Sistemang solar
Mula sa Tagalog Wikipedia, ang malayang ensiklopedya.
Binubuo ang sistemang solar ng Araw, Daigdig at iba pang mga bagay sa panlabas na kalawakan na apektado ng pwersa ng grabitasyon ng Araw.
Ayon sa tradisyon, binubuo ito ng Araw, siyam na planeta at ang kanilang 165 na kilalang likas na satelayt, mga asteroyd, meteoroyd, kometa, vulcanoid, at Kuiper Belt Object. Sa pagitan ng mga ito ay may interplanetaryong alikabok.
Ang vulcanoid ay mga batong lumiligid sa araw sa loob ng orbit ng Mercury. Ang Kuiper Belt Object o KBO naman ay mga mala-kometang batong binubuo ng yelong Methane na lagpas sa orbit ng Neptune. Tinatawag din ang KBO na Trans-Neptunian Object o TNO.
Narito ang kasalukuyang bilang ng likas na satelayt ng siyam ng tradisyonal na planeta ayon sa talaan ng Planetary Society sa pahinang http://www.planetary.org/explore/topics/compare_the_planets/moon_numbers.html:
Mercury | 0 |
Venus | 0 |
Earth | 1 |
Mars | 2 |
Jupiter | 63 |
Saturn | 56 |
Uranus | 27 |
Neptune | 13 |
Pluto | 3 |
Pinagtatalunan ngayon ng mga astronomo ang klasipikasyon ng Xena na tinaguriang ikasampung planeta ng nakadiskubre nitong si Michael Brown ng Caltech, at ibang mga TNO tulad ng Sedna at Quaoar, kasama ang posibleng pagbabago ng klasipikasyon ng Pluto. Dahil dito, tatalakayin ito sa International Astronomical Union (IAU) General Assembly na gaganapin sa Prague, Czech Republic, sa Agosto 2006 na dadaluhan ni Dr. Cynthia Celebre ng PAGASA Astronomy Research and Development Section (AsRDS) bilang opisyal na kinatawan ng Pilipinas. Depende sa resulta ng pagpupulong ng mga siyentipiko, maaaring maging planeta ang Xena, Sedna, at Quaoar, at maaari ring mawala ang status ng Pluto bilang planeta.
Bagamat madalas ding gamitin ang salitang "sistemang solar" upang tumukoy sa iba pang mga sistemang planetaryong natuklasan sa mga bituin, ang tamang gamit nito ay sa sistemang kinabibilangan ng Daigdig. Hango ang salitang "solar" mula sa Sol na siyang pangalan ng Araw sa wikang Latin, kaya't marapat na gamitin lamang ang katawagang ito sa sistemang nabuo sa grabitasyon ng Araw. Kapag pinag-uusapan ang iba pang sistemang planetaryo, mas mabuting gamitin ang pangalan ng pangunahing bituin kapalit ng pangalan ng Araw. Halimbawa, ang "sistemang Pollux" o "sistemang 51 Pegasi" upang tumukoy sa mga bituing ito kasama ang mga planetang lumiligid dito. Sa ngayon, umaabot na sa 200 ang bilang ng mga planetang natatagpuan sa ibang bituin. Mababasa talaan nga mga ito sa http://www.exoplanet.eu/ na pinananatili ng Observatoire de Paris sa pangunguna ni Jean Schneider ng Laboratoire de l'Univers et de ses Théories.