ISBN
Z Wikipedii
Międzynarodowy Standardowy Numer Książki (ang. International Standard Book Number, ISBN) – niepowtarzalny dziesięciocyfrowy identyfikator książki. System ISBN został utworzony w Wielkiej Brytanii w 1966 r. (został wtedy nazwany Standardowym Numerowaniem Książek - Standard Book Numbering, SBN) i przyjęty jako międzynarodowy standard ISO 2108 w 1970 r. Obecnie 159 krajów i terytoriów jest oficjalnymi członkami ISBN.
ISBN nadawany jest w Polsce od 1974 r. Używanie ISBN w opisie bibliograficznym w Polsce usankcjonowała dopiero norma z 1982 r. (PN-82/N-01152.01).
Każda edycja i odmiana (oprócz reprintów) książki otrzymuje swój własny ISBN. Numer składa się z czterech pól:
- kraju pochodzenia,
- wydawcy,
- numeru publikacji,
- cyfry sumy kontrolnej.
Różne pola mogą mieć różne długości i są zazwyczaj rozdzielane znakami łącznika (dywizu). Nie są one jednak konieczne, ponieważ stosowane kody prefiksowe umożliwiają rozbicie nierozdzielonego ciągu cyfr numeru ISBN na części składowe.
Zawartość pola kraju pochodzenia wskazuje na kraj lub ich grupę posługującą się wspólnym językiem, np.: 0 lub 1 oznacza kraj anglojęzyczny, 2 – francuskojęzyczny, 3 – niemieckojęzyczny. Polsce przyporządkowany został numer 83. Pole kraju pochodzenia może mieć do 5 cyfr długości.
Numery wydawcy są przydzielane przez odpowiednią narodową agencję ISBN, a numer publikacji jest wybierany przez samego wydawcę. W Polsce za przydzielanie numerów ISBN wydawcom odpowiedzialne jest Krajowe Biuro ISBN, podlegające od 1993 roku Bibliotece Narodowej. Są one wydawane bezpłatnie po spełnieniu odpowiednich wymogów formalnych.
Wydawcy otrzymują pule numerów ISBN, przy czym większe pule przypadają tym wydawcom, od których się oczekuje, że będą ich potrzebować. Jak tylko ta pula zostanie wykorzystana, wydawca może otrzymać kolejną, z innym numerem wydawcy. W rezultacie, różne numery wydawcy czasami odpowiadają temu samemu wydawcy.
Cyfra sumy kontrolnej jest sumą cyfr pomnożonych przez ich pozycje, modulo 11, przy czym 10 jest reprezentowane jako X. Na przykład, by znaleźć sumę kontrolną numeru ISBN, którego pierwsze dziewięć cyfr to 0-306-40615, obliczamy:
1·0 + 2·3 + 3·0 + 4·6 + 5·4 + 6·0 + 7·6 + 8·1 + 9·5 = 0 + 6 + 0 + 24 + 20 + 0 + 42 + 8 + 45 = 145 = 13·11 + 2
Zatem cyfrą sumy kontrolnej jest 2 i pełny numer to ISBN 0-306-40615-2. Jako że 11 jest liczbą pierwszą, ten algorytm zapewnia, że pojedyncza literówka (w postaci błędnie wpisanej cyfry) zawsze może być wykryta.
Z powodu zbliżającego się niedoboru w pewnych kategoriach ISBN, organizacja ISO zaproponowała przeprowadzkę do trzynastocyfrowych numerów ISBN. Do obecnych numerów dziesięciocyfrowych dodany zostanie prefiks 978, a cyfra sumy kontrolnej zostanie przeliczona ponownie. Ta operacja dostosuje także system ISBN do numeracji Bookland/ISBN wykorzystywanej w kodach EAN-13. Jest dostępny dokument dotyczący tej zmiany. Obecnie Krajowe Biuro ISBN informuje, że z dniem 1 stycznia 2007 r. wchodzi w życie zaktualizowana międzynarodowa norma ISO 2108, zgodnie z którą numery ISBN zmienia się z 10-cyfrowych na 13-cyfrowe. Na książkach wydanych po 1 stycznia 2007 roku można drukować tylko numery mające 13 cyfr. Znaczenie ostatnich 10 cyfr pozostaje bez zmian natomiast dodane będą trzy cyfry 978 na początku, po wykorzystaniu wszystkich numerów prefiks ten zmieniony będzie na 979.[1]
[edytuj] Bibliografia
- ↑ Shaker Publishing Newsletter, 2006/12 - #925529#
[edytuj] Zobacz też
- Automatyczne wyszukiwanie książki po numerze ISBN w Wikipedii
- ISAN
- ISSN
- przegląd zagadnień z zakresu DTP
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Informacja Biblioteki Narodowej dla wydawców
- Baza ISBN w Bibliotece Narodowej, informacje o polskich wydawcach
- International ISBN Agency (Międzynarodowa Agencja ISBN) w Berlinie
- Pełna lista identyfikatorów kraju pochodzenia
- Konwerter numerów ISBN-10 do ISBN-13 International ISBN Agency (Międzynarodowej Agencji ISBN)
- Konwersja ISBN dziesięciocyfrowego do nowego ISBN trzynastocyfrowego
- Sprawdzanie sumy kontrolnej numerów ISBN
- Sprawdzanie poprawności numeru ISBN
