Kałuża
Z Wikipedii
Kałuża – niewielki zbiornik wody lub innej cieczy na powierzchni ziemi, najczęściej występujący po intensywnych opadach deszczu. Powstają w bezpodpływowych zagłębieniach gruntu o niewielkiej przepuszczalności wodnej lub będącym w stanie nasycenia wodą. Średnica kałuży waha się zwykle od kilkudziesięciu centymetrów do kilku lub kilkunastu metrów, a głębokość wynosi od kilku do kilkunastu centymetrów.
[edytuj] Znaczenie kałuż
1) deszcz, 2) kałuża, 3) nieprzepuszczalne podłoże
Kałuże gruntowe są zwykle zjawiskiem krótkotrwałym (do kilku godzin), głównie ze względu na niewielkie rozmiary i wsiąkanie w grunt oraz parowanie. Znacznie dłużej utrzymują się, jeśli podłoże jest nieprzepuszczalne, np. asfalt czy beton. Stają się wówczas istotnym utrudnieniem dla ludzi, jeśli powstają na szlakach komunikacyjnych. Na przykład w miastach, gdzie duża część powierzchni ziemi pokryta jest takimi materiałami jak asfalt lub beton, kałuże utrudniają pieszym poruszanie się oraz grożą ochlapaniem przez zbyt szybko przejeżdżające samochody. Kierowcy są oczywiście zobowiązani do zachowania ostrożności, jeśli poruszają się skrajnym pasem drogi i na chodniku znajdują się piesi, niemniej nie wszyscy stosują się do tego zalecenia.
Innym niebezpieczeństwem dla pojazdów mechanicznych poruszających się ze znaczną prędkością, jest kwestia poślizgu podczas hamowania. Gdy pojazd podczas hamowania przejeżdża po kałuży, następuje spowolnienie hamowania spowodowane czasowym zmniejszeniem przyczepności do podłoża lub nawet jego utratą. Stąd bieżniki opon dla samochodów normalnych posiadają specjalne wąskie wyżłobienia umożliwiające odprowadzanie wody w kierunku przed oponę skośnie na boki, a dla pojazdów sportowych (jeżdżących zwykle znacznie szybciej) stosowane są szersze wyżłobienia i wyłącznie na wprost. Jeśli opona ma wyżłobienia pod kątem, to istotny jest kierunek zakładania opony, gdyż w przeciwnym wypadku odprowadzana woda kumulowałaby się przed oponą. Natomiast dla samochodów terenowych, gdzie kałuże nie są głównym utrudnieniem, lecz np. błoto, stosowany jest jeszcze inny kształt powierzchni bieżnika, przede wszystkim ze znacznie szerszymi i głębszymi kanałami odprowadzającymi. Gorzej jest, gdy droga hamowania odbywa się po łuku, gdyż wtedy kałuże nie tylko spowalniają hamowanie, ale także zmieniają jego kierunek (uzależniony zresztą od pod- lub nadsterowności pojazdu).
Kałuże są też w znacznym stopniu uciążliwe na dworcach i przystankach autobusowych dla pasażerów, którzy często wychodzą z autobusów wprost do kałuż. W roku 2004 taki incydent doprowadził do sprzeczki między pasażerem a kierowcą autobusu na trasie Tarnowskie Góry - Gliwice, w wyniku czego pasażer pchnięty został nożem ze skutkiem śmiertelnym.[1][2]
Poza wyżej wymienionymi utrudnieniami, znaczenie kałuż jest stosunkowo niewielkie. W nielicznych przypadkach mogą przyczynić się do poważnych strat materialnych, np. jeśli kałuża powstanie w głębokiej dziurze w asfalcie w ten sposób maskując ją. Kierowca, nie zdając sobie sprawy z głębokości wyrwy, może przejeżdżając przez nią uszkodzić koła pojazdu lub nawet zawieszenie.
[edytuj] Biologia
Zwierzęta domowe wykorzystują kałuże do picia wody. Mniejsze zwierzęta, m.in. ptaki, wykorzystują kałuże do kąpieli. Kałuże, zwłaszcza te utrzymujące się dłużej, mogą tworzyć stojąca wodę i służyć komarom do rozwoju a nawet przenoszenia malarii.
Mokre iły służą jaskółkom do budowania gniazd i eliminacją kałuż na wsiach może częściowo odpowiadać za zanik populacji jaskółek.[dodaj źródło]
[edytuj] Kałuże w języku potocznym
Niezbyt popularne przysłowia związane z kałużami to:
- Kto po morzu pływa, temu kałuża nie straszna. (ukraińskie)
- Nawet najmniejsza kałuża odbija niebo. (litewskie)
Istnieją też dowcipy związane z tym zagadnieniem. Najbardziej popularny z nich dotyczy wojskowej definicji kałuży: "zbiornik wodny o małym znaczeniu strategicznym". Inna taka anegdotyczna definicja brzmi: "niewielki akwen o niezdefiniowanym znaczeniu militarnym, do przebycia którego wojsko nie potrzebuje sprzętu zmechanizowanego".
[edytuj] Przypisy
[edytuj] Zobacz też
- deszcz - ważny czynnik meteorologiczny tworzenia kałuż
[edytuj] Galeria kałuż
 Kałuża na drodze |
 Kałuża w zagłębieniu na drodze |
 Wgłębienie w drodze wypełnione wodą |
 Kałuża w zagłębieniu w asfalcie |
 Kałuża w dziurze w asfalcie |
 Kałuża porośnięta trawą |
 Kałuża na plaży |
 Kałuża w koleinie |
