Fırat
Vikipedi, özgür ansiklopedi
| Fırat | |
|---|---|
 |
|
| Doğduğu yer | |
| Döküldüğü yer | |
| Havzada yer alan ülkeler | Türkiye, kuzuluk, kızılcık |
| Uzunluk | 2.800 km |
| Denizden yüksekliği | |
| Debi | |
| Su toplama havzası | 123.000 km² |
Fırat nehri, Türkiye'nin en verimli ve su potansiyeli en yüksek ırmağı.
Siverek ilçesi, Dağbaşı Bucağı yakınındaki Maktalan civarında Şanlıurfa topraklarına giren Fırat nehri Adıyaman ve Gaziantep il sınırını belirledikten sonra Suriye, daha sonra Irak topraklarına girer. Irak'ta denize uzak olmayan bir noktada Dicle Nehri ile birleşerek Şatt'ul Arab'ı oluşturur ve Basra Körfezi'ne dökülür. Nehrin en önemli kolları Murat, Karasu, Tohma, Peri, Çaltı ve Munzur Çayları'dır.
Toplam uzunluğu 2.800 km ile Türkiye sınırları içinde kalan bölümün uzunluğu ise 971 km'dir. 720.000 km² su toplama havzasına sahiptir. Fırat Nehri'nin rejimi Türkiye'deki diğer akarsulara göre daha düzenlidir. Mart ile Haziran ayları arasında yavaş yavaş kabarır, Temmuz ile Ocak ayları arasında çekilmiş olmasına rağmen yine de bol su akışı olur.
Nehir üzerine Türkiye’nin en büyük barajları inşa edilmiştir. Bu barajlardan Keban, Karakaya, Atatürk, Birecik ve Karkamış Barajları tamamlanmıştır. Ayrıca Fırat'ın suyu inşa edilen 2 adet Şanlıurfa tüneli de Harran Ovası ve çevresine yıllardan beri suya hasret topraklara suyu ulaştırmıştır.
[değiştir] Fırat isminin kökeni
Batı dillerinde Fırat nehri, Euphrates olarak geçer. Euphrates adı Yunanca'dan gelen bir sözcüktür. İsmin asıl kaynağı konusunda çeşitli görüşler bulunmaktadır:
- Eski Farsça'daki Ufratu ve Akad dilindeki Purattu 'dur. Eski Farsça'daki sözcüğün Avesta Farsça'sında geçen huperethuua(geçmesi kolay) olduğu tahmin edilmektedir.
- Arapça tasasızlık, rahatlık anlamına gelen "ferahat" kelimesinden gelmektedir.
- Kürtçe'deki "Fere", "Ra" ve "Hat" kelimelerinden gelmektedir. İki tane re olduğu için teki telaffuz edilmez, dolayısıyla Ferehat "Geniş akan su" anlamını gelmektedir. Zamanla ise kısaltılmış şekli Fırat adını almıştır. Bakınız : Ali Karduxos, Kürt Dilinin Etimolojisine Giriş, 2005 http://ferheng.org/index.php Kürtçe sözlük
- Fırat; Akadcada Pu-rat-tu, Sümercede Buranun olarak geçmektedir. Kelimenin Hint-Avrupa kökenli olmadığı, Akadca ve Sümerceden kaynaklandığı, Eski Farsça ve Farsça aracılığıyla diğer dillere geçtiği görüşü ağırlık kazanmaktadır. Eski asur dillerinde de fonetik olarak fırat kelimesine yakın olan pratru kelimesi de ilk gelene ait olan anlamında kullanılmıştır. [[1]]
