Województwo podlaskie

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

województwo podlaskie

Herb

Flaga

Siedziba wojewody
Siedziba sejmiku

Białystok

Urząd Wojewódzki

Białystok,
ul. Mickiewicza 3

Wojewoda

Jan Dobrzyński

Urząd Marszałkowski

Białystok,
ul. Wyszyńskiego 1

Marszałek

Janusz Krzyżewski (marszałek)

Powierzchnia

20 180 km²

Ludność

1 221 000 mieszk.
(-)

Gęstość zaludnienia

60,5 mieszk./km²

Urbanizacja

b.d.%

Tablica rejestracyjna

TERYT: 20

Kod ISO: PL-PD

zobacz: szczegółowy podział administracyjny

powiaty	grodzkie	3
powiaty	ziemskie	14
gminy	miejskie	13
	miejsko-wiejskie	23
	wiejskie	82

Podlaski Urząd Wojewódzki

ul. Mickiewicza 3
15-213 Białystok
tel.: (85) 743-92-29, fax 732-24-86

Oficjalna strona województwa podlaskiego

województwo podlaskie I Rzeczypospolitej opisane jest w osobnym artykule

Województwo podlaskie jest jednostką podziału administracyjnego Polski, jednym z 16 województw. Położone jest w północno-wschodniej części kraju, w geograficznym środku Europy. Przez jego środek przepływa Narew. Stolicą jest Białystok.

Utworzone w 1999 roku z województw poprzedniego podziału administracyjnego:

białostockiego (w całości)
łomżyńskiego (oprócz 5 zachodnich gmin powiatu ostrowskiego)
suwalskiego (tylko gminy powiatów: augustowskiego, sejneńskiego i suwalskiego z miastem Suwałki)

Atutami tego województwa jest nieskażone środowisko, z fragmentami pierwotnej puszczy oraz unikalnymi rozlewiskami Biebrzy. Województwo ma charakter rolniczy, lecz coraz większą rolę zaczyna odgrywać turystyka.

[edytuj] Geografia

Dane szczegółowe
Wsie	3272
Sołectwa	3307
Gminy	118
Miasta	36
Powiaty
Użytki rolne	1 200 600 ha
Gęstość dróg	52,4 km/100 km²
Dochód na mieszkańca	1106 zł
Stopa bezrobocia	14,1%/79 tys. osób (2003)

[edytuj] Położenie

Województwo podlaskie znajduje się na terenie Niziny Podlaskiej, Pojezierza Suwalskiego i Niziny Mazowieckiej.

Województwo podlaskie graniczy z:

[edytuj] Geografia historyczna

Obszar województwa podlaskiego nie pokrywa się z Podlasiem. Tworzy je:

w 36% Podlasie

(powiat białostocki, powiat bielskopodlaski, powiat hajnowski, powiat moniecki, część powiatu siemiatyckiego, część powiatu sokólskiego, powiat wysokomazowiecki)

w 35% Pojaćwieska Suwalszczyzna

(powiat augustowski, część powiatu grajewskiego, część powiatu sokólskiego, powiat suwalski)

w 20% Mazowsze ziemia łomżyńska

(część powiatu grajewskiego, powiat kolneński, powiat łomżyński, powiat zambrowski)

w 7% Polesie

(część powiatu siemiatyckiego)

w 1% Ruś Czarna

(część powiatu siemiatyckiego)

Ponadto nie zawiera ono 42% Podlasia - części na południe od Bugu (są to ziemie od Węgrowa po Międzyrzec Podlaski

[edytuj] Miasta

W województwie podlaskim jest 35 miast, w tym 3 miasta na prawach powiatów. Miasta zostały uszeregowane według liczby mieszkańców. Liczba ludności i powierzchnia wg. GUS z 31 grudnia 2005 r.

