Palau
Nga Wikipedia, Enciklopedia e Lirë
|
|||||
| Moto Kombëtare: Rainbow's End | |||||
 |
|||||
| Gjuhë zyrtare | Anglisht, Palauisht | ||||
| Kryeqyteti | Koror | ||||
| Sistemi | Republik | ||||
| President | Tommy Remengesau | ||||
| Kryeministër | |||||
| Sipërfaqja -totale -ujore |
458 km² - ( 179-ta) E Neglizhueshme % |
||||
| Popullsia - Totale - Dendësia |
19,092 - (190 -ta) 42 b. / km² |
||||
| Monedha | Dollari Amerikan | ||||
| Zona kohore | UTC :00 | ||||
| Pavarësia nga |
1 Tetor 1994 - (shpallur) |
||||
| Në OKB nga | 15 Dhjetor 1994 | ||||
| Himni kombëtar | Belau loba klisiich er a kelulul | ||||
| Kodi i internetit TLD | .pw |
||||
| Prefiksi telefonik | +680 |
||||
| redaktoni | |||||
Republika e Palaut është një shtet i ndodhur në Oqeanin Paqësor, rreth 500 km në lindje të Filipineve. Ka fituar pavarsinë vetëm në 1994 nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës dhe për këtë arsye ka një popullsi shumë të vogël.
Tabela e përmbajtjeve |
[redaktoni] Historia
- Artikulli kryesr Historia e Palaut
Banorët e parë të Palau-t, të ardhur nga Indonezia, u vendosën në ishull që në vitin 1000 p.l.k.. Eksploratori Spanjoll Ruy López de Villalobos i zbuloi ishujt në 1543, por tentativat për ta kolonizuar apo për të krijuar marrdhënie tregtare me banorët e ishullit nuk filluan deri në shekullin e 18-të nga Anglezet. Spanja kolonizoi ishujt nga fundi i shekullit të 19-të por më vonë ja shiti Gjermanisë në 1899. Japonia i pushtoi ishujt në fillimin e Luftës së Parë Botërore, dhe mbajti të drejtën për ti pushtuar deri në fund të Luftës së Dytë Botërore kur këto ishuj u bënë pjesë e Shteteve të Bashkuara të Amerikës si pjesë e territorit në Ishujt e Paqësorit. Palauanët votuan ne 1979 kundër hyrjes në Federatën e Shteteve të Mikronezisë, dhe zgjodhën pavarsinë. Pas një përiudhe të gjate tranzicioni, duke përfshirë këtu vdekjen e dy Presidentëve (Haruo Remelik i vrarë në 1985 dhe Lazarus Salii i vetvrarë në 1988), pavarsia u bë më në fund zyrtare në 1994.
[redaktoni] Politika
Presidenti i Palau-t është edhe kryetar shteti edhe kryetar i qeverisë, dhe zgjidhet nga Palaunët çdo katër vjet. Qeveria e drejtuar prej tij është ë përbërë prej dy dhomash të njohura si Olbiil Era Kelulau. Anëtarët e të dyja dhomave zgjidhen nga njerëzit; 9 janë pjesë e Senatit, dhe 16 anëtarë të Dhomës së Delegatëve. Presidenti aktual është Tommy Remengesau, i zgjedhur në vitin 2000, dhe filluar punën në vitin 2001. Ai ka qënë përpara zv. President. I rizgjedhur në 2004.
[redaktoni] Shtetet
- Artikulli kryesor Njësitë shtetërore
Palau është e ndarë në gjashtëmbëdhjetë rajone administrative të quajtura shtete:
- Aimeliik
- Airai
- Angaur
- Hatobohei
- Kayangel
- Koror
- Melekeok
- Ngaraard
- Ngarchelong
- Ngardmau
- Ngatpang
- Ngchesar
- Ngeremlengui
- Ngiwal
- Peleliu
- Sonsoral
[redaktoni] Gjeografia
- Artikulli kryesr Gjeografia e Palaut
Ishujt më të rëndësishëm të Palau-t janë Angaur, Babeldaob, Koror, dhe Peleliu, të cilët ndodhen në të njëjtën barrierë. Rreth dy të tretat e popullsisë jetojnë në Koror. Në veri të këtyre ishujve ndodhet ishulli i vogël i Kayangel i krijuar nga koralet ndersa në perëndim të grupit kryesor gjendet ishulli gati i papopulluar i Gurit (70 banorë). Një grup i largët prej 6 ishujsh të quajtur Ishujt Jug-Perëndimor ndodhen 600km nga grupi kryesor i ishujve dhe jane pjesë e Palau-t.
[redaktoni] Klima
Palau ka një klimë tropikale gjatë gjithë vitit me një temperaturë mesatare prej 27° C. Rreshjet vazhdojnë gjatë gjithë vitit në formën e shiut me një mesatare vjetore prej 3800mm. Lagështia mesatare është 82% dhe edhe pse shiu bie më shumë nga Korriku deri në Shtator në këtë përjudhë ka shumë diell. Tornadot janë të rralla sepse Palau ndodhet jashte zonës së Tornadove.
[redaktoni] Ekonomia
- Artikulli kryesr Ekonomia e Palaut
Ekonomia mbështetet kryesisht në turizëm, bujqësi dhe peshkim. Qeveria është punëdhënësi më i madh në Palau duke marrë vazhdimisht ndihma nga qeveria e SHBA. 50000 turistë dhe biznesmenë vizituan Palaun gjatë vitit financiar 2000/2001. Popullsia ka të ardhura për person sa dyfishi i popullit të Filipineve. Qëllimet afatgjata janë përqëndruar tek turizmi me ndërtimin e aeroporteve të ndryshme në Oqeanin Paqësor, prosperitetin në rritje të shteteve të Azisë Lindore dhe dëshirën e të huajve në financimin e zhvillimit të infrastrukturës.
Në korrik të 2004, kompania ajrore Palau Micronesia Air filloi shërbimin me fluturime nga Palau në Yap, Guam, Mikronezi, Saipan, Australi dhe Filipine.
[redaktoni] Demografia
- Artikulli kryesr Demografia e Palaut
Grupi më i madh etnik janë (70%) palauanët e lindur, të rracës melaneze. Mikronezianët, polinezianët, indo-evropianët dhe aziatikët më së shumti nga Filipinet, përbëjnë grupet minoritare. Rreth dy të tretat e popullsisë janë të krishterë, katolikë dhe adventistë të ditës së shtatë, por modekngei dhe feja e lashtë palauane janë akoma besimet fetare më të ndjekura.
Gjuhët zyrtare ne Palau janë palauanishtja dhe anglishtja, përveç në tre shtete (Sonsorol, Hatohobei dhe Anguar) ku gjuhët lokale janë zyrtare në vend të gjuhës palauane. Në Anguar, edhe gjuha japoneze është zyrtare.
[redaktoni] Kultura
- Muzika e Palaut
[redaktoni] Të tjera
[redaktoni] Lidhje të jashtme
Kategoritë: Palau | Shtete | Australi
