Afazja

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Afazja – zaburzenie mowy na skutek uszkodzenia tkanki mózgowej, powodującego upośledzenie mówienia lub rozumienia mowy.

[edytuj] Rodzaje afazji

Wyróżnia się kilka postaci afazji, które są związane z zaburzeniami mowy impresyjnej:

Akustyczno-gnostyczna (skroniowa) zwana często afazją Wernickego – Osoba nie potrafi różnicować zbliżonych fonemów. Pacjent nie jest w stanie zrozumieć mowy tworzonej przez innych lub samego siebie. Choć proces tworzenia mowy jest płynny, tzn. osoba nie ma problemów artykulacją, to jego mowa na charakter żargonowy. Pacjent mówi niegramatycznie, w sposób niezrozumiały. Ze względu na trudność w rozumieniu mowy nie jest w stanie kontrolować tego, co mówi. Osoby te bezładnie mieszają słowa lub zastępują właściwe słowa zwrotami innymi (parafazje werbalne). Pacjenci są nieświadomi swoich problemów językowych. Chory nie rozróżnia głosek i nie rozumie mowy, nie potrafi powtarzać, pisać i czytać. W lżejszej formie afazji rozumie proste słowa. W formie ciężkiej nie rozumie żadnych. Mowa jest zachowana, ale wyrazy bywają używane w odmiennym znaczeniu.
Afazja nominalna – Pacjent różnicuje fonemy, ale nie potrafi przyporządkować słowa do przedmiotu (słyszy słowo, ale nie wie, co to jest). Afazja ta występuje na skutek zaburzenia okolicy skroniowej i wzrokowej.
Afazja akustyczno-mnestyczna – Zlokalizowana w głównej partii okolicy skroniowej po jej wewnętrznej stronie. Zaburzenie wynika z uszkodzenia pamięci werbalnej. Polega na niemożności zrozumienia i utrzymania w pamięci poszczególnych elementów. Chory nie rozumie dłuższych wypowiedzi, a czasem nawet tych składających się z dwóch wyrazów. Ma kłopoty z mową samodzielną i z powtarzaniem. Przy nazywaniu przedmiotów potrafi nazwać pierwszy z nich, ale przy następnym używa poprzedniej nazwy.
Afazja semantyczna – Pacjent nie rozumie do końca mowy, tzn. rozumie fonemy i poszczególne słowa, pamięta, co powiedzieliśmy, ale nie rozumie gramatyki. Jest to zaburzenie rozumienia struktur logiczno-gramatycznych. Pomimo rozumienia wszystkich ogniw pacjent nie rozumie, co zostało powiedziane. Ponadto ma problemy z myśleniem abstrakcyjnym, rozumieniem istotnych elementów i sensu wypowiedzi. Chory zamienia głoski podobne brzmieniowo, próbuje odnajdywać podobne brzmienia wyrazów. Obok wyrazów poprawnie wymawianych występują błędne, brakuje między nimi powiązań, formy gramatyczne są nieprawidłowe. Chory zapomina wyrazy.
Afazja słuchowa – Chory słyszy dźwięki, ale nie potrafi ich prawidłowo powtórzyć, choć umie mówić.

Istnieje też kilka rodzajów afazji związanej z zaburzeniami mowy ekspresyjnej:

Afazja Broca – nazywana inaczej Eferentną afazją ruchową. Charakteryzuje się trudnościami w płynnym nadawaniu mowy (rozumienie mowy nie jest zaburzone). Wypowiadanie poszczególnych głosek i sylab nie jest zaburzone. Osoba ma zwykle problemy z wymówieniem ciągu głosek lub sylab.
Afazja amnestyczna – Chory ma trudności ze znalezieniem określonego słowa opisującego dany przedmiot. Jego zachowanie przypomina sytuację, w której zapomniał on konkretnej nazwy. W momencie podpowiedzi kilku pierwszych zgłosek, sylaby, chory przypomina sobie i precyzyjnie określa pokazany przedmiot. Złą podpowiedź pacjent natychmiast rozpoznaje. Człowiek dotknięty afazją amnestyczną często unika stosowania konkretnych nazw, zastępując je opisami. Np. w momencie pokazania choremu klucza dostajemy odpowiedź: „No ten do otwierania, tych... tych co się wychodzi”.
Afazja dynamiczna – Pacjent rozumie mowę, powtarza poprawnie, ale nie potrafi samodzielnie formułować myśli i odpowiadać na pytania. Myślenie ma formę skrótową i chory nie potrafi przełożyć jej na mowę głośną.
Nabyta afazja z padaczką (Zespół Landau-Kleffnera) (ICD-10 F80.3)
Afazja nazewnicza - postać afazji, w której przedmiotom lub osobom przyporządkowuje się nieprawidłowe nazwy

[edytuj] Afazje u dzieci

W przypadku dzieci mówi się o Niedokształceniu mowy o typie afazji. Najczęstsze zaburzenia mowy u dzieci to:

Jąkanie – to rodzaj zaburzenia mowy. Wyróżniamy jąkanie:
- Toniczne – dominują skurcze toniczne powodując tzw. bloki w czasie mówienia. Jest to bardziej zaawansowana forma jąkania i odczuwana jako bardzo przykra
- Kloniczne – dominują skurcze kloniczne, powodujące powtarzanie dźwięku np. pa...pa...palto. Uważa się, że jest to łagodniejsza i często nieuświadomiona forma jąkania.
- Jąkanie kloniczno-toniczne, gdzie występują skurcze mieszane.
Afonia – Mutyzm selektywny – jest to brak lub ograniczenie mówienia przy zachowaniu rozumienia mowy i możliwości porozumiewania się za pomocą pisma. Dziecko może nie mówić w ogóle lub też rozmawia tylko z pewnymi ludźmi i w pewnych sytuacjach, w innych natomiast nie rozmawia. Te ostatnie przejawy określa się jako swoistą niechęć dziecka do mówienia. Afonia polega na uszkodzeniu strun głosowych na tle nerwicowym.
Dyslalia – zaburzenia mowy polegające na niemożności prawidłowego wymawiania jednego, bądź kilku dźwięków. Jest to zaburzenie dźwiękowej strony języka, wyrażające się w formie zniekształcenia głosek. Wyróżnia się następujące formy dyslalii:
- Jednoraka – jedna głoska wymawiana odmiennie.
- Wieloraka – kilka lub kilkanaście głosek wymawianych odmiennie.
- Całkowita (alalia) – wszystkie głoski wymawiane odmiennie.
Lelanie – wadliwe wymawianie głoski l, np. lala – jaja.
Reranie (rotacyzm) - nieprawidłowa wymowa głoski r.
Seplenienie – jest najczęściej spotykaną wada wymowy. Powstaje najczęściej w okresie rozwoju mowy. Polega na wadliwej realizacji głosek z grupy tzw. trzech szeregów syczącego, szumiącego i ciszącego, czyli s, z, c, dz, sz, ż, cz, dż oraz ś, ź, ć, dź.
Szeplenienie, czyli wypowiadanie sz zamiast s
Kappacyzm – to wada wymowy polegająca na nieprawidłowej realizacji głosek. Jest to nieprawidłowa wymowa głoski k, która często zamieniana jest na głoskę t.