Junkers F 13
Z Wikipedii
Junkers F 13 to niemiecki samolot pasażerski, skonstruowany w zakładach Junkers (wytwórnia lotnicza) w 1919. Był to pierwszy samolot komunikacyjny konstrukcji całkowicie metalowej.
Spis treści |
[edytuj] Historia
Podczas I wojny światowej niemiecka wytwórnia lotnicza Junkers była marginalnym z niemieckich producentów samolotów, niemniej jednak jej konstrukcje były jednymi z najciekawszych tego okresu, jak metalowy myśliwiec w układzie dolnopłata Junkers D.I. Po zakończeniu wojny, Hugo Junkers postanowił wykorzystać zebrane doświadczenia i zaprojektować nowoczesny mały samolot pasażerski na rynek cywilny. Nowa konstrukcja otrzymała wewnętrzne oznaczenie fabryczne J 13 i oznaczenie handlowe F 13. Był to metalowy dolnopłat o konstrukcji wywodzącej się z wcześniejszych projektów. Prototyp oblatany został 25 czerwca 1919 na lotnisku Dessau.
Samolot był budowany w wielu wariantach w zależności od wymagań odbiorców. W kolejnych wersjach zwiększano moc silnika od 118 KW do 420 KW, wymieniano też silniki w istniejących samolotach na mocniejsze. Łącznie zbudowano około 330 Junkersów F 13, z czego ok. 110 było używanych w Niemczech.
[edytuj] Użycie
Pomimo kilku rekordowych lotów, samolot początkowo nie mógł być sprzedawany w Niemczech z uwagi na ograniczenia wynikające z traktatu pokojowego. Pierwszy samolot został sprzedany 29 października do USA, nabywcą był John M. Larsen. Zorganizował on następnie montaż i sprzedaż F 13 na rynku amerykańskim. Dwa samoloty w wersji wodnosamolotu pływakowego oznaczone JL6 zakupiła nawet marynarka wojenna USA. W Niemczech Junkersy F 13 były używane przez linie lotnicze Junkersa, a następnie przez Lufthansę. Samoloty te używane byly także w innych krajach świata, aż do lat 40-tych, co dowodziło jakości konstrukcji. Samoloty te sprzedawane były także do ZSRR, gdzie były używane przez państwowe linie lotnicze Dobrolot.
Podczas II wojny światowej szereg Junkersów F 13 zostało wcielonych do Luftwaffe, gdzie pełniły zadania transportowe i kurieskie. Dokładna liczba wcielonych maszyn nie jest znana.
[edytuj] W Polsce
W Polsce w 1921 przedsiębiorstwo Aero-Targ jako pierwsze wypożyczyło 6 Junkersów F 13 z gdańskiego przedsiębiorstwa pocztowego Danziger Luftpost i uruchomiło komunikację na trasie W.M. Gdańsk - Poznań - Warszawa na okres Targów Poznańskich.
W roku 1922 przedsiębiorstwo lotnicze Aerolloyd kupiło 6 Junkersów F 13, a w latach 1923 i 1925 po 3 następne. Nosiły one znaki od P-PALA do P-PALH i od P-PALK do P-PALN. Po reorganizacji przedsiębiorstwa i zmianie nazwy na Aerolot, zakupiło one 4 dalsze Junkersy (P-PALO, P-PALP, P-PALR i P-PALS). Łącznie więc polskie lotnictwo cywilne posiadało 16 samolotów tego typu. Jeden z nich, P-PALS został rozbity w 1925. Utworzone w 1929 Polskie Linie Lotnicze "Lot" przejęły 15 pozostałych Junkersów. Otrzymały one w tym roku też nowe znaki rejestracyjne: od SP-AAA do SP-AAH, od SP-AAJ do SP-AAK i od SP-AAT do SP-AAW. Kilka samolotów zostało skasowane w latach 30., a pozostałe 9 sprzedane wytwórni Junkers w 1936 w zamian za samolot pasażerski Ju 52/3mge (po remoncie używane były dalej w Kanadzie).
W toku eksploatacji, w polskich Junkersach wymieniono silniki z BMW-IIIa (240 KM) lub BMW-IV (250 KM) na Junkers L-2 (265 KM) i Junkers L-5 (310 KM).
[edytuj] Opis konstrukcji
Jednosilnikowy samolot komunikacyjny, wolnonośny dolnopłat konstrukcji metalowej, o pokryciu duralowym. Usterzenie klasyczne. Silnik z przodu kadłuba, za nim kabina dwóch pilotów jedynie częściowo zakryta - wyposażona w przeszklone wiatrochrony. Za kabiną pilotów zamknięta, przeszklona ogrzewana kabina dla 4 pasażerów. Podwozie samolotu klasyczne, stałe, koła z amortyzatorami, z tyłu płoza ogonowa.
Stosowano silniki rzędowe różnych typów: m.in. BMW-IIIa (moc startowa 240 KM /176 kW), BMW-IV (250 KM /184 kW), Junkers L-2 (265 KM /194 kW), Junkers L-5 (310 KM /228 kW). Śmigło dwułopatowe.
[edytuj] Dane techniczne
Masy i osiągi różniły się w zależności od zastosowanego silnika i wersji samolotu
[edytuj] Charakterystyki
- rozpiętość - 17,75 m
- długość - 9,60 m
- wysokość - 3,3 m
- powierzchnia nośna 42 m²
- masy:
- własna - kg
- użyteczna - kg
- całkowita - 1850 - 2400 kg
- obciążenie powierzchni - kg/m²
- silnik - 1 x silnik rzędowy (zob. w tekście)
[edytuj] Osiągi
- prędkości:
- maksymalna - 160 - 195 km/h
- przelotowa - km/h
- minimalna - km/h
- prędkość wznoszenia - m/s
- pułap - m
- zasięg - 600 - 800 km
- przelotowe zużycie paliwa - l/h
Ciąg oznaczeń:
