Çin
Wikipediya ra, ensiklopediya xosere
 |
|
| Paytext | Peking (Beijing) |
| Suka tewr gırde | Shanghai |
| Zıwan | Manderinki |
| Hokmet | Sosyalist Cumhuriye |
| Erd | |
| - Pêro-pia | 9,596,960 |
| - % awe | (%) 2.8 |
| Nıfuse | |
| - Pêro-pia | 1,313,973,713 |
| - Sıxletina nıfuse serê km² | 140/km² |
| Yewiya Perey | Yuan (CNY) |
| Warey Saete | +8 |
| Kılmkerdışê pela interneti | .cn |
| Kodê têlefoni | +86 |
Çin mıntıqara rocakewtena (rocvetış, şerq) Asya dero. Dewleta Çini zaf gırda; dınya de ê hirêyina (3.) Zımey (Şımalê) Çini de Rusya u Mogalistan; veroc (cenub) de Hindıstan, Nepal, Burma, Laos u Vietnam; rocawan (ğerb) de Efğanıstan, Qazaxıstan, Pakıstan Tacikıstan, Qırğızıstan, u Tacikıstan; rocakewtene (rocvetış, şerq) de Korya Zımey, Korya Veroc u Okyanuso Pasifik estê. Paytextê Çini Pekingo. Çin 22 eyaletan ra yeno pêra (mıteşekkıla). Çin ezaê Mılliyetanê Yewbiyaiyan (UN) u G8io. Sistemê siyaseti sosyalisto, labelê sistemê iqtısadi kapitalito.
Contents |
[bıvurne / bınusne] Tarix
Tarixê Çini dewletiyo. Çinıcan barutê kağıde vıraşt. Felsefey Konfuçyusi Çin ra veciya. Esrê 19. u 20. de Çin işkalê devletan Ewropa mend u bi koloniya/mustemera Ewropa. Tepeya Mao Tse Tungi Çin kolonistan ra reyna ra. Oyo ke xeyalê Maoy komunizm bi, ey Çin komunist ilan kerd. Serra 1949i de Çin bi xoser.
[bıvurne / bınusne] İklim u Suki
Erdê Çinio ke zaf herao, iklimê Çini zi ca be ca vuriyeno. Zımey Çini zaf serdıno hama verocê (cenub) Çini zaf germıno.
Sukê (Bacarê) Gırdi:
- 1. Shanghai. Nıfuse: 12.200.000
- 2. Beijing. Nıfuse: 9.200.000
- 3. Taipei. Nıfuse: 7.400.000
- 4. Chongqing. Nıfuse: 7.200.000
- 5. Hong Kong. Nıfuse: 6.900.000
Sukê Shanghai u Hong Kongi zaf raver şiyê, bına u banê xeylê berzi estê, bacarê dewiziê, paytextê borsaê, merkezê iqtısadê Çin u Asyaê. Hong Kong de xeylê şırketê teknoloci u iqtısadi estê.
[bıvurne / bınusne] Nıfus
Nıfusa şarê Çini 1,313 milyara. Mıxtelıf mılleti estê: Uyğuri, Moğoli, Koreyıci, Tibetıci. Dinê Çini çıniyo, şarê Çini zafêr ateistê, labelê taê Mısılmani, Musewi u İsewitine/Xrıstiyani estê. Zıwano resmi Mandarinkiyo, oyo ke aidê Çinkiyo. Zıwanê Çinkiyê nuştey 3000 serro esto. Xeylê diyalektê Çinki estê zey Kantonezki, Xiang, Yue, Min, Gan, Hakka, Wu; tainan çım de nê zıwaniê, yewbinan nêgênê, areze nêbenê ki, pêro yew işaretanê nuştey gurenenê.
[bıvurne / bınusne] İqtisad
İqtısadê Çini beno xırt. Her serre iqtısadê Çini % 10 beno pil. Çin zaf idxalat (eksport) keno. Semedê ercaniya karkeran ra şırketê Dewletanê Amerikaê Yewbiyaiyan fabrikan vırazenê. Merdumê ilmê iqtısadi anê zıwan ke Çin beno serquwete ke recimê Amerika (DAY) nae ra beno nêrehet.
[bıvurne / bınusne] Çımey
 |
Dewleti Asya | |
|---|---|---|
|
Armenıstan • Azerbaycan • Çin • FılIstin • Hindıstan • Japonya • Korya Veroc • Iraq • İran • İsrail • Malayziya • Pakıstan • Rusya (Urusya) • Suudi Erebıstan • Suriya • Singapur • Sri Lanka • Taywan • Tırkiya |
||
