Korekty graniczne Polski
Z Wikipedii
Artykuł obejmuje wszystkie zmiany granic Polski od 1945 roku.
Spis treści |
[edytuj] Czechosłowacja
Granica pomiędzy PRL a ČSR została ostatecznie zatwierdzona w 1958 roku. Wcześniej w tym samym roku nastąpiła dość istotna korekta granicy między tymi państwami. Czechosłowacja zyskała od Polski wsie Tkacze (obecnie Mýtiny - część Harrachova) i osadę Zieliniec, w zamian oddając południowy stok szczytu Kocierz koło Przełęczy Szklarskiej. Do roku 1958 pociągi z Jeleniej Góry kończyły bieg na stacji w Tkaczach, za którymi na moście na Izerze przebiegała granica z Czechosłowacją. Po zmianie granicy stacja kolejowa w Tkaczach, tunel oraz druga połowa wiaduktu stała się własnością ČSR, a ruch pociągów skrócono do stacji Szklarska Poręba Górna.
[edytuj] Niemcy
Granica z NRD ustanowiona na konferencji poczdamskiej miała w wielu miejscach absurdalny przebieg. Dlatego jeszcze w 1945 dokonano szeregu korekt. Pierwotnie miejscowości Rieth i Altwarp miały być polskie. Przeszły na rzecz strony niemieckiej w zamian za Stolec i Buk. Polsce przyznano także w całości miejscowości Bobolin, Barnisław, Rosówek, Pargowo oraz drogę Stobno - Kołbaskowo.
Po zatwierdzeniu granicy w 1945 Świnoujście straciło dostęp do wody pitnej. Przez sześć lat sprowadzano wodę zza granicy. Sytuację zmieniła dopiero korekta granicy na wyspie Uznam w czerwcu 1951, kiedy to włączono ujęcie wody dla miasta.
[edytuj] Słowacja
Drobne zmiany granicy miały miejsce w 2002. Dotyczyły w sumie trzech miejsc o łącznej powierzchni 2969m2:
- W rejonie wieży widokowej na Przełęczy Dukielskiej, w pobliżu miejscowości Barwinek i Vyšný Komárnik wymiana obszarów o powierzchni 376m2 była podyktowana brakiem możliwości przywrócenia do poprzedniego stanu wspólnej drogi granicznej. Droga ta została wybudowana w 1958 roku w celu umożliwienia turystom słowackim zobaczenia miejsc walk. Po korekcie granica przebiega środkiem drogi.
- Na wyspie bezimiennej oraz wyspie Nokiel na Dunajcu, w pobliżu polskich miejscowości Sromowce Wyżne i Sromowce Niżne oraz słowackich miejscowości Červený Kláštor i Spišská Stará Ves wymiana obszarów powierzchni 2289m2 była podyktowana brakiem możliwości osadzenia znaków granicznych w odpowiednich miejscach, ze względu na zmianę kształtu wyspy.
- Nieopodal trójstyku granic koło Jaworzynki i słowackiej miejscowości Skalité wymiana obszarów o powierzchni 304m2 była podyktowana prośbami mieszkańców. Po roku 1953 powstała tam droga, kilkakrotnie przecięta przez granicę, co powodowało wiele utrudnień w dostępie do działek po obu stronach. Obecnie granica przebiega środkiem drogi.
Ponieważ Polska i Słowacja wymieniły się obszarami o identycznej powierzchni, terytoria tych państw się nie zmieniły. Umowa została podpisana 29 lipca 2002 roku w Starej Lubowli.
[edytuj] ZSRR
Była to największa w historii powojennej Polski i jedna z największych w historii powojennej Europy korekta graniczna. Dotyczyła wymiany terenów o powierzchni 480 km2 (obszar powierzchniowo zbliżony do Warszawy).
- ZSRR odstąpił Polsce fragment ówczesnego obwodu drohobyckiego należącego do USSR (dzisiaj są to wsie Ustrzyki Dolne, Czarna, Lutowiska, Krościenko, Bandrów Narodowy, Bystre, Liskowate wraz z terenami okolicznymi)
- Polska odstąpiła ZSRR fragment województwa lubelskiego z miastami Bełz (obecnie Белз), Sokal (Сокаль), Uhnów (Угнів), Krystynopol (Червоноград) wraz z linią kolejową Rawa Ruska - Krystynopol. Obecnie miasta te znajdują się na terenie rejonu sokalskiego w obwodzie lwowskim (Сокальський район, Львівська область).
Wedle postanowień umowy cały majątek nieruchomy (budynki, kołchozy, infrastruktura, linie kolejowe) przechodził wraz z terytorium na rzecz nowego właściciela. Państwo odstępujące nie mogło w związku powyższym rościć żadnych pretensji o rekompensatę. Państwo odstępujące zachowywało prawo do majątku ruchomego (sprzętu rolniczego, taboru kolejowego, inwentarza żywego) pod warunkiem wywiezienia go.
Ludność z żyznych okolic Sokala została pod koniec 1951 roku przesiedlona w Bieszczady w ramach "Akcji H-T". Mówi się, że nieoficjalnym powodem wymiany były złoża węgla kamiennego na Sokalszczyźnie.