Białystok – 291.823 (93,96 km²)
Suwałki – 69.268 (65,50 km²)
Łomża – 63.819 (32,71 km²)
Augustów – 29.971 (80,93 km²)
Bielsk Podlaski – 26.893 (26,88 km²)
Zambrów – 22.782 (19,02 km²)
Grajewo – 22.718 (18,93 km²)
Hajnówka – 22.159 (21,29 km²)
Sokółka – 18.945 (18,61 km²)
Łapy – 16.611 (11,90 km²)
Siemiatycze – 15.178 (36,25 km²)
Kolno – 10.772 (25,08 km²)
Mońki – 10.461 (7,66 km²)
Czarna Białostocka – 9.611 (14,28 km²)
Wysokie Mazowieckie – 9.279 (15,24 km²)
Wasilków – 8.872 (28,15 km²)
Dąbrowa Białostocka – 6.165 (22,64 km²)
Sejny – 5.971 (4,49 km²)
Choroszcz – 5.424 (16,79 km²)
Ciechanowiec – 4.923 (26,01 km²)
Supraśl – 4.554 (5,68 km²)
Brańsk – 3.800 (32,43 km²)
Szczuczyn – 3.576 (13,23 km²)
Knyszyn – 2.851 (23,68 km²)
Lipsk – 2.500 (4,97 km²)
Stawiski – 2.455 (13,28 km²)
Zabłudów – 2.396 (14,30 km²)
Suchowola – 2.255 (25,95 km²)
Drohiczyn – 2.092 (15,68 km²)
Nowogród – 2.014 (20,55 km²)
Jedwabne – 1.908 (11,47 km²)
Tykocin – 1.906 (28,96 km²)
Rajgród – 1.677 (35,18 km²)
Kleszczele – 1.438 (46,71 km²)
Suraż – 980 (33,86 km²)

[edytuj] Podział administracyjny

Ludność 31.12.2004

[edytuj] Warunki naturalne

W rozległych lasach i puszczach (Puszcza Białowieska, Augustowska, Knyszyńska, Zielona), z których niektóre jako jedyne w Europie zachowały swój pierwotny charakter, można spotkać bogactwo unikatowej fauny i flory. Szata roślinna regionu jest niezwykle bogata i urozmaicona, co sprzyja bogactwu świata zwierząt. Spotkać tu można łosie, wilki, rysie i żubry żyjące w Puszczy Białowieskiej i Knyszyńskiej.

Ochroną prawną objęto blisko 40% powierzchni województwa. Szczególnym uznaniem cieszą się 4 podlaskie parki narodowe - najstarszy w Polsce Białowieski Park Narodowy, a także o największej powierzchni czyli Biebrzański Park Narodowy. Dwa pozostałe parki narodowe to wigierski i narwiański.
Ochrona przyrody i środowiska naturalnego w województwie podlaskim obejmuje także 3 parki krajobrazowe, 85 rezerwatów przyrody oraz 2051 pomników przyrody.

Krajobraz urozmaicony, ukształtowany na północy podczas zlodowacenia bałtyckiego, na pozostałym obszarze podczas zlodowacenia środkowopolskiego. Najwyższe wzniesienia na północy to Rowejska Góra (298 m n.p.m.), gdzie dominuje krajobraz pagórkowaty pojezierny. Pojezierza: Zachodniosuwalskie, Wschodniosuwalskie, Ełckie) oraz sandrowy pojezierny (Równina Augustowska); w środkowej i południowej części przeważają równiny peryglacjalne (wysoczyzny: Kolneńska, Białostocka, Wysokomazowiecka, Drohiczyńska, Wzgórza Sokólskie, Międzyrzecze Łomżyńskie, Równina Bielska), urozmaicone wcinającymi się w nie kotlinami i dolinami rzek, na zachodzie leży skraj sandrowej Równiny Kurpiowskiej. Na powierzchni przeważają piaski, żwiry, gliny morenowe, a w dolinach i kotlinach rzek iły, piaski i torfy rzeczne.

