Ականավոր Հայեր

From Wikipedia

Contents 1 Հասարակական Գործիչներ 2 Կրոնական Գործիչներ 2.1 Հայ Առաքելական Եկեղեցի 2.2 Հայ Կաթողիկե Եկեղեցի 2.3 Հայ Ավետարանական Եկեղեցի 2.4 Այլ 3 Քաղաքական Գործիչներ 3.1 Առաջին Հանրապետություն 3.2 ԽՍՀՄ 3.3 ՀՀ 3.4 ԼՂՀ 3.5 Սփյուռք 4 Ռազմական Գործիչներ 5 Գիտնականներ 6 Գրողներ 6.1 Պատմիչներ 6.2 Արձակագիրներ 6.3 Բանաստեղծներ 6.4 Այլալեզու 7 Երաժիշտներ 7.1 Աշուղներ 7.2 Երգահաններ 7.3 Դիրիժորներ 7.4 Նվագածուներ 7.5 Երգիչներ 7.5.1 Դասական 7.5.2 Ժողովրդական 7.5.3 Էստրադային 8 Կերպարվեստի գործիչներ 8.1 Մանրանկարիչներ 8.2 Նկարիչներ 8.3 Քանդակագործներ 9 Կինոի և Թատրոնի գործիչներ 9.1 Ռեժիսորներ 9.2 Դերասաններ 9.3 Ասմունքողներ 10 Սպորտսմեններ 11 Ճարտարապետներ

Այս ցանկն ուղղված է ճանաչելու հայազգի մեծ գործիչներին՝ իրենց մասնագիտական ոլորտներում կատարած ներդրումների և Հայաստանի, հայ գիտության ու մշակույթի զարգացման մեջ նրանց տարիների և նույնիսկ ամբողջ կյանքի ընթացքում ծավալած ջանքերի համար։ Ցուցակում ընգրկված են նաև համաշխարհային ճանաչում ձեռք բերած այն հայերը, որոնք իրենց հայ ազգի պատկանելության բացահայտությամբ ծառայել են Հայաստանի և հայության մասին տեղյակության` երկրագնդով մեկ տարածմանը։ Սրանք են հայի ապրելու չափանիշների սահմանողները և շատերի ամենօրյա օրինակներն ու ոգեշնչողները։

[խմբագրել] Հասարակական Գործիչներ

• Բալայան, Զորի
• Շահամիրյան, Շահամիր
• Նազարյան, Ստեփանոս
• Օրի, Իսրաել

[խմբագրել] Կրոնական Գործիչներ

[խմբագրել] Հայ Առաքելական Եկեղեցի

• Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսներ
• Կլիկիո Կաթողիկոսներ
• Պոլսո Պատրիարքներ
• Երուսաղեմի Պատրիարքներ

[խմբագրել] Հայ Կաթողիկե Եկեղեցի

• ՀԿԵ Կաթողիկոսներ

[խմբագրել] Հայ Ավետարանական Եկեղեցի

• Բաղդասարյան, Հարություն
• Եզնակյան, Վարդանես
• Պեշտիմալջյան, Գրիգոր

[խմբագրել] Այլ

• Գուրջիև, Գեորգի
• Հովսեփյան, Հայկ Մեհր
• Շաքարյան, Դեմոս
• Ռշտունի, Ռուսաս Ջոն
• Ֆլորենսկի, Պավել

[խմբագրել] Քաղաքական Գործիչներ

• Հայոց Թագավորներ

[խմբագրել] Առաջին Հանրապետություն

• Ահարոնյան, Ավետիս, ԱԺ նախագահ
• Արարատյան, Սարգիս, կերակրի և ֆինանսների նախարար
• Բաբալյան, Արտաշես, աշխատանքի և սոց. նախարար
• Թորոսյան, Սահակ, ներքին գործերի նախարար
• Խատիսյան, Ալեքսանդր, վարչապետ
• Կանայան, Դրաստամատ (Դրո), պաշտ. նախարար
• Կարչիկյան, Խաչատուր, աշխատանքի և սոց. նախարար
• Մանուկյան, Արամ, ներքին գործերի նախարար
• Սահակյան, Ավետիք, տենտեսության նախարար
• Վրացյան, Սիմոն, վարչապետ
• Տերտերյան, Համբարձում
• Քաջազնունի, Հովհաննես, վարչապետ
• Օհանջանյան, Համո, վարչապետ

