Kumpas

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Kumpas, hassas ölçüm aletidir.

Ölçüm hassasiyetine, ölçüm şekline göre çeşitleri bulunur. Derinlik kumpası, delik kumpası vs. gibi çeşitleri vardır ama tümünün ölçüm sistemleri aynıdır.

[değiştir] Standart kumpas

İki çenesi arasında kalan kısmı ölçen, sürgülü bir alettir. Şekli, kabaca boru anahtarını andırır. Bir sabit cetvel üzerinde gezen hareketli bir parçadan oluşur.

[değiştir] Kumpas nasıl okunur?

Sürgünün üzerinde hareket ettiği cetvelde 0'dan başlamak suretiyle kumpas boyunca rakamlar vardır. Rakamlar milimetre cinsindendir. Her minik çizgi bir milimetredir. On milimde bir 10,20,30... diye rakamlar yazılıdır. Sürgülü parçanın üzerinde de 0'dan başlayıp 10'a kadar rakamlar vardır fakat bu çizgilerin arası bir milim değildir. Kaç milim olduğu önemli değildir. Bir parçayı ölçerken ilk bakacağınız, sürgünün üzerindeki 0 çizgisinin, cetvelde hangi rakama karşılık geldiğidir. Diyelim ki 10 milimden sonra iki çizgi daha gitmiş. Bu demektir ki ölçtüğünüz parça 12 milimdir. Fakat diyelim ki 12. milim çizgisini biraz geçmiş ama 13. milime gelmemiş. Bu durumda ölçü kaçtır? İşte o sürgü üzerindeki 0'dan 10'a kadar olan rakamlar burada devreye girer. Bu rakamlardan hangisi cetvel üzerindeki bir milim çizgisine tam olarak oturuyorsa, sizin ölçümünüzün ondalık kısmı o demektir. Sizin parçanız 12,4 mm geliyorsa, sürgü üzerindeki 4 yazan çizginin, cetvel üzerindeki bir milim çizgisinin tam üstüne denk gelmesi gerekmektedir.