Henri Coandă
Z Wikipedii
Henri Marie Coandă (7 czerwca 1886 - 25 listopada 1972) - rumuński inżynier i konstruktor lotniczy. Coandă był jednym z pionierów lotnictwa oraz konstruktorem pierwszego samolotu odrzutowego.
Urodził się w Bukareszcie i tam też ukończył akademię wojskową jako oficer artylerii. Naukę kontynuował w Niemczech i Belgii. W 1908 powrócił do Rumunii i tam przez krótki czas służył w wojsku, lecz wkrótce porzucił służbę i w 1909 podjął studia we Francji na nowo powstałej Wyższej Szkole Inżynierów Lotniczych (École Nationale Superieure d'Ingenieurs en Construction Aeronautique) w Paryżu, którą ukończył w 1910.
Po przeprowadzeniu dużej liczby badań oraz pionierskich eksperymentów w tunelu aerodynamicznym odkrył nowy efekt aerodynamiczny nazwany później efektem Coandy. W 1910 skonstruował zaś samolot znany jako "Coanda 1910". W samolocie tym silnik tłokowy napędzał sprężarkę, która pompowała powietrze do dwóch komór spalania, gdzie następował zapłon paliwa. Była to niedoskonała konstrukcja, lecz jednocześnie był to pierwszy samolot odrzutowy, napędzany energią gazów wylotowych. Coanda zademonstrował go publicznie na 2. Międzynarodowym Salonie Lotniczym w Paryżu. Samolot ten rozbił się po starcie na skutek utraty kontroli podczas swojego pierwszego lotu 16 grudnia 1910. Oblatujący go Coanda wyszedł z katastrofy bez większych obrażeń. Po tym zarzucił rozwój samolotu odrzutowego.
W latach 1911 - 1914, pracował jako dyrektor techniczny zakładów lotniczych Bristol Aeroplane Company w Wielkiej Brytanii, gdzie zaprojektował kilka samolotów Bristol-Coandă. W 1912 jeden z nich zdobył pierwszą nagrodę na Międzynarodowym Konkursie Lotnictwa Wojskowego w Wielkiej Brytanii. W 1915 powrócił do Francji, gdzie podczas I wojny światowej, pracując w zakładach Delaunay-Belleville, zaprojektował trzy modele samolotów, w tym Coandă 1916.
W okresie międzywojennym konstruował różne środki transportu, jak sanie o napędzie odrzutowym i aerodynamiczny pociąg. W 1935 skonstruował "Aerodina Lenticulara" - latający poduszkowiec w kszałcie dysku, opierający się na odkrytym i zbadanym przez siebie efekcie, który to efekt został opatentowany przez niego we Francji w 1934.
W 1969 powrócił do Rumunii i osiadł w Bukareszcie, gdzie podjął pracę jako dyrektor instytutu naukowego INCREST, a następnie pracę naukową na wydziale Inżynierii Lotniczej tamtejszej politechniki. Coandă zmarł w Bukareszcie 25 listopada 1972.