[խմբագրել] ԽՍՀՄ

• Արությունով, Գրիգորի ՍՀԿԿ կենտկոմի առաջին քարտուղար 1937-1953
• Դեմիրճյան, Կարեն ՍՀԿԿ կենտկոմի առաջին քարտուղար 1974-1988
• Զարոբյան, Յակով ՍՀԿԿ կենտկոմի առաջին քարտուղար 1960-1966
• Թովմասյան, Սուրեն ՍՀԿԿ կենտկոմի առաջին քարտուղար 1953-1960
• Խանջյան, Աղասի ՍՀԿԿ կենտկոմի առաջին քարտուղար 1930-1936
• Կասյան, Սերգեյ (Տեր-Կասպարյան Սարգիս Հովհաննեսի)
• Հարությունյան, Սուրեն ՍՀԿԿ կենտկոմի առաջին քարտուղար 1988-1991
• Միկոյան, Անաստաս
• Մյասնիկյան, Ալեքսանդր
• Մռավյան, Ասկանազ
• Շախնազարով, Գեորգի
• Շահումյան, Ստեփան
• Ոսկանյան, Հրանտ
• Պապյան, Մացակ
• Քոչինյան, Անտոն ՍՀԿԿ կենտկոմի առաջին քարտուղար 1966-1974

[խմբագրել] ՀՀ

• Մանուկյան, Վազգեն
• Մարգարյան, Անդրանիկ, վարչապետ 2000-ներկա
• Սարգսյան, Սերժ
• Սարգսյան, Վազգեն
• Տեր-Պետրոսյան, Լևոն, նախագահ 1991-1998
• Քոչարյան, Ռոբերտ, նախագահ 1998-ներկա

[խմբագրել] ԼՂՀ

• Ղուկասյան, Արկադի, նախագահ 1997-ներկա
• Դանիելյան, Անուշավան, վարչապետ 1999-ներկա

[խմբագրել] Սփյուռք

• Ավագյան, Բոբ, ԱՄՆ
• Դուկմեջյան, Ջորջ, ԱՄՆ
• Լահուդ, Էմիլ, Լեբանոն
• Նուբար Փաշա, Եգիպտոս

[խմբագրել] Ռազմական Գործիչներ

• Ղարաբաղյան պատերազմի հերոսներ
• Ֆիդայական պայքարի հերոսներ

• Բաբաջանյան, Համազասպ
• Բաղրամյան, Հովհաննես
• Իսակով, Հովհաննես
• Լորիս-Մելիքով, Միքայել
• Մանուշյան, Միսաք
• Մելքոնյան, Մոնթե
• Խուդյակով, Սերգեյ
• Մադատով, Վալերիան
• Մամիկոնյան, Վարդան
• Մյուըատ, Յոահիմ (Հովակիմ Մուրադյան)
• Նժդեհ, Գարեգին
• Սիլիկյան, Մովսես
• Փիրումով, Դանիել
• Օզանյան, Անդրանիկ

[խմբագրել] Գիտնականներ

• Ադամյան Հովհաննես ինժեներ
• Ալիխանյան, Աբրահամ, ֆիզիկոս
• Ալիխանյան, Արտյոմ, ֆիզիկոս
• Անանիա Շիրակացի, միջնադարյան մաթեմատիկոս
• Ավդալբեկյան, Սուրեն, վիրաբույժ
• Աճարյան, Հրաչյա, լեզվաբան
• Գյուրզադյան, Գրիգոր, աստղաֆիցիկոս
• Գրեգորյան, Վարդան, պատմաբան
• Դամադյան, Ռայմոնդ, բժիշկ (ՄՄՌ-սկանների ստեղծող)
• Իոսիֆյան, Անդրանիկ, Ֆիզիկոս
• Լեո (Առաքել Բաբախանյան), պատմաբան
• Կնունյանց, Հովհաննես, քիմիկոս
• Կոշտոյանց, Խաչատուր, ֆիզիոլոգ
• Համբարձումյան, Վիկտոր, աստղագետ, ֆիզիկոս
• Հասրաթյան, Էզրաս, ֆիզիոլոգ
• Հովհաննիսյան, Ռիչարդ, պատմաբան, հայագետ
• Մանանդյան, Հակոբ, պատմաբան
• Մերգելյան, Սերգեյ, մաթեմատիկոս
• Միկոյան, Արտյոմ, ավիակոնստրուկտոր
• Մխիթար Հերացի միջնադարյան բժիշկ
• Նալբանդյան, Ռոբերտ, քիմիկոս
• Չոբանյան, Կարապետ, ինժեներ-մեխանիկ
• Սարգսյան, Ֆադեյ, ֆիզիկոս
• Սիսակյան, Ալեքսեյ, ֆիզիկոս
• Սիսակյան, Նորայր, բիոքիմիկոս
• Օրբելի, Հովսեփ, արևելագետ
• Օրբելի, Լեոն, ֆիզիոլոգ
• Օրբելի, Ռուբեն, հիդրոհնագետ
• Ֆանարջյան, Վարֆոլոմեյ
• Ֆանարջյան, Վիկտոր, նեյրոֆիզիոլոգ

[խմբագրել] Գրողներ

• Մեսրոպ Մաշտոց
• Մխիթար Գոշ

[խմբագրել] Պատմիչներ

• Ագաթանգեղոս
• Դավիթ Անհաղթ
• Եզնիկ Կողբացի
• Եղիշե
• Կորյուն
• Ղազար Փարպեցի
• Մովսես Խորենացի
• Սահակ Պարթև
• Փավստոս Բյուզանդ

[խմբագրել] Արձակագիրներ

• Այգեկցի, Վարդան
• Ատրպետ
• Արազի
• Գալշոյան, Մուշեղ
• Եսայան, Զապել
• Աբովյան, Խաչատուր
• Ալիշան, Ղևոնդ
• Աղայան, Ղազարոս
• Բակունց, Ակսել
• Դաշտենց, Խաչիկ
• Դեմիրճյան, Դերենիկ
• Զեյթունցյան, Պերճ
• Զորյան, Ստեփան
• Թոթովենց, Վահան
• Լեո
• Ծերենց
• Մաթևոսյան, Հրանտ
• Մահարի, Գուրգեն
• Մուրացան
• Նար-Դոս
• Շահինյան, Մարիետա
• Շահնուր, Շահան
• Շիրվանզադե
• Շանթ, Լևոն
• Պատկանյան, Ռաֆայել
• Պարոնյան, Հակոբ
• Պռոշյան, Պերճ
• Սունդուկյան, Գաբրիել
• Րաֆֆի
• Փափազյան, Վրթանես
• Քոչար, Հրաչյա
• Օտյան, Երվանդ

[խմբագրել] Բանաստեղծներ

• Աճեմյան, Մկրտիչ
• Բաղդասար Դպիր
• Գրիգոր Նարեկացի
• Դավթակ Քերթող
• Դավթյան, Վահագն
• Դավոյան, Ռազմիկ
• Դուրյան, Պետրոս
• Զարյան, Նաիրի
• Զոհրապ, Գրիգոր
• Էմին, Գևորգ
• Թեքեյան, Վահան
• Թումանյան, Հովհաննես
• Իսահակյան, Ավետիք
• Խնկո Ապեր
• Ծատուրյան, Ալեքսանդր
• Կապուտիկյան, Սիլվա
• Կոնստանտին Երզնկացի
• Հովհաննես Թլկուրանցի
• Կուրղինյան, Շուշանիկ
• Հովհաննիսյան, Հովհաննես
• Մեծարենց, Միսաք
• Նալբանդյան, Միքայել
• Ներսես Շնորհալի
• Շահազիզ, Սմբատ
• Շիրազ, Հովհաննես
• Շիրազ, Սիփան
• Չարենց, Եղիշե
• Աշոտ, Սագրատյան
• Սահյան, Համո
• Սարյան, Գեղամ
• Սիամանթո
• Սիպիլ
• Ստեփանոս Սյունեցի

• Սևակ, Պարույր
• Սևակ, Ռուբեն
• Վարուժան, Դանիել
• Տերյան, Վահան
• Ֆրիկ

[խմբագրել] Այլալեզու

• Արլեն, Մայքլ (Michael Arlen)(անգլերեն)
• Կիրակոսյան, Ալիսիա (իսպաներեն, անգլերեն)
• Սարոյան, Վիլյամ(William Saroyan)(անգլերեն)
• Տռուայա, Անրի (Henri Troyat)(ֆրանսերեն)

[խմբագրել] Երաժիշտներ

• Կոմիտաս

[խմբագրել] Աշուղներ

• Շերամ (Գրիգոր Թալյան)
• Ջիվանի
• Սայաթ-Նովա
• Քուչակ, Նահապետ

[խմբագրել] Երգահաններ

• Ալեսսյան, Եվգենի
• Աճեմյան, Ալեքսանդր
• Ամիրխանյան, Ռոբերտ
• Անդրիասով, Իոսիֆ
• Ավետիսյան, Խաչատուր
• Արզումանով, Վալերի
• Բաբաջանյան, Առնո
• Բաբաև, Անդրեյ
• Դելլալյան, Հարություն
• Դոլուխանյան, Ալեքսանդր
• Եկմալյան, Մակար
• Եղիազարյան, Գրիգոր
• Երկանյան, Երվանդ
• Զոհրաբյան, Աշոտ
• Լեգռան, Միշել

• Խաչատրյան, Արամ
• Խաչատրյան, Կարեն
• Կանաչյան, Բարսեղ
• Յարդումյան, Ռիչարդ
• Կասպարով, Յուրի
• Հարությունյան, Ալեքսանդր
• Հեքիմյան, Ալեքսեյ
• Հովհանեսս, Ալան
• Հովհաննիսյան, Էդգար
• Մանսուրյան, Տիգրան
• Մելիքյան, Ռոմանոս
• Միրզոյան, Էդուարդ
• Չտչյան, Գեղունի
• Չուխաջյան, Տիգրան
• Պարսադանյան, Բորիս
• Սարյան, Ղազարոս
• Սիմոնյան, Նադեժդա
• Սպենդիարյան, Ալեքսանդր
• Տերտերյան, Ավետ
• Տիգրանյան, Արմեն

[խմբագրել] Դիրիժորներ

• Դուրյան, Օհան
• Հեքեքյան, Տիգրան
• Ճգնավորյան, Լորիս
• Մելիք-Փաշայան, Ալեքսանդր
• Չեքիջյան, Հավհաննես
• Օրբելյան, Կոնստանտին

[խմբագրել] Նվագածուներ

• Ահարոնյան, Ռուբեն, ջութակ
• Աճեմյան, Անահիտ, ջութակ
• Կոմիտասի անվան քառյակ, լարային քառյակ
• Աճեմյան, Մարո, դաշնամուր
• Գասպարյան, Ջիվան, դուդուկ
• Գրիգորյան, Սլավա, դասական գիթառ
• Գևորգյան, Կարինե, թավջութակ
• Խաչատրյան, Սերգեյ, ջութակ
• Հակոբյան, Ռիչարդ, ուդ
• Համբարձումյան, Լևոն, ջութակ
• Հովսեփյան, Վաչե, դուդուկ
• Մադոյան, Նիկոլայ, ջութակ
• Մալխասյան, Լևոն, ջազ դաշնակահար
• Նավասարդյան, Սվետլանա, դաշնամուր
• Սահակյանց, Զարեհ, ջութակ
• Ստամբոլցյան, Վահագն, երգեհոն
• Տեր-Մերկերյան, Ժան, ջութակ
• Ուդի Հրանտ (Կենքուլյան), ուդ

