Jastrzębiec kosmaczek

Jastrzębiec kosmaczek (niedośpiałek) (Hieracium pilosella L. Sp.Pl.I 800 1753) - gatunek rośliny z rodziny astrowatych (Asteraceae Dum.).

Spis treści

Pokrój: pospolita, gwiazdkowato owłosiona trwała roślina wieloletnia.
Łodyga: nierozgałęziona, bezlistna (niekiedy z drobnymi łuskowatymi liśćmi), lekko kutnerowata, wyprostowana, o wysokości od 5 cm do 30 cm z pojedynczym kwiatostanem (koszyczkiem) na wierzchołku. Z jednego korzenia może wyrastać kilka łodyżek kwiatowych.
Liście: niebieskawozielone, zebrane w odziomkową różyczkę, podłużne, odwrotnie jajowate, u nasady zwężone, pod spodem z gęstymi, długimi, gwiazdkowatymi, białymi włoskami.
Kwiat: kwiaty okrągłe, żółte, języczkowate, z czerwonymi smugami od spodu. Pojedyncze koszyczki kwiatowe złożone z równowąskich łusek. Kwitnie: maj – październik.
Owoce: Niełupka po przekwitnięciu zawierająca nasionka z puchem, zebrane w owocostanie (dmuchawcu) tworzącym puszystą kulę. Każde nasiono posiada niewielki, parasolowaty puszek, zwiększający powierzchnię lotną. Roznoszone są przez wiatr na duże odległości.
Korzenie: wytwarzają naziemne, wydłużone rozłogi ze zmniejszającymi się liśćmi.
Biotop: występuje na suchych stanowiskach: piaszczystych, murawach, wrzosowiskach, przydrożnych poboczach, gdzie tworzy często zwarte płaty.
Wymagania: lubi gleby suche, piaszczyste, słabo nawożone. Unika miejsc silnie zacienionych.

Występuje od niżu po piętro alpejskie, prawie w całej Europie, Ameryce Północnej i północnej Azji. W Polsce występuje na całym terenie kraju.

Roślina lecznicza - surowcem leczniczym jest ziele (Herba Hieracii pilosellae syn. Herba Pilosellae) zawierające kumaryny (umbeliferon), garbniki, gorycze, flawonoidy i inne związki czynne. Przetwory z ziela działają ściągająco, gojąco, rozkurczowo, wykrztuśnie i moczopędnie.
- Stosowane są do leczenia: nieżytu przewodu pokarmowego, złej przemiany materii, biegunki, czerwonki, wrzodów żołądka i dwunastnicy, chorób płuc i kamicy nerkowej
- Zewnętrznie leczy rany, wrzody, czyraki i ropną wysypkę.

Bardzo wrażliwy na selektywne herbicydy.

Chwast rozrastający się przez rozłogi.

W Polsce gatunek pospolity, nie podlega ochronie gatunkowej.

Należy do najłatwiej rozpoznawalnych z kilkudziesięciu występujących w Polsce gatunków jastrzębców.

Przyspiesza usuwanie z organizmu produktów przemiany materii i nadmiaru wody.
W medycynie ludowej stosowany był do leczenia ukąszeń: owadów, psów i gadów.
Posiada właściwości allelopatii, czyli oddziaływań między roślinami jako truciciel.