Bolesław Prus
Z Wikipedii
Aleksander Głowacki, znany pod pseudonimem Bolesław Prus (ur. 20 sierpnia 1847 w Hrubieszowie, zm. 19 maja 1912 w Warszawie) – polski pisarz i publicysta okresu pozytywizmu.
Urodził się w Hrubieszowie na Lubelszczyźnie, w rodzinie dworskiego ekonoma o szlacheckich korzeniach (swój późniejszy pseudonim zaczerpnął z nazwy rodowego herbu Prus I). Osierocony wcześnie przez matkę, a w wieku lat 9 przez ojca, przeszedł pod opiekę babki Marcjanny Trembińskiej mieszkającej w Puławach, a po jej śmierci – ciotki z Lublina. Tam rozpoczął naukę w Szkole Realnej, a następnie przeprowadził się do Siedlec (1862), gdzie uczył się w gimnazjum. Następnie znalazł się w Kielcach pod opieką brata Leona Głowackiego, nauczyciela historii.
Pod wpływem starszego brata Leona, działacza frakcji "czerwonych", Głowacki w wieku 16 lat, wziął udział w powstaniu styczniowym, ranny w pobliżu Siedlec dostał się do rosyjskiej niewoli. Ze względu na młody wiek został uwolniony i zamieszkał z rodziną w Lublinie. W 1864 r. został na 3 miesiące aresztowany, po zwolnieniu z więzienia uczył się w lubelskim liceum, które ukończył w 1868 roku. Następnie wstąpił do Szkoły Głównej w Warszawie na Wydział Matematyczno-Fizyczny. W Warszawie był zdany na własne siły i zarabiał korepetycjami. Po dwóch latach przeniósł się do Puław do szkoły rolniczo-leśnej, gdzie również nie pozostał długo. Postanowił wyjechać do Warszawy, gdzie próbował różnych zawodów, nie gardząc też pracą fizyczną w fabryce Lilpopa i Raua.
W roku 1872 zaczął publikować, już pod pseudonimem Bolesław Prus, w pismach pozytywistycznych "Opiekun Domowy" i Niwa, a także współpracował z humorystycznymi pismami "Mucha" (od 1873) i "Kolce" (1874). Od 1874 roku publikował w "Niwie" stały felieton Sprawy bieżące, zaś do całego szeregu innych pism Kroniki, stanowiące dla niego rzeczywistą szkołę pisarską, w tym czasie zaczyna pisać opowiadania.
W 1876 roku ożenił się z Oktawią z Trembińskich, daleką kuzynką ze strony matki.
W latach 1878-1884 wkracza w dojrzały okres swojej twórczości nowelistycznej. W zbiorach nowel i opowiadań:
publikuje wiele znanych do dnia dzisiejszego dzieł: Przygoda Stasia, Powracająca fala, Michałko, Antek, Katarynka, Kamizelka i inne. Powstają także powieści: Pałac i rudera, Dusze w niewoli i Anielka. W latach 80. XIX wieku koncentruje się na twórczości powieściowej. Jego pierwszą powieścią jest Placówka (1885-1886). Następnie powstaje jego epicka panorama ówczesnej Warszawy z lat 1878-1879 - powieść Lalka (1887-1889, a potem 1890). Pisze także powieść społeczno-obyczajową Emancypantki (1894). W swojej jedynej powieści historycznej Faraon (1897) przedstawia, na tle fragmentu historii starożytnego Egiptu, mechanizmy władzy, państwa i społeczeństwa. Faraon, jako powieść polityczna, był ulubioną książką Józefa Stalina; niektórym późniejszym czytelnikom przekładu angielskiego losy jej bohatera Ramzesa XIII przypominały tragiczną śmierć prezydenta USA Johna Kennedyego. Następnie w roku 1909 wydał jeszcze jedną powieść Dzieci, w której poddał krytyce rewolucję 1905 roku. Śmierć pisarza przerwała prace nad ostatnią, niedokończoną powieścią Przemiany (1911-1912).
Został pochowany na cmentarzu na Powązkach, gdzie na pomniku znajduje się napis "Serce serc".
[edytuj] Twórczość
Twórczość prozatorska Bolesława Prusa należy do największych osiągnięć literatury polskiej.
Początkowo prezentował on nurt pozytywistyczny, później obrał kierunek realistyczny.
Tematem jego wczesnej twórczości było przedstawienie krzywdy społecznej skontrastowanej z jałowością życia, zamkniętego w swoim świecie ziemiaństwa (Dusze w niewoli 1877,"Anielka" 1880).
W tym czasie był Prus świadkiem tragedii losów ludzkich i niesprawiedliwości społecznej, spowodowanych w znacznej części zderzeniem z wczesnokapitalistyczną gospodarką (Powracająca fala 1880). Zachodzące zjawiska społeczno-gospodarce Prus poddawał w swojej twórczości analizie i ocenie.
W latach 1953-1970 ukazało się w 21 tomach wydanie Kronik.
Twórczość Prusa najbliższa jest pracom takich pisarzy jak Karol Dickens i Anton Czechow.
