Navahoj
El Vikipedio
Navahoj aŭ navajoj estas la plej granda (ĉ. 170.000 nur en la rezervejo, ĉ. 300.000 en tuta Usono) indiana popolo en Usono. Ili vivas ĉefe en Arizono, Nov-Meksiko, Utaho. Ili parolas la navahan lingvon, apartanentan al la apaĉaj lingvoj. La du popoloj migris komune en la 10-a ĝis la 12-a jarcento el Kanado al sudokcidento. Ilin forte influis sude la pueblajn indianoj kaj tiel ili lernis agrokultivadon, brutobredadon.
En la 17-a kaj la 18-a jarcentoj, al la navajoj aliĝis puebloj, hopioj, el kiuj ĉefe la puebloj influis la indianan arton.
Laŭ ilia legendo, la homoj venas el subteraj mondoj. Ili praktikas multajn ritojn.
La usona registaro ekmilitis kontraŭ ili en 1863 (kolonelo Kit Carson). Dum la militmarŝo, la registaraj soldatoj neniigis agrarproduktojn de la navahoj kaj brutarojn, enprizonigis 8000 navahojn kaj 400 meskalerajn apaĉojn en Bosque Redondo (en nuna Nov-Meksiko). Ilia kaptiteco daŭris 4 jarojn.
La rezervejo de la navahoj estas entute 64 000 km2 en la tri menciitaj ŝtatoj, sed situas en seka areo kaj ne certigas plene la vivtenon.
