ვიკიპედია:ახალი თავფურცელი/შეჯერებული

ჰანგული (კორ. 한글), ალტ. ჩოსონგული (조선글) დამწერლობა არის კორეული ენის ანბანი, რომელმაც კორეაში ჩინეთიდან შემოსული არაანბანური ჰანჯა შეცვალა. ანბანი ფონეტიკურია, მაგრამ მას მარცვლოვანი დამწერლობის გავლენაც ეტყობა, რაც ასოების მარცვლოვან ბლოკებში გაერთიანებაში გამოიხატება. ანბანი 14 თანხმოვნისგან და 10 ხმოვნისგან შედგება.

ჰანგული მეცნიერთა ჯგუფმა 1443 წელს შექმნა ჯოსონის დინასტიის მეოთხე მეფის სეჯონგ დიდის დავალებით. მეფემ ახალი ანბანის საჭიროება იმით ახსნა, რომ კორეული ენა ჩინურისგან ძალიან განსხვავდებოდა და უბრალო ხალხს უჭირდა იეროგლიფების სწავლა. ახალი ანბანის შესწავლა ყველასთვის ხელმისაწვდომი უნდა გამხდარიყო. ჰანგული ფონეტიკური დამწერლობაა, ანუ ყოველ ბგერას თითო ასო შეესაბამება. ასოთა მოხაზულობა შემუშავდა სხვა დამწერლობებისგან დამოუკიდებლად. ანბანის შექმნის პროექტი დასრულდა 1446 წელს და გამოქვეყნდა დოკუმენტში სახელად "ჰუნმინ ჯონგუმ", რაც ნიშნავს "ხალხისთვის ბგერების სწორად გამოყენებაზე". სწორედ ამ დოკუმენტის სათაურიდან წარმოიშვა ანბანის სახელიც. სამხრეთ კორეაში ანბანის გამოსვლის დღეთ 9 ოქტომბერი ითვლება, ხოლო ჩრდილოეთ კორეაში - 15 იანვარი. ამ დღეს ჰანგულის დღეს აღნიშნავენ. (...სრულად)

• ... ნიუ-იორკის წმინდა იოანე ღვთისმეტყველის ეკლესია გინესის მსოფლიო რეკორდების წიგნის მიხედვით მსოფლიოს უდიდესი საკათედრო ტაძარია...
• ... გუსტავ ტენგრენი მთავარი ილუსტრატორი იყო დისნეის კომპანიაში, როცა ფიფქია და შვიდი ჯუჯა, ბემბი და პინოქიო იქმნებოდა...
• ... ლურჯი ხიდი (სანქტ-პეტერბურგის ყველაზე განიერი ხიდი) სახელს მე-19 საუკუნეში დაწესებული ტრადიციიდან იღებს, რომლის მიხედვით მდინარე მოიკაზე ხიდები ფერებით იყო დანიშნული...
• ...თურქეთში ოფიცალური რელიგია არ არსებობს მიუხედავად იმისა, რომ მოსახლეობის 99.8% მუსლიმანია...
• ...თანამედროვე ადამიანის უძველესი ნარჩენები ევროპაში ნაპოვნია პეშტერა სუ ოასეში, სამხრეთ-დასავლეთი რუმინეთი...
• რუსეთის მეფე ალექსანდრე II-მ ემსის უკაზს, რომლითაც "არარსებული" უკრაინული ენის ოფიციალური გამოყენება აკრძალა, ხელი მოაწერა ბად ემსში, გერმანია, სამკურნალო აბაზანის მიღებისას...

• ნიუ-იორკში მსოფლიო სავაჭრო ცენტრის საძირკველზე ფრიდომ ტაუერის პირველი სვეტი (სურათზე) ჩასვეს.
• თავის ბოლო სიტყვაში გაეროს გენერალური მდივნის პოსტზე კოფი ანანმა აშშ-ს მოუწოდა დაუბრუნდეს მის ისტორიულ ღირებულებებს - მულტილატერალიზმსა და ადამიანთა უფლებებს.
• ასტანაში ყაზახეთის პრეზიდენტმა უზარმაზარი კარავი-ქალაქის პროექტი წარმოადგინა, რომელიც ერთ წელიწადში უნდა დასრულდეს.
• ევროპის კინოდაჯილდოებაზე ფილმისთვის "დაბრუნება" (Volver) საუკეთესო რეჟისორის პრემიის ლაურეატი გახდა პედრო ალმოდოვარი, ხოლო საუკეთესო მსახიობისა - პენელოპე კრუზი.
• რუსული ვიკიპედია რუნეტის სახელმწიფო პრემიის ლაურეატი ხდება მეცნიერებისა და განათლების ნომინაციით.

• 69 : რომის იმპერატორი ვიტელიუსი მოკლეს რომში.
• 1699 : პეტრე I-ის ბრძანებით რუსეთში ახალი წლის აღნიშვნა 1 სექტემბრიდან 1 იანვარს გადაიტანეს.
• 1803 : ლუიზიანას შესყიდვა შესრულდა საზეიმო ცერემონიაზე ახალ ორლეანში.
• 1917 : პირველი საბჭოთა საიდუმლო პოლიცია - ჩეკა - დაარსდა, მის ხელმძღვანელად ფელიქს ძერჟინსკი (სურათზე) დაინიშნა.
• 1973 : ესპანეთის პრემიერ-მინისტრი ადმირალი ლუის კარერო ბლანკო მოკლეს მანქანის მართვადი ბომბით მადრიდში.
• 1989 : აშშ პანამაში ჯარს აგზავნის მანუელ ნორიეგას მთავრობის დასამხობად.
• 2001 : არგენტინაში დაწყებული კრიზისის გამო პრეზიდენტ ფერნანდო დე ლარუას გადადგომა აიძულეს.

გთხოვთ გადახედოთ სიას «პირველ რიგში დასაწერი სტატიები» და შეავსოთ ინფორმაცია წითელ ბმულებში.