Франц Кафка

Од Википедија, слободна енциклопедија

Франц Кафка (3 јули 1883 во Прага, Чешка - 3 јуни 1924 во Виена, Австрија) е еден од главните писатели на германски јазик од 20-иот век. Најголемиот дел од неговите дела се објавени постхумно. Неговото уникатно дело продолжува да ги предизвикува критичарите и обиди за негова класификација генерално завршуваат без успех.

Содржина 1 Живот 2 Критички интерпретации 3 Кафка на филм 4 Библиографија

[уреди] Живот

Таткото на Кафка, Херман Кафка бил трговец, имал двајца браќа Георг и Хајнрих кои умреле како деца, пред Кафка да наполни шест години, и три сестри: Ели, Вали и Отла. Иако неговиот мајчин јазик е германски, Кафка одлично знаел и Чешки бидејќи неговиот татко бил чешки Евреин koj потекнувал од Прага и сакал неговиот син одлично да ги зборува и двата јазика. Кафка имал познавање и од францускиот јазик и култура, а еден од неговите омилени автори бил французин, Флобер.

Од 1889 до 1893, Кафка оди во основно училиште во Прага, а матурира во 1901. Се запишува на студии на Карловиот Универзитет во Прага и се здобива со диплома: доктор на правни науки во 1906г. Потоа работи како приправник, па како агент во осигурителна компанија, тогаш и започнува неговата писателска кариера. Тој ја опишува работата во оваа компанија како нешто што го прави само за да заработи пари.

Во 1917 година се разболува од туберколоза и неговото семејство му помага во опоравувањето, