CDA
Van Wikipedia
- Dit artikel is gesjreve in 't Mestreechs. 't Weurt gewaardeerd óm in dit artikel woe meugelik 't Mestreechs aan te hawte.
't Christen-Democratisch Appel, kort-eweg CDA, is 'n Nederlandse politieke partij. De groondslaag is christelik-confessionalistisch, de politieke filosofie is centralistisch mèt conservatief eleminte. De partij heet väöl mach in zoewel de nationaol politiek es in väöl gemeintes; in Nederlands Limburg is 't mèt aofstand de groetste partij.
Inhawd |
[bewirk] Historie
Vaanaajds waor de politiek in Nederland sterk christelik gekläörd. In de jaore zesteg en zeveteg evels naom de steun veur drei groete christelike partije, de protestantse ARP en CHU en de kattelikke KVP, sterk aof. Daodoor woorte vaanaof 1967 planne veur 'n fusie besproke. Op 11 oktober 1980 kaom dees fusie tot staand: 't CDA waor opgeriech.
't Verval leek mèt de fusie wel gestop: de nui partij blaof in de gans jaore tacheteg roond de 50 zetele in de Twiede Kamer sjogkele. Oonder de charismatische premier Ruud Lubbers haolde de partij in 1986 en 1989 zelfs 54 zetele. Lubbers veurde drei kabinette aon mèt 't CDA es groetste partij: 't Lubbers I en II mèt de VVD, Lubbers III mèt de PvdA.
De christelike partije, en ouch 't CDA, waore ummer zeker gewees vaan zitting in de regering, umtot de andere partije in de Twiede Kamer ziech oonderein oetslote vaanwege te groete ideologische versjèlle. Veural PvdA en VVD leke neet in ein regering te kinne. In 1994 kaom dao evels verandering in. Bij dees verkezinge woort 't CDA door 'n crisis geplaog roond de nui liestrèkker Elco Brinkman. 't CDA zakde in de peilinge ummer wijer en bij de verkezinge verloor de partij oetindelik 20 zetele, boemèt ze op 34 oetkaom. PvdA, VVD en D'66 vörmde noe 'n kabinèt, Kok I, beter bekind es 't ierste mauve ("paars") kabinet.
In de oppositie góng 't 't CDA ouch neet good. De leislui wisselde ziech oonderein dèks aof, en d'n oetindelike primus inter pares, Jaap de Hoop Scheffer, had ouch neet 't charisma um de trend um te kere: in 1998 verloor 't CDA weer vief zetele en kaom 't op 29 oet. Mèt de verkezinge vaan 2002 kaom oonverwach de umkering. De Hoop Scheffer woort vervange door Jan Peter Balkenende, en oondanks tot dee alum bespot woort sleipden 'r de partij nao 'n euverwinning op 43 zetele, boemèt 't weer de groetste partij woort. In 't volgend kabinèt naom de partij daan ouch neet allein zitting, meh leverde ze ouch de premier: dat woort Balkenende zelf. 't Kabinet-Balkenende I, bestoond oet CDA, LPF en VVD, veel evels al nao 86 daog door instabiliteit in de LPF. Bij de verkezinge in 2003 kraog de partij zelfs nog 'ne zetel mie, boemèt ze de groetste bleef, al kaom de PvdA mèt 42 dao kort oonder. Balkenende leide ouch 't nui kabinèt, Kabinet-Balkenende II, deeskeer bestoond oet CDA, VVD en D'66. Dit kabinet veel in 2006. Door groete kritiek op 't rezjiem vaan dit kabinèt verloor 't CDA wel weer hendeg in de peilinge. Dit verlees woort evels in d'n tied tot de verkezinge gooddeils goodgemaak: 't CDA verloor drei zedele (44 nao 41).
[bewirk] Bekinde CDA-politici
[bewirk] Kabinèt
- Jan Peter Balkenende, premier
- Piet Hein Donner, minister vaan zjusties
- Maria van der Hoeven, minister vaan oonderwies en weitesjappe
- Cees Veerman, minister vaan landbouw
[bewirk] Ierste en Twiede Kamer
- Maxime Verhagen, fractieveurzitter Twiede Kamer
- Yvonne Timmerman-Buck, fractieveurzitter Ierste Kamer
[bewirk] Börgemeisters
- Wim Deetman, D'n Haog
- Gerd Leers, Mestreech
- Jos Som, Kèrkraoj
- Hubert Bruls, Venlo
- Toine Gresel, Heerle
[bewirk] Boeteland
- Camiel Eurlings, europarlementariër
- Jaap de Hoop Scheffer, secretair-generaol vaan de NATO
[bewirk] In 't verleie
- Dries van Agt, minister en dreimaol premier
- Ruud Lubbers, minister, dreimaol premier en hoege commissair veur vlöchtelinge bij de Vereinegde Naties