Klimat w porównaniu z innymi rejonami Polski jest bardziej surowy, a Suwałki, są nazywane "polskim biegunem zimna". Jest on pod silnym wpływem mas powietrza kontynentalnego; średnia roczna temperatura powietrza poniżej 7°C, w części północno-wschodniej poniżej 6,5°C. Jest to jeden z chłodniejszych obszarów w kraju (zimy najchłodniejsze w Polsce, poza górami, o temp. poniżej 5,5°C); amplitudy temperatur powyżej 23°C, większe niż przeciętne w kraju. Opady wynoszą średnio 550 mm na południu województwa, do 700 na północy. Z warunków klimatycznych wynika długi okres zalegania pokrywy śnieżnej (ponad 3 miesiące) oraz skrócony okres wegetacyjny roślin 190-205 dni.

Województwo podlaskie należy do najczystszych ekologicznie regionów Polski - najniższa emisja (poza województwem warmińsko-mazurskim) zanieczyszczeń pyłowych (5,4 tys. t) i gazowych (23 tys. t).

Bardzo niska gęstość zaludnienia 61 os./km², największe zaludnienie (poza miastami) w zachodniej i środkowej części województwa podlaskiego; w Białymstoku i okolicach mieszka 1/3 ludności; niższy od średniej krajowej stopień urbanizacji 57,8%, wyższy, przyrost naturalny 1,2, ujemne saldo migracji (0,6);

Podlaskie jest województwem najbardziej zróżnicowanym w Polsce pod względem etnicznym i kulturowym. Od stuleci sąsiadują tu różne narodowości i wyznania: Poza ludnością polską mieszkają tu Litwini (ok. 6 tys.), Tatarzy (ok. 0,5 tys.), Żydzi, Białorusini (ok. 48 tys), Rosjanie, Ukraińcy i Romowie.

Występuje tu najliczniejsze w Polsce skupisko ludności prawosławnej (ok. 300 tys.), w Grabarce znajduje się ośrodek pielgrzymek prawosławnych (dane z 1999 roku).

Województwo podlaskie jest regionem o ogromnym, nie w pełni wykorzystanym, potencjale turystycznym (niska ilość miejsc noclegowych, brak infrastruktury). Małe miasteczka, ciekawe budowle, miejsca kultu religijnego i wspaniała przyroda tworzą klimat i niepowtarzalny urok województwa.

[edytuj] Ochrona przyrody

Parki narodowe:

Parki krajobrazowe:

87 rezerwatów przyrody oraz liczne obszary chronionego krajobrazu.

[edytuj] Zabytki

Ważniejsze zabytki województwa (do uzupełnienia).

Średniowiecze

Katedra św. Michała Archanioła i Jana Chrzciciela w Łomży (1504-1526)

Renesans

Ruiny zamku w Tykocinie (XV w.)
Cmentarz żydowski w Tykocinie (XVI w.)
Monaster Zwiastowania Najświętszej Marii Panny w Supraślu (XVI-XVIII w.)

Barok

Klasztor dominikanów z kościołem Nawiedzenia NMP w Sejnach (1610-1619)
Stary Kościół Farny w Białymstoku (1617-1626)
Synagoga (1642) i dom talmudyczny (XVIII w.) w Tykocinie
Klasztor karmelitów trzewiczkowych z kościołem Matki Bożej z Góry Karmel w Bielsku Podlaskim (poł. XVII w.)
Zespół Pałacowo-Parkowy Branickich w Białymstoku (XVII-XVIII w.)
Kościół Świętej Trójcy w Tykocinie (1742-1750)
Letnia rezydencja Branickich (1752-1759) w Choroszczy
Klasztor dominikanów z kościołem św. Jana Chrzciciela i św. Szczepana Męczennika w Choroszczy (poł. XVIII w.)
Zaspół klasztorny O.O. Kapucynów w Łomży (1770-1798)
Klasztor Bernardynów w Tykocinie (1771-1791)

Klasycyzm

Sobór św. Mikołaja w Białymstoku (1843-1846)
Cmentarz Katedralny w Łomży

Wiek XIX

Pałac Lubomirskich w Białymstoku (II poł. XIX w.)
Pałac Hasbacha w Białymstoku (koniec XIX w.)
Zespół pałacowo-parkowy Buchholtzów w Supraślu (1892-1903)
Zespół fabryczny Beckera w Białymstoku (XIX/XX)
Zespół klasztorny SS. Benedyktynek w Łomży (1863 r.)
Kościół Wniebowzięcia NMP w Łomży (1877 r.)
Gmach Seminarium w Łomży (1866 r.)
Ratusz w Łomży (1822-23)
Liczne zabytki przy ul Dwornej w Łomży

Wiek XX

Bazylika Wniebowzięcia NMP w Białymstoku (1900-1905, neogotycka)
Kościół św. Wojciecha w Białymstoku (1906-1912, neoromański)
Kościół św. Rocha w Białymstoku (1926-1947, modernistyczny)
Twierdza w Osowcu.

[edytuj] Gospodarka

Pieczęć województwa podlaskiego

Przemysł

artykuły spożywcze, napoje	46,2%
drewno, wyroby z drewna, meble	14,6%
energia elektryczna, gaz i woda	10,7%
maszyny i urządzenia	4,8%
włókiennictwo	4,4%

Jednostki gospodarcze w sektorze prywatnym

33,2%
obsługa nieruchomości i firm	11,8%
budownictwo	10,5%
przetwórstwo przemysłowe	9,7%
transport	8,3%
rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo	4,5%

Ważniejsze przedsiębiorstwa

[edytuj] Augustów

British American Tobacco Polska SA

[edytuj] Białystok

BOS SA
Fabryka dywanów "Agnella" http://www.agnella.com.pl/
Fabryka wyrobów runowych "Biruna" http://www.biruna.com.pl/
Producent tkanin i koców "Polpled"
Zakłady Przemysłu Pasmanteryjnego "Pasmanta" http://www.pasmanta.com.pl/
Zakłady mięsne PMB http://www.pmb.com.pl/
Chłodnia Białystok http://www.chlodnia-bialystok.com.pl/
Agrovita Białystok http://www.agrovita.pl/
Polmos Białystok http://www.polmos.bialystok.pl/
Browar Dojlidy
Fabryka przyrządów i uchwytów "Bison-Bial"
Fabryka urządzeń grzewczych "NIBE-Biawar" http://www.biawar.com.pl/
Firma "Altrad Spomasz" http://www.altradspomasz.pl/
Zakłady Przemysłu Sklejek "Biaform" http://www.biaform.com.pl/
Huta szkła Białystok "Biaglass" http://www.biaglass.pl/
Białostockie Fabryki Mebli
Elektrociepłownia Białystok http://www.ec.bialystok.pl/
Zakłady Elektrotechniczne Biazet SA (obecnie produkuje także wyroby AGD pod marką Philips)
Podlaskie Zakłady Zbożowe http://www.pzz.bialystok.pl/
Zakład Energetyczny Białystok S.A. http://www.zeb.com.pl
Rosti Polska Sp. z o.o.
Rodex

[edytuj] Bielsk Podlaski

Unibud
Suempol Sp. z o.o.

[edytuj] Grajewo

Spółdzielnia Mleczarska "Mlekpol"
Pfleiderer Grajewo SA

[edytuj] Hajnówka

Furnel SA
Spółdzielnia Mleczarska w Hajnówce

[edytuj] Łapy

Spółdzielnia Mleczarska w Łapach
ZNTK w Łapach SA
Cukrownia Łapy

[edytuj] Łomża

Browar Łomża Sp. z o.o. http://www.browarlomza.pl
Przedsiębiorstwo Przemysłu Spożywczego "PEPEES" S.A. w Łomży http://www.pepees.pl
Łomżyńska Fabryka Mebli Sp. z o.o. http://www.meble.lomza.pl
Fabryka Okien i Drzwi "TERRAZYT" S.A. (10 marca 2006r. - Sąd gospodarczy w Łomży ogłosił upadłość firmy)