Aiud

El Vikipedio

Aiud (hungare: Nagyenyed, germane: Strassburg) estas urbo en Rumanio laŭ la rivereto Aiud nord-nordoriente de Alba Iulia. En 1910 ĝi havis 8 663 loĝantojn (hungaroj, rumanoj, germanoj) kaj en 1992 24 619 (pli ol 80% rumanoj). Ĝia unuaj skribaj mencioj estas en 1293-1301, 1332 kiel ekleziejo. Ĝis 1919 apartenis al Hungario (Alsó-Fehér vármegye). Administre apartenas al ĝi Gârbova de Jos (Alsóorbó), Gârbova de Sus, Ciumbrud (Csombord), Aiudul de Sus (Felenyed), Păgâda (Kisapahida), Gâmbaş (Marosgombás), Măgina (Muzsnaháza) kaj Sâncrai. La urbo havis tre gravan rolon en la kulturo de Transilvanio. En 1662 translokiĝis tien la kolegio de Alba Iulia, kiu fariĝis la Schola Transilvanica (lernejo de Transilvanio, en kie ĝis 1848 lernis pli ol 100 mil lernantoj.

[redaktu] Elstaraj personoj ligitaj al Aiud

János Apáczai Csere (1625-1659), sciencisto, pedagogo.
Áprily Lajos (1887- 1967), poeto, tradukisto
Miklós Barabás, Arto en Hungario
Ion BARAC,
Péter Bod (1712-1769), reformita pastro, eklezia verkisto, literaturhistoriisto
Farkas Bolyai
Borbáth Károly (1931-1980), historiisto, direktoro de la Biblioteko Bethlen.
István Dési Huber, pentristoArto en Hungario
Géza Dózsa (1846-1871), pentristo Arto en Hungario
Alexandru DOMSA
Bazil GRUIA
Mihail Halici,
Ovidiu HULEA,
Ion HOREA.
ILOSVAI Benedek,
Lola Gálffy (1902-1980) pentristo Arto en Hungario
JÉKELY Zoltán (1913-1969, poetoDiĝitala Literatura Akademio hungare.
István Juhász (16-a de aprilo 1915 - Cluj-Napoca, 13-a de septembro 1984), historiisto.
Kovács György, verkisto;
Sándor Kőrösi Csoma,
KÖTELES Sámuel,
Sándor Makkai (1890-1951), hungara verkisto Hungara Elektronika Biblioteko
Sütő András.
SZÁSZ Károly,
PÁPAI PÁRIZ Ferenc,
Romulus RUSAN,
Naftali Simion,
Vita Zsigmond (16-a de junio 1906 - 1-a de januaro 1998 kultur- kaj literaturhistoriisto Hungara Elektronika Biblioteko
Winkler Albert (1930), komponisto