Z Wikipedii
Mat to sytuacja w szachach, w której król jednej ze stron jest szachowany i nie ma żadnego dozwolonego ruchu, aby się przed szachem obronić lub od niego uciec. Mat kończy grę porażką gracza, którego król został zamatowany.
Doprowadzenie do mata jest zasadniczym celem gry, chociaż nie wszystkie partie szachów kończą się matem. Często gracz poddaje partię, gdy przeciwnik uzyskał decydującą przewagę. Wiele partii kończy się remisem.
[edytuj] Maty elementarne
Poniżej opisano cztery przypadki, w których słabsza strona ma jedynie króla, a strona silniejsza dysponuje minimalnym materiałem matowym. Do końcówki król i hetman przeciw królowi dochodzi bardzo często w wyniku promocji piona jednej ze stron. Ta końcówka jest bardzo łatwa do wygrania. Również łatwo jest zamatować królem i wieżą. Nieco trudniejsze zadanie czeka parę gońców, jednak danie mata gońcem i skoczkiem (z koniecznym wsparciem króla) wymaga już doświadczenia i precyzji.
Nie jest możliwe danie mata dwoma skoczkami z pomocą króla, co znaczy, że powstanie takiej końcówki kończy partię remisem (dwa skoczki nie stanowią wystarczającego materiału do dania mata). Paradoksalnie, stronie silniejszej może pomóc pion strony słabszej, jednak w takim przypadku doprowadzenie do mata w grze praktycznej jest bardzo trudne.
[edytuj] Mat hetmanem i królem
Strona silniejsza powinna dać mata w nie więcej niż dziesięciu posunięciach, rozpoczynając z dowolnej pozycji na szachownicy. Metoda jest prosta, należy zepchnąć samotnego króla do skrajnego rzędu lub skrajnej kolumny szachownicy, własnym królem wesprzeć hetmana lub zająć królem opozycję umożliwiając hetmanowi danie mata z dalszej odległości.
[edytuj] Mat wieżą i królem
Rozpoczynając od dowolnej pozycji na szachownicy król z wieżą są w stanie zamatować króla przeciwnika w nie więcej niż szesnastu posunięciach. Technika jest podobna do końcówki z hetmanem. Wieża potrzebuje więcej posunięć, ponieważ, w przeciwieństwie do hetmana, może zostać zaatakowana przez króla przeciwnika. Po zamknięciu samotnego króla w skrajnym rzędzie należy osiągnąć opozycję lub zagonić go do narożnika.
[edytuj] Mat dwoma gońcami i królem
Za pomocą dwóch gońców mata można osiągnąć jedynie gdy król przeciwnika jest w polu narożnym. Strona silniejsza powinna doprowadzić do mata w nie więcej niż dziewiętnastu posunięciach.
[edytuj] Mat gońcem , skoczkiem i królem
Skoczek i goniec mogą zamatować króla przeciwnika jedynie w narożniku kontrolowanym przez gońca. Mata może dać goniec w polu narożnym. Powinny uporać się z tym zadaniem w nie więcej niż trzydzieści trzy ruchy, jednak jeden błąd może zniweczyć cały wysiłek i doprowadzić do remisu przez pata lub przekroczenie limitu pięćdziesięciu posunięć.
[edytuj] Znane motywy matowe
Najszybszym możliwym matem jest szewski mat dany białym w drugim posunięciu, jednak do tego mata może doprowadzić jedynie zgodna współpraca obu stron.
Pozycje matowe od najwcześniejszych czasów zajmowały miłośników królewskiej gry jako najbardziej emocjonujący element partii. W szachowej literaturze opisano tysiące pomysłowych matów. Niektóre z nich doczekały się swoich nazw, często od nazwiska szachisty, który pierwszy zastosował lub opisał motyw matowy. Do najbardziej znanych należą:
