Özbek Türkçesi
Vikipedi, özgür ansiklopedi
| Özbek Türkçesi O`zbek tili |
|
|---|---|
| Konuşulduğu ülkeler: | Özbekistan, Kırgızistan, Kazakistan, Türkmenistan, Tacikistan, Afganistan |
| Konuşan kişi sayısı: | 28.000.000 |
| Sıralama: | * |
| Dil Grubu Sınıflandırma: | Ural-Altay Dil Ailesi |
| Resmî Durum | |
| Resmî dil olduğu ülkeler: | Özbekistan |
| Dili düzenleyen kurum: | * |
| Dil Kodları | |
| ISO 639-1 | uz |
| ISO 639-2 | |
| SIL | |
| Ayrıca bakınız: Dil – Dil aileleri |
|
Özbek Türkçesi ya da Özbekçe Özbekistan'ın tek resmî dili olup Orta Asya genelinde konuşulan Türk dil ailesinin 3'ncü büyük mensubudur. Kuzey ve güney şiveleri olmak üzere iki şivesi vardır. Kuzey şivesi 18.000.000'a yakın bir topluluk tarafından Özbekistan'da, Güney şivesi ise yaklaşık 1.500.000 nüfuslu bir azınlık tarafından Afganistan'da konuşulur. Özbekçe Uygurca'ya yakın bir dildir. Ortaçağ'da Orta Asya'nın en önemli kültür ve bilim dili olmuştur.
Özbek Türkçe'si Türkistan coğrafyasında Özbekistan dışına yayılmış olan Özbek Türkleri arasında; Kırgızistan, Kazakistan, Tacikistan, Afganistan, Türkmenistan Cumhuriyetleri'nde de kullanılır. Söz konusu bazı bölgelerde, bölgenin resmi diliden de çok kullanılır.
Konu başlıkları |
[değiştir] Yazı Sistemi
1924'ten önce, bütün Orta Asya dilleri Arap yazısı ile yazılırdı. 1924-1940 arasında resmî Özbekçe, Stalin idaresi tarafından Kiril alfabesi dayatılıncaya kadar Latin alfabesi ile yazılmıştır. 1992 yılına kadar Özbekler Kiril alfabesini kullanmaya devam ettiler, fakat şimdi Kiril alfabesi hâlâ yaygın olmasına rağmen Latin alfabesi resmî olarak kabul edilmiştir.
- Kiril:
| А а | Б б | В в | Г г | Д д | Е е | Ё ё | Ж ж |
| З з | И и | Й й | К к | Л л | М м | Н н | О о |
| П п | Р р | С с | Т т | У у | Ф ф | Х х | Ц ц |
| Ч ч | Ш ш | Ъ ъ | Ь ь | Э э | Ю ю | Я я | Ў ў |
| Қ қ | Ғ ғ | Ҳ ҳ |
- Latin:
| А а | B b | V v | G g | D d | Е е | Yo yo | J j |
| Z z | I i | Y y | K k | L l | М m | Н n | О о |
| P p | R r | S s | Т t | U u | F f | X x | Ts ts |
| Ch ch | Sh sh | ' | - | E e | Yu yu | Ya ya | O' o' |
| Q q | G' g' | H h |
[değiştir] Metin Örneği
| Latin | Kiril | Türkçe |
|---|---|---|
| Barcha odamlar erkin, qadr-qimmat va huquqlarda teng bo'lib tug'iladilar. Ular aql va vijdon sohibidirlar va bir-birlari ila birodarlarcha muomala qilishlari zarur. | Барча одамлар эркин, қадр-қиммат ва ҳуқуқларда тенг бўлиб туғиладилар. Улар ақл ва виждон соҳибидирлар ва бир-бирлари ила биродарларча муомала қилишлари зарур. | Bütün insanlar hür, haysiyet ve haklar bakımından eşit doğarlar. Akıl ve vicdana sahipler ve birbirlerine karşı kardeşlik zihniyeti ile hareket etmelidirler. |
[değiştir] Dilbilgisi
Ana Madde: Özbekçe Dilbilgisi
[değiştir] İlgili Konular
[değiştir] Dış Bağlantılar
Languages Online Indiana University
Learn Uzbek: English-Uzbek Phrasebook Uzbekcha Gapiramiz
Teachionary: Uzbek Word Sets (Complete List)
Zangari Kema Uzbek-English Dictionary
Uzbek - English Dictionary Inglizcha - O'zbekcha lug'at
VikiSözlük Özbekçe Kelimeler Kategorisi
|
|
|||
| Batı Türkçe | |||
| Bolgar grubu | Bolgar* | Çuvaşça | Hazarca* | ||
| Çagatay | Ayni dili | Çagatayca* | Ili Turki | Lop dili | Uygurca | Özbekçe | ||
| Kıpçak grubu | Baraba dili | Başkırca | Kırım Tatarcası1 | Komanca* | Karaçay-Balkarcası | Karaimce | Karakalpakça | Kazahça | Kıpçakça* | Krımçakça | Kumıkça | Nogayca | Tatarca | Urum dili1 | ||
| Oğuz grubu | Afşarca | Azerbaycanca | Kırım Tatarcası1 | Gagavuzca | Horasan Turkçesi | Osmanlı Türkçesi* | Peçenekçe* | Kaşgayca | Salarca | Türkiye Türkçesi | Türkmence | Urumca1 | ||
| Doğu Türkçe | |||
| Argu grubu | Halaçça | ||
| Kırgız-Kıpçak grubu | Altay dili | Kırgızca | ||
| Uygur grubu | Çulımca | Dolganca | Fuyü Gırgıs dili | Hakasça Doğu Altayca | Şorca | Tofaca | Tuvaca | Batı Yugurca | Yakutça | ||
| Notlar: 1 birden fazla grubta listelenmis dil, * Ölmüş diller | |||
 |
Dil ile ilgili bu madde bir taslaktır. İçeriğini geliştirerek Vikipedi'ye katkıda bulunabilirsiniz. |