[խմբագրել] Երգիչներ

[խմբագրել] Դասական

• Ամարա, Լուսինե
• Բայրակդարյան, Իզաբել
• Բերբերյան, Արա
• Բերբերյան, Կեթի
• Գասպարյան, Գոհար
• Գրիգորյան, Գեղամ
• Գուլեգինա, Մարիա (Մուրադյան)
• Դանիելյան, Հայկանուշ
• Դոլուխանյան, Զարուհի
• Երկաթ, Միհրան
• Թումանյան, Բարսեղ
• Լիսիցյան, Պավել
• Պոզապալյան, Լուիզա
• Լևոնյան, Տիգրան
• Հացագործյան, Հասմիկ
• Հովհաննիսյան, Նար
• Մխիթարյան, Անահիտ
• Չախոյան, Էլլադա
• Չուքասզյան, Լիլի
• Պապյան, Հասմիկ
• Ուզունյան, Էլվիրա

[խմբագրել] Ժողովրդական

• Բադալյան, Հովհաննես
• Գյուլզադյան, Արաքսյա
• Զաքարյան, Լուսինե
• Համբարձումյան, Օֆելիա
• Մաթևոսյան, Ռուբեն
• Մարտիրոսյան, Ֆլորա
• Մնացականյան, Նորայր
• Շահմուրադյան, Արմենակ
• Սազանդարյան, Տաթևիկ
• Սամվելյան, Վալյա
• Տալյան, Շառա

[խմբագրել] Էստրադային

• Ազնավուր, Շառլ
• Ավետյան, Արտաշես
• Արմեն, Ռոզի
• Դարբինայան, Բելլա
• Դուվալյան, Ժակ
• Թաթլյան, Ժան
• Խոմյանց, Լոլա
• Հախվերդյան, Ռուբեն
• Հովհաննիսյան, Տաթևիկ (ջազ)
• Մակարյան, Էլվինա (ջազ)
• Մինասյան, Գեորգի
• Մկրտչյան, Ռաիսա
• Յեսայան, Նունե
• Յուզբաշյան, Էռնա (ջազ)
• Շեր
• Սարգսյան, Նադեժդա
• Վարդան, Սիլվի
• Տերյան, Սիմոն
• Տոնիկյան, Զարա (ջազ)

[խմբագրել] Կերպարվեստի գործիչներ

[խմբագրել] Մանրանկարիչներ

• Ավագ
• Բարսեղ
• Գրիգոր
• Գրիգորիս
• Գրիգոր Մլիճեցի
• Գրիգոր Պիծակ
• Գրիգոր Ծաղկող
• Գրիգոր Տաթևացի
• Թեոդորոս Կարնեցի
• Թոմա Կաֆայեցի
• Թորոս Ռոսլին
• Թորոս Տարոնացի
• Իգնատիոս
• Ծերուն Ծաղկող
• Կարապետ
• Հակոբ Ջուղայեցի
• Հովհաննես
• Ղազար Բաբերդցի
• Մանվել
• Մարգարե
• Մկրտիչ Նաղաշ
• Մոմիկ
• Նաղաշ Հովնաթան
• Վարդան
• Սարգիս Պիծակ
• Ստեփանոս

[խմբագրել] Նկարիչներ

• Այվազովսկի, Հովհաննես
• Ասլամազյան, Երանուհի
• Ասլամազյան, Մարիամ
• Ավետիսյան, Մինաս
• Բաժբեուկ-Մելիքյան, Ալեքսանդր
• Բաժբեուկ-Մելիքյան, Լավինիա
• Բաշինջաղյան, Գևորգ
• Գալստյան, Սիմոն
• Գորկի, Արշիլ
• Թեռլեմեզյան, Փանոս
• Խանջյան, Գրիգոր
• Խաչատրյան, Ռուդոլֆ
• Կալենց, Արմինե
• Կալենց, Հարություն
• Կարզու, Ժան (Jean Carzou, Գառնիկ Զուլումյան)
• Հակոբյան, Հակոբ
• Հովնաթանյան, Հակոբ
• Սարյան, Մարտիրոս
• Սուրենյանց, Վարդգես

[խմբագրել] Քանդակագործներ

• Քոչար, Երվանդ
• Արա Սարգսյան
• «Խաչառ» Ռաֆիկ
• Լևոն Թոքմաջյան
• Արա Շիրազ

[խմբագրել] Կինոի և Թատրոնի գործիչներ

[խմբագրել] Ռեժիսորներ

• Աճեմյան, Վարդան
• Ասկարյան, Դոն
• Բալայան, Ռոման
• Բեկնազարյան, Համո
• Դովլաթյան, Ֆրունզե
• Եգոյան, Ատոմ
• Հովհաննիսյան, Հենրիկ
• Ղափլանյան, Հրաչյա
• Մալյան, Հենրիկ
• Մամուլյան, Ռուբեն
• Շահնազարով, Կարեն
• Չալդրանյան, Վիգեն
• Սահակյանց, Ռոբերտ
• Վերնոյ, Անրի (Henrii Verneuil)
• Փարաջանով, Սերգեյ
• Քալանթար, Լևոն
• Քյոսայան, Էդմոնդ

[խմբագրել] Դերասաններ

• Աբրահամյան, Խորեն
• Ադամյան, Պետրոս
• Ասրյան, Արուս
• Թումանյան, Ալլա
• Ավետիսյան, Ավետ
• Միրիջանյան, Վերջալույս
• Մկրտչյան, Մհեր
• Մսրյան, Վլադիմիր
• Ներսիսյան, Հրաչյա
• Նովենց, Գալյա
• Շերենց, Ազատ
• Ոսկանյան, Արուս
• Ջանիբեկյան, Գուրգեն
• Ջանիբեկյան, Կարեն
• Ջիգարխանյան, Արմեն
• Սարգսյան, Սոս
• Սիմոնյան, Մետաքսյա
• Վաղարշյան, Վաղարշ
• Ութմազյան, Արթուր
• Փափազյան, Հրաչյա
• Փափազյան, Վահրամ
• Քոթանջյան, Ռաֆաել
• Քյոսայան, Լաուրա (Գևորգյան)

• Ենգիբարով Լեոնիդ, կրկեսի ծաղրածու

[խմբագրել] Ասմունքողներ

• Աբաջյան, Վլադիմիր
• Գաբրիելյան, Սուսաննա
• Ջինանյան, Հրաչուի
• Քոչարյան, Սուրեն

[խմբագրել] Սպորտսմեններ

• Ագասսի, Անդրե, թենիս
• Ազարյան, Ալբերտ, մարմնամարզություն
• Արոնյան, Լևոն, շախմատ
• Ենգիբարյան, Վլադիմիր, բոքս
• Շահինայն, Հրանտ, մարմնամարզություն
• Պետրոսյան, Տիգրան, շախմատ
• Պողոսովա, Րիտա, սեղանի թենիս
• Սիմոնյան, Նիկիտա, ֆուտբոլ
• Վարդանյան, Յուրի, ծանր ատլետիկա
• Տեր-Հովհաննիսյան, Իգոր, թեթև ատլետիկա

[խմբագրել] Ճարտարապետներ

• Ալաբյան, Կարո
• Թամանյան, Ալեքսանդր
• Թորամանյան, Թորոս