Agni
Frå Wikipedia – det frie oppslagsverket
| Hinduismen |
 |
| Gudar |
|
Trimurtien: Brahma | Visjnu | Sjiva |
Agni er ein gammal vedisk gud, personleggjeringa av elden, som fortsatt blir tilbeden innan hindusimen. Namnet tyder eld, og har samband med orda for eld på latin, ignis og russisk, ogon. Fordi elden blir tend på ny kvar dag, er Agni alltid ung, men samstundes er han udøydeleg. Han er sendebod for dei andre gudane, og tek med seg offer som blir brend på elden til dei.
Det første ordet i det første hymnet i Rigveda er namnet hans:
|
agnim īļe purohitam |
Eg lovprisar Agni, den utvalde presten |
Det finst vidare rundt to hundre hymne til Agni i Vedaene.
Agni var viktigare i den tidlege vediske religionen, som la stor vekt på eldoffer, enn han er i hinduismen av i dag. Likevel er offerelden fortsatt eit element i mange seremoniar, og ein kan ikkje halda ein hinduistisk vigsel utan å påkalla Agni, eller å gå rundt elden hans sju gonger.
Agni er ein av gudane som vakter dei åtte himmelretningane, asjta dik palaka. Retningen hans er søraust.
Innhaldsliste |
[endre] Mytologisk familie
Ein skapar tradisjonelt elden, og får dermed guden tilstades, ved hjelp av to pinnar som ein gnir mot kvarandre med ti fingrar. Derfor blir det sagt at Agni har to foreldre, men òg at han har ti mødre. Dei ti er òg blitt til ti søstre eller ti tenestejenter i ulike legender. Han kan òg ha ulike foreldre: Urguden Dyaus og Prthivi, Kasyapa og Aditi, eller ei dronning som haldt svangerskapet sitt skjult for ektemannen. Agni er blitt omtalt som tvillingen til Indra, og står bare etter denne herskarguden når det gjeld makt og ærefrykt.
[endre] Framstillingar
Innan hinduistisk kunst er Agni ofte raud, gjerne med to eller tre fjes som spegler både dei øydeleggjande og dei livgjevande eigenskapane hans. Håret og auga er svarte. Han kan ha fleire armar og føter. Han rir på ein bukk eller sit i ei vogn dregen av geiter (av og til papegøyar). I handa har guden gjerne ei ause som ein bruker til å ofra til elden med. Andre ting han kan ha kan vera ein stav, ein rosenkrans eller ei vasskrukke.
Dei siste tre versa i det første Rigveda-hymnet skildrar guden som mektig, men god:
Åt deg, å Agni, som driv vekk myrkret, kjem me
dag etter dag med bøner
og med ærefrykt. [7]
Herskaren over offer, den strålande,
vakten over allheimslovane
som trivst i sin eigen bustad, [8]
Ver mild mot oss,
som ein far mot ein son.
Ver med oss for velferda vår. [9]
[endre] Anna
Eit rakettsystem utvikla av India i 1980-åra fekk namn etter eldguden. Desse rakettane kan mellom anna brukast til atomvåpen.
