenar, mellom anna sommerfugler (Lepidoptera), augestikkarar (Odonata) og biller (Coleoptera).