Kiril alfabesi
Vikipedi, özgür ansiklopedi
| Kiril alfabesi |
Türkçe okunuş |
Benzer sesler |
|
|---|---|---|---|
| А а | A | Anne | |
| Б б | B | Balık | |
| В в | V | Vazo | |
| Г г | G | Gaf | |
| Д д | D | Duman | |
| Е е | YE* veya E | YEngeç, bellEk |
|
| Ё ё | YO* veya Ö | YOnca, bÖrek |
|
| Ж ж | J | Jaguar | |
| З з | Z | faiZ | |
| И и | İ | gemİ | |
| Й й | Y | kuYu | |
| К к | K | Kale | |
| Л л | L | daL | |
| М м | M | Masa | |
| Н н | N | Nar | |
| О о | O | kOli | |
| П п | P | Para | |
| Р р | R | Roman | |
| С с | S | Saat | |
| Т т | T | yaT | |
| У у | U | Ufuk | |
| Ф ф | F | Fan | |
| Х х | H | Halat | |
| Ц ц | TS | yaTSı | |
| Ч ч | Ç | Çam | |
| Ш ш | Ş | Şapka | |
| Щ щ | ŞÇ veya ŞŞ | beŞ_Şehir | |
| ъ | sert işaret | - | |
| ы | I | kIna | |
| ь | yumuşak işaret | - | |
| Э э | E | Edirne | |
| Ю ю | YU* veya Ü | YUlaf, gÜzel |
|
| Я я | YA* veya Azeri Ə | YAsa, gEldi |
|
| * - Sözcüklerin başında, Ъ, Ь ve seslilerden sonra |
Kiril alfabesi adını Aziz Cyril'den almış olmasına rağmen, günümüzde bu alfabenin gerçekte onun icat edip etmediğine dair bir takım tartışmalar devam etmektedir. Bir Yunan keşişi olan Cyril 9. yüzyılın ortasında bugün Kiril Alfabesi olarak bilinen ve Rusya'da kullanılan bu alfabeyi geliştirdi. Aziz Cyril alfabeyi hazırlarken Yunan alfabesini temel almış ve Yunanca'da bulunmayan bir takım Slav seslerini de buraya eklemişti.
Rusya'da bu alfabe ilk olarak Ortaçağın başlarında büyük yazı harfleri olarak kullanılmaya başlandı. El yazısı olan italik harfler ise daha sonra geliştirildi. 18. yüzyılın başlarında Büyük Peter Yunan harflerini çıkararak alfabeyi daha basit ve düzenli bir hale getirdi. 1918 yılında bir değişiklik daha yapılarak, alfabeden diğer gereksiz harfler çıkarıldı. Kiril Alfabesi birçok Slav Ortodoks ülkesinde kullanımdadır. Ayrıca Türk Cumhuriyetleri'nden Kazakistan ve Kırgızistan tarafından hala kullanımdadır. Tablodaki non-slavik harfler de Türk-Kiril harfleridir. Başkortostan, Yakutistan gibi birçok Özerk Türk yerlerinde de Kiril harfleri kullanılmaktadır.
| Kiril alfabesi | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| А A |
Б Be |
В Ve |
Г Ge |
Ґ Ge upturn |
Д De |
Ђ Dje |
Ѓ Gje |
Е Ye |
Ё Yo |
Є Ukrainian Ye |
| Ж Zhe |
З Ze |
Ѕ Dze |
И I |
І Ukrainian I |
Ї Yi |
Й Short I |
Ј Je |
К Ka |
Л El |
Љ Lje |
| М Em |
Н En |
Њ Nje |
О O |
П Pe |
Р Er |
С Es |
Т Te |
Ћ Tshe |
Ќ Kje |
У U |
| Ў U short |
Ф Ef |
Х Kha |
Ц Tse |
Ч Che |
Џ Dzhe |
Ш Sha |
Щ Shcha |
Ъ Hard sign (Yer) |
Ы Yery |
Ь Soft sign (Yeri) |
| Э E |
Ю Yu |
Я Ya |
||||||||
| Kiril Non-Slavik Harfler | ||||||||||
| Ӏ Palochka |
Ә Kiril Schwa |
Ғ Ayn |
Ҙ Dhe |
Ҡ Bashkir Qa |
Қ Qaf |
Ң Ng |
Ө Barred O |
Ү Straight U |
Ұ Straight U with stroke |
Һ He |
| Kiril Arkaik Harfler | ||||||||||
| ІА A iotified |
Ѥ E iotified |
Ѧ Yus small |
Ѫ Yus big |
Ѩ Yus small iotified |
Ѭ Yus big iotified |
Ѯ Ksi |
Ѱ Psi |
Ѳ Fita |
Ѵ Izhitsa |
Ѷ Izhitsa okovy |
| Ҁ Koppa |
Ѹ Uk |
Ѡ Omega |
Ѿ Ot |
Ѣ Yat |
||||||
Bilgisayarlarda Kiril Harfleri tam şekillerinde gözükmeyebilirler. Bu yüzden alternatif formlar oluşturulmuştur:
| а | б | в | г | д | е | ё | ж | з | и | й | к | л | м | н | о | п | р | с | т | у | ф | х | ц | ч | ш | щ | ъ | ы | ь | э | ю | я |
| а | б | в | г | д | е | ё | ж | з | и | й | к | л | м | н | о | п | р | с | т | у | ф | х | ц | ч | ш | щ | ъ | ы | ь | э | ю | я |
