Bagdad
Z Wikipedii
Bagdad (arab. بغداد) - stolica Iraku; liczba mieszkańców wynosi ponad 7 mln. Położony na zachodnim brzegu Tygrysu jest jednym z największych miast na Bliskim Wschodzie.
Bagdad został założony w 762 roku przez drugiego kalifa z dynastii Abbasydów, Al-Mansura. Zgodnie z intencją założyciela miał być stolicą imperium Abbasydów i zastąpić dotychczasowy kalifat, Al-Kufę. Przenosiny były podyktowane zagrożeniem ze strony ugrupowań szyickich i podbitej ludności. Z tego też powodu został usytuowany w zakolu Tygrysu.
Pierwotna nazwa Madinat as-Salam (czyli Miasto Spokoju) nie utrzymała się i miasto przejęło nazwę po okolicznej wiosce. Samo zaś zbudowano na planie koła o średnicy ok. 3 km, co zapewniało miastu funkcjonalność.
W ciągu jednego pokolenia stał się głównym centrum nauczania i handlu. Niektóre źródła podają, że posiadał wtedy ponad milion mieszkańców, jednak bardziej prawdopodobne są mniejsze liczby.
W Bagdadzie założono m.in. bibliotekę Chizanat al-Hikma, która przeistoczyła się w najważniejszą akademię muzułmańskiego świata nazwaną Bajt al-Hikma.
Początkowy rozrost Bagdadu został spowolniony w obliczu kłopotów jakie zaczęły spotykać kalifat, m.in. tymczasowe przenosiny stolicy do Samarry (w latach 808-819 oraz 836-892), utrata najodleglejszych zachodnich i wschodnich prowincji, okresy politycznej dominacji lokalnej perskiej dynastii Bujjidów 945-1055 oraz Turków seldżuckich (1055-1135), a także spory na łonie islamu o schedę po Proroku i o tytuł kalifa (Fatymidzi, Umajjadzi).
Pomimo to miasto pozostało jednym z kulturowych i handlowych ośrodków imperium, aż do 10 lutego 1258, gdy zostało złupione przez Mongołów pod wodzą Hulagu-chana. Mongołowie zmasakrowali wtedy 800 tys. mieszkańcow miasta, w tym także kalifa Al-Mutasima, jak się okazało ostatniego z linii Abbasydów, i zniszczyli znaczną część miasta. Napaść na Bagdad zakończyła schyłek kalifatu abbasydzkiego i przyspieszyła upadek cywilizacji arabskiej.
W 1401 roku Bagdad został ponownie splądrowany przez Mongołów pod wodzą Timura (Tamerlana). Stał się stolicą prowincji kontrolowanej przez Dżalajrydów (1400-1411), stowarzyszone plemiona mongolskie: Qara Qouyunlu (1412-1469), Aq Qouyunlu (1469-1508) i dynastię Safawidów (1508-1534). W 1534 został podbity przez imperium otomańskie.
Pozostał pod panowaniem tureckim do czasu zajęcia Iraku w 1917 roku przez Brytyjczyków i ustanowienia królestwa Iraku w 1921. W 1932 roku Irak formalnie uzyskał niepodległość, a w 1946 pełną. Przez cały ten czas pozostawał jego stolicą.
Populacja miasta wzrosła z 145 tys. w 1900 (szacunkowa liczba) do 580 tys. w 1950. Bagdad bardzo ucierpiał w trakcie i po wojnie w Zatoce Perskiej w 1991 - zniszczenia infrastruktury komunikacyjnej, energetycznej i wodno-kanalizacyjnej.
[edytuj] Położenie geograficzne
Bagdad znajduje się w centralnej części Iraku, w środkowym biegu rzeki Tygrys, która jest żeglowna od wybrzeża do Bagdadu. Centrum miasta jest położone na wysokości 44 m n.p.m.;
Współrzędne geograficzne: 33°20′ N 44°23′ E
[edytuj] Ciekawostki
Wiele opowieści z Księgi tysiąca i jednej nocy rozgrywa się w Bagdadzie, nazywanym tam "Miastem Pokoju". Najczęściej zaś wspominanym władcą jest kalif Harum al-Raszid.
