Jędrzej Giertych

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Jędrzej Giertych

Urodzony	7 stycznia 1903 Sosnowiec, Polska
Zmarł	9 października 1992 Londyn, Wielka Brytania

Jędrzej Giertych (ur. 7 stycznia 1903, zm. 9 pażdziernika 1992) – polski polityk, dyplomata i publicysta. Jeden z przywódców Stronnictwa Narodowego, bliski współpracownik Romana Dmowskiego.

Był synem Franciszka (inżyniera, właściciela fabryki w Sosnowcu) i Janiny z Albrechtów. Jako piętnastolatek wraz z całym Liceum uczestniczył w rozbrajaniu Austriaków w Kielcach. Służył ochotniczo w czasie wojny z Rosją, podczas bitwy warszawskiej został ranny. W latach 1921-1926 studiował prawo na Uniwersytecie Warszawskim.

[edytuj] Harcerstwo

W okresie studiów prowadził intensywną działalność w ramach Wydziału Polskich Drużyn Harcerskich poza granicami Polski - Głównej Kwatery Związku Harcerstwa Polskiego, najpierw w charakterze współpracownika, a następnie kierownika tego wydziału. Polegała ona na utrzymywaniu kontaktów korespondencyjnych, organizowaniu obozów w Kraju dla polskiej młodzieży polonijnej, a także na wizytowaniu istniejących i zakładaniu nowych drużyn harcerskich w środowiskach polonijnych, jak również na współpracy z innymi organizacjami młodzieży.

Uczestniczył między innymi w założeniu Harcerstwa Polskiego w Czechosłowacji i Związku Młodzieży Polskiej w Prusach Wschodnich, założył wiele nowych drużyn we Francji, w szczególności w Lotaryngii. Szczególną uwagę poświęcał harcerstwu polskiemu na ziemiach pozostających w ramach państwa niemieckiego - Śląsku Górnym i Opolskim, Wrocławiu, Pomorzu Środkowym, Warmii i Mazurach. Uczestniczył w międzynarodowych zlotach i spotkaniach organizacji skautowych. Nawiązał bliskie kontakty z łużyckimi działaczami narodowymi i stał się rzecznikiem polskiej pomocy kulturalnej dla Łużyc. Tematowi Łużyc, a także Śląska, Warmii i Mazur poświęcał swoje artykuły zamieszczone od 1922 roku na łamach "Kuriera Warszawskiego". Został członkiem Zarządu Towarzystwa Przyjaciół Łużyc, członkiem Towarzystwa Przyjaciół Słowian, oraz sekretarzem Komitetu Budowy Pomnika F. Chopina.

W roku 1926 podczas zamachu majowego wraz z 80 zmobilizowanymi przez siebie harcerzami, zgłasza się do wojska w obronie legalnego rządu.

W 1929 wydał własnym nakładem, pierwszą książkę – zbiór gawęd harcerskich, opatrzony tytułem: "My, nowe pokolenie!". Jej drugie wydanie z 1937 roku opatrzone zostało listem Prymasa Polski kardynała Augusta Hlonda.

Od stycznia 1931 roku Jędrzej Giertych objął stanowisko attaché kulturalnego w polskim konsulacie w Olsztynie (odrzucając uprzednio propozycje pracy w konsulacie we Frankfurcie nad Menem lub poselstwie w Teheranie). Fakt ten zbiegł się w czasie z osłabieniem jego aktywności w pracy w kierownictwie harcerstwa. Pracę instruktorską i wychowawczą, prowadził jeszcze przez rok następny.

Następnie postanowił poświęcić się wyłącznie polityce, zostając zawodowym politykiem Obozu Narodowego, na czym zakończył pracę w apolitycznym harcerstwie.

[edytuj] Polityka

W latach 1927–1932 był pracownikiem Ministerstwa Spraw Zagranicznych, od 1931 r. attaché kulturalnym przy konsulacie w Olsztynie. W roku 1932 usunięty z MSZ rozpoczyna działalność polityczną w Obozie Wielkiej Polski i Stronnictwie Narodowym, w 1935 r. wchodzi do władz tego ostatniego. W roku 1938 agituje na rzecz pomocy militarnej dla Czechosłowacji. W kampanii wrześniowej brał udział w obronie Helu. Wzięty do niewoli w latach 1939–1945 przebywał w niemieckich obozach jenieckich, podejmuje kilkanaście prób ucieczki, sześciokrotnie udaje mu się wydostać poza teren obozów, najdłużej przebywa na wolności 12 dni. Po II wojnie światowej wraca do Polski skąd wywozi swoją żonę i sześcioro dzieci. Następnie do końca życia przebywał na emigracji w Wielkiej Brytanii, gdzie najpierw pracował fizycznie a następnie jako nauczyciel języka francuskiego. Wydawał własne książki historyczne i publicystyczne, oraz czasopismo Opoka a także min. książki Feliksa Konecznego. W roku 1956 zgłasza gotowość przyjazdu do kraju i odbycia serii wykładów w celu osłabienia nastrojów antyrosyjskich. W roku 1961 usunięty z emigracyjnego Stronnictwa Narodowego w wyniku konfliktu z jej ówczesnym prezesem Tadeuszem Bieleckim (Jędrzej Giertych był oskarżany o skrajne poglądy i antysemityzm). Występuje przeciwko opozycji związanej z KORem. Popiera wprowadzenie stanu wojennego w którym widzi ratunek przed interwencją radziecką.

[edytuj] Prywatnie

17 lutego 1931 ożenił się z Marią Łuczkiewicz. Mieli dziewięcioro dzieci, z których dwie córki zostały zakonnicami, jeden z synów Wojciech jest dominikaninem i Teologiem Domu Papieskiego, a inny, Maciej, kontynuował działalność polityczną ojca. Wnukiem Jędrzeja i synem Macieja jest Roman Giertych

Zmarł 9 października 1992 w Londynie, pochowany został w Kórniku koło Poznania.