Japan

Diwar Wikipedia, an holloueziadur digor

Skrivet eo ar pennad-mañ e Peurunvan

Ar pennad-mañ n'eo ket peurechu c'hoazh ; ma fell deoc'h labourat warnañ deuit da welout ha lakait hoc'h ali e pajenn ar gaozeadenn.

日本国
Nihon-koku/Nippon-koku


(Banniel Japan)	(Siell impalaerel)

Kan broadel

Kimi Ga Yo (君が代)

Yezh ofisiel

Japaneg

Kêr-benn

Tokyo (東京)

Gorread
-En holl
-% dour

377 835 km²
0.8%

Poblañs
-Hollad
-Stankder ar boblañs

127 417 244 annd. (2005)
337/km²

Impalaer (Tennō)

Akihito (明仁)

Kentañ ministr

Shinzo Abe (安倍晋三)

Gouel broadel

Moneiz

Yen (¥, 円)

Kod pellgomz

Kod war ar Genrouedad

.jp

Ur strollad inizi pe Enezeg Japan a-hed aodoù sav-heol Azia a ya d'ober Japan. Peder enez pennañ a zo d'ar vro-mañ : eus an norzh betek ar su, Hokkaido, Honshu (an hini vrasañ), Shikoku ha Kyushu. 3 000 enez all a zo mod all. Kalz bihanoc'h int avat. 600 kilometrad e mervent Kyushu emañ Naha, war enez Okinawa a zo lod eus strollad inizi Ryukyu (pe retto e japaneg). Muioc'h eget 1000 kilometrad hirder a zo da enezeg Nanpo, e su Tokyo. Dindan Rusia emañ inizi Sakhalin (Karafuto e japaneg) ha Kouril (Chishima retto) a zo muioc'h eget 1200 kilometrad hirder dezho. E norzh ar vro emaint hag alies-kaer e vezont gwelet evel penn-pellañ Japan.

[kemmañ] An Istor

Roiñ a ra ar vojenn da gred e voe diazezet Japan er VII^vet kantved kent J.-K gant an impalaer Jimmu. Degaset eo bet ar sistem skritur sinaek hag ar vouddhaelezh e-tro ar V^vet kantved hag ar VI^vet kantved, deuet gante ur maread levezon a sevenadurezh sinaat bras ha hir. Komanderien simbolik e voe an impalaerien, na bout ma oa peurlïesañ gwir c'halloud ar vro gant noblañs galloudek al Lez, rejanted anezhe, pe shoguned anezhe (gouarnourien-arme).
E-tro pad ar XVI^vet kantved ec'h aochas e Japan koñversanted deuet eus Portugal, eus an Izelvroioù, eus Bro-Saoz, hag eus Bro-Spagn, asambles gant misionerien gristen. E-pad al lodenn gentañ eus ar XVII^vet kantved e tiskredas ar shogunamant warne ma oant ar prevedioù eus un aloubadenn gant an armeoù european hag e tihanas an holl daremprejoù gant an diavaes nemet daremprejoù strizhik gant marc'hadourien eus Sina, hag eus an Izelvroioù e Nagasaki (dres war enez Dejima). Hag e-barzh an distro e-pad 200 vloaz, ken ma forsas ar C'homodor Matthew Perry war Japan a-benn he digoriñ war broioù ar c'hornaoueg gant feur-emglev Kanagawa e 1854.
E-korf un nebeud bloavezhioù hepken en em dreuzfurmas kalz kevredigezh ar vro pa oa deuet an daremprejoù en-dro gant broioù ar c'hornaoueg. Laket eo bet ar shogunamant da roiñ e zilez, laket an Impalaer da ren en-dro. Gant ar renevezerezh Meiji e 1868 e teuas adkempennoù e-leizh. Torret ar sistem dalc'hel, ha kalz lezennoù eus broioù ar c'hornaoueg a voe kemeret, enne ur sistem lezenniñ hag a c'houarnamant hag adkempennoù all ivez : armerzh, kevredigezh hag arme, ar pezh a dreusfurmas Japan en ur riez vras eus ar bed. Ambisionet-mat e teuas da vezañ ar vro gant-se, hag ar brezel a-enep da Sina (1895), hag a-enep da Vro-Rusia (1905) dre-se. Gounezet gant Japan: Korea, Taiwan ha teroueroù all a-ziwar da se.
Hag er penn kentañ eus an XX^vet kantved e kendalc'h an estenn: aloubiñ Mandchouria, un eil brezel e Sina (1937), ha da echuiñ an argadenn e Pearl Harbor e 1941, ar pezh a lakaas ar vro da gemer perzh en eil brezel-bed. Trec'het e voe Japan e 1945 da ziwezhañ, larget div vombezenn atomek gant ar Stadoù-Unanet, unan war Hiroshima hag unan all war Nagasaki. Kodianañ a ra Japan hag aliañsiñ gant an Amerikaned d’an 2 a viz Gwengolo 1945.
Dindan gward ar Stadoù-Unanet e chomas Japan gwastet betek 1952. Addeuet ar vro d'he ment a orin en em lak an armerzh en e sav en-dro goude 1952, ha berzh gant annezidi an enezennoù a-benn bremañ.

Stadoù Azia
Afghanistan \| Arabia Saoudat \| Armenia² \| Azerbaidjan¹ \| Bahrein \| Bangladesh \| Bhoutan \| Brunei \| Egipt³ \| Emirelezhioù Arab Unanet \| Filipinez \| India \| Indonezia⁵ \| Iran \| Iraq \| Israel \| Japan \| Jordania \| Jorjia¹ \| Kambodja \| Kazakstan¹ \| Kiprenez² \| Kirgizstan \| Korea an Norzh \| Korea ar Su \| Koweit \| Laos \| Liban \| Malaysia \| Maldivez \| Mongolia \| Myanmar \| Nepal \| Oman \| Ouzbekistan \| Pakistan \| Qatar \| Rusia¹ \| Republik Pobl Sina \| Republik Sina (Taiwan) \| Singapour \| Siria \| Sri Lanka \| Tadjikistan \| Thailand \| Timor ar Reter⁴ \| Turkia¹ \| Turkmenistan \| Viêt Nam \| Yemen
Stadoù ha n'int ket anzavet
Nagorno-Karabac'h² \| Tamil Eelam
Rannvroioù gant ur statud ispisial
Hong Kong \| Makao \| Palestina
1. En Europa evit un darn. 2. En Azia e-keñver douaroniezh met a vez sellet outi evel un tamm eus Europa evit abegoù istorel ha sevenadurel. 3. En Afrika evit ar braz. 4. Lakaet a-wechoù en Oseania. 5. En Oseania evit un darn.