Bağdat
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Bağdat Irak'ın başşehri. Nüfusu 4,5 milyon civarındadır. Mezopotamya çanağının ortasında, Dicle Irmağının iki yakası üzerinde ve Dicle'nin Fırat'a en çok (40 km) yaklaştığı noktada, geniş bir alüvyon ovası üzerinde yer alır. Bağdat'ta yazlar kuru ve çok sıcak, kışlar yumuşak ve serin geçer. Ortalama yağış yılda 130 mm dolayındadır.
Eski medeniyetlerin Babilonia (Babil) şehri yakınlarında kurulan, bir adı da Darüsselâm olan Bağdad, “adalet bahçesi” anlamına gelmektedir(1). Yukarı Mezopotamya'da, Dicle Nehri'nin iki yakasında yer almaktadır. Abbasiler zamanında 2,5 milyon nüfusu ile İslâm Devleti'nin başkenti olan şehir(2), 1058 yılından sonra Selçuklu sultanlarının uğrak yeri olmuştur. Osmanlı döneminde önemli bir vilayet olan Bağdad, bugün de Irak'ın başkentidir.
İlk defa Abbasi Halifesi Ebu Cafer el-Mansur tarafından eski bir Sasani köyünün yerine Darüsselam adıyla kuruldu (M.S. 766). Daha sonra Medinet-üs-Selam adını alan şehir, en son Bağdat adını alarak gelişimini devam ettirdi.Harun Reşid devrinde (M.S. 809) büyük bir kültür merkezi oldu. Bundan sonraki dönemlerde de Bağdat kültür ve ticaret merkezi olarak önemini sürdürdü. Ancak 1258'de şehri yağmalayarak Halife Mustasım'ı ve 800 bin Müslümanı kılıçtan geçiren Hülagu'nun istilasıyla çöktü. Hülagu'dan sonra değişik boyların yönetimine girdi. Osmanlı ve İranlılar arasında da el değiştirdikten sonra , padişah Dördüncü Murad zamanında tekrar Osmanlıların eline geçti. Birinci Dünya Savaşı'na kadar Osmanlıların elinde olan Bağdat, 1917'de İngiliz kuvvetlerince işgal edildi ve 1921'de kurulan bağımsız Irak Krallığının başşehri oldu. Bu durum Türkiye tarafından da Lozan Antlaşması ile (1923) resmen kabul edildi.
İkinci Dünya Savaşı sonrasında petrol gelirlerindeki büyük artış, Bağdat'ın gelişmesinde büyük rol oynadı. Irak sanayiinin çoğu buradadır. Deri eşya, ipek ve pamuklu dokuma, tuğla, çimento, hurma, tütün mamüllerinin yanısıra petrol rafinerileri, demiryolu atölyeleri ve bir de demir çelik fabrikası vardır.
Bağdat'ta eski şark pazarlarından, cam ve selih binalara kadar her çeşit mimari yapı görülebilir. Şehrin eski manzarası değişmekle beraber, pekçok eski bina, kaldırım kahveleri, eski tarz minare ve camiler bugün de durmaktadır. Kazımeyn'deki 19. yüzyıl yapısı altın kubbeli görkemli cami ile yüzü aşkın başka cami ve minare, şehrin mimari güzelliğine ayrı bir hava vermektedir.
Irak'ın başlıca devlet kurumlarının merkezleri yine Bağdat'tadır. 1958'de kurulmuş olan Bağdat Üniversitesinden başka El-Mustansır Üniversitesi, Teknoloji Üniversitesi ve birkaç yüksek okul vardır. Saddam Hüseyin yönetiminin 1990'da Kuveyt'i işgal etmesi üzerine başlayan Körfez Savaşı'nın ardından kurulan ve Amerika Birleşik Devletleri önderliğindeki BM Gücü, 1991 Ocak ayından itibaren Bağdat'ı bombaladı. İki ay süren bombardıman neticesinde şehir harab oldu.Eski güzelliğinden çok şey kaybetti. Bağdat 2003 yılında ABD tarafından işgal edildi.
[değiştir] Bağdat'taki Türk Mimari Eserleri
Ana Madde:Irak'taki Türk Mimari Eserleri
1. İmam-ı Azam Ebû Hanife Külliyesi
2. Ma’ruf El Kerhi Külliyesi
3. Abdülkadir Geylânî Külliyesi
4. Musa Kâzım Külliyesi
5. Şeyh Ömer Sühreverdî Külliyesi
6. Zümrüt Hatun Camii
7. Kumrulu Mescid
8. Akûli Camii
9. Sultan Ali Camii
10. Murad Paşa (Muradiye) Camii
11. Saray Camii
12. Ahmediye (Meydan) Camii
13. Haydarhane Camii
14. Asafiye Camii
15. İmam Ebu Yusuf Camii
16. Mustansıriye Medresesi
17. Mercan Medresesi
18. Halife Camii (Suk-ul Gazel) Minaresi
19. Zümrüt Hatun Türbesi
20. Bab-ül Vistani
21. Cevzak-ül Hakanî
22. Bağdat Sarayı ve Kışlası
23. Kasr-ül Abbasi
24. Mercan (Örtme) Han
25. Cığalazade Hanı
26. Halife Camii
27. Vezir (Küçük Hasan Paşa) Camii
28. Haseki Camii
29. Özbek Camii
30. Ali Efendi Camii
31. Büyük Adile Hatun Camii
32. Numan Paşa (Mahalle) Camii
33. Süleyman Paşa Mescidi
34. Bağdat Kalesi
35. Azamiye Kalesi
36. Rusafe Camii
37. Sultan Melikşah Camii
38. Terken Hatun Camii
39. Kale Mescid
40. İskender Paşa Camii
41. Şeyh Seraceddin Camii
42. Kaplan Camii
43. Baba Gurgur Camii
44. Şeyh Mehmed Camii
45. Boşnak Ahmed Paşa Mescidi
46. İsmail Paşa Mescidi
47. Vefa Hatun Camii
48. Hacı Fethi Camii
49. Kara Pir Camii
50. Pir Davud Camii
51. Naciye Hatun Camii
52. Hasan Bey Mescidi
53. Hacı Emin Paçacı Camii
54. Fazl Camii
55. Aşağı Numaniye Camii
56. Davud Paşa Mescidi
57. Esma Hanım Camii
58. Naime Paçacı Mescidi
59. Nazende Hatun Mescidi
60. Münevver Hatun Camii
61. Ayşe Hatun Camii
62. Arif Ağa Camii
63. Kanber Ali Mescidi
64. Cüneyd-i Bağdadî Camii
65. Naile Hatun Camii
66. Şabender Mescidi
67. Süreyya Hanım Camii
68. Hızır Bey Camii
69. Kâhya Camii
70. Nizamiye Medresesi
71. Terken Hatun Medresesi
72. Tac-ül Mülk Medresesi
73. Tutuşiye Medresesi
74. Adûdî Medresesi (Şifahanesi)
75. Sultan Melikşah Medresesi
76. Mugisiddin Mahmud Medresesi
77. Gıyasiye Medresesi
78. Mucureddin Abak Medresesi
79. Benefşe Hatun Medresesi
80. Zümrüt Hatun Medresesi
81. Vefaiye Medresesi
82. Şarabiye Medresesi
83. Süleyman Paşa Medresesi
84. Selçuka Hatun Türbesi
85. Munis el Muzaffer Konağı
86. Sebük Tigin Konağı
87. Tuğrul Bey Sarayı
88. Emir Sungur Porsuk (Mucureddin Abak) Konağı
89. Ömer Paşa Konağı
90. Eyyubi Ahmed Paşa Konağı
91. Süleyman Paşa Konağı
92. Kâzım Paşa Konağı
93. Hüseyin Paşa Konağı
94. Ahmed Seyyid İsa Konağı
95. Hadım Ribatı
96. Benefşe Hatun Ribatı
97. Selçuka Hatun Ribatı
98. Zümrüt Hatun Ribatı
99. Yeni Murat Hanı
100. Gümrük Hanı
101. Levend Hanı
102. Ahmed Ağa Hanı
103. Hacı Mehmed Hanı
104. Defterdar Hanı
105. Keten Hanı
106. Paçacı Hanı
