Gales
Wikipedia(e)tik
|
|||||||
| Cymru am byth (Lema) Galeseraz: "Gales betiko") |
|||||||
 |
|||||||
 Galesen kokagunea |
|||||||
| Hizkuntza ofizialak | Ingelesa eta galesera | ||||||
| Hiriburua eta hiririk handiena |
Cardiff | ||||||
| Lehen Ministroa | Rhodri Morgan | ||||||
| Hedadura | 20.779 km2 | ||||||
| Biztanleria | 2.903.085 | ||||||
| Patroi nazionala | St. David | ||||||
Gales (ingelesez: Wales, galeseraz: Cymru) Erresuma Batua osatzen duten nazioetako bat da. Ingalaterra ekialdean mugakide du, Irlandako itsasoa iparraldean eta mendebaldean eta Bristolgo kanala hegoaldean. Hiriburua, Cardiff da. 20.779 km²-ko azalera dauka, eta 2.903.085 biztanle (140 bizt./km², 2001).
Eduki-taula |
[aldatu] Banaketa administratiboa
Cardiff/Caerdydd (305.000 biztanle, 2001) da hiriburua eta hiri nagusia. Beste hiri garrantzitsu batzuk: Swansea/Abertawe (225.000 bizt.), Newport/Casnewydd (139.000 bizt.), Bangor (20.000 bizt.) eta St David's (1.600 bizt.).
22 lurraldetan banatuta dago herrialdea:
- Merthyr Tudful.
- Caerffili.
- Blaenau Gwent.
- Tor-faen.
- Monmouthshire/Sir Fynwy.
- Newport/Casnewydd.
- Cardiff/Caerdydd.
- Vale of Glamorgan/Bro Morgannwg.
- Bridgend/Pen-y-bont ar Ogwr.
- Rhondda Cynon Taf.
- Castell-nedd Port Talbot.
- Swansea/Abertawe.
- Carmarthenshire/Sir Gaerfyrddin.
- Ceredigion.
- Powys.
- Wrexham.
- Flintshire/Sir y Fflint.
- Denbighshire/Sir Ddinbych.
- Conwy.
- Gwynedd.
- Anglesey/Ynys Mon.
- Pembrokeshire/Sir Benfro.
[aldatu] Hizkuntzak
Hizkuntza ofizialak ingelesa eta galesera dira, lehenengoa nagusi izanda.
[aldatu] Geografia
Snowdon mendi (1.085 m) altuena da. Mendikate nagusia Mendi Kanbrikoak dira, herrialdeko erdialdean.
[aldatu] Historia
- 410ean Erromatar Inperioa erori zen.
- 1282an Ingalaterrako Edward I Erregeak konkistatu zuen.
- 1925ean Plaid Cymru alderdi nazionalista sortu zuten.
- 1955etik Cardiff da hiriburua.
- 1962an sortu zuten Cymdeithas yr Iaith/Welsh Language Society erakundea, hizkuntzaren alde orduz geroztik lan egiten duen presio-taldea.
- 1982an S4C telebista (Sianel Pedwar Cymru/Channel Four Wales) sortu zuten, orduz geroztik galesezko programazioa eskaintzen duena. %7 inguruko audientzia dauka gaur egun.
- 1988an sortu zuten Bwrdd yr Iaith Gymraeg/Welsh Language Board hizkuntza-erakundea.
- 1999an Cynulliad Cenedlaethol Cymru / National Assembly for Wales abian ipini zuten, autogobernu mugatua duen erakundea.
[aldatu] Biografiak
- Bertrand Russell (1872-1970), idazlea.
- Roald Dahl (1916-1990), idazlea.
- Richard Burton (1925-1984), aktorea.
- Anthony Hopkins (1937-), aktorea.
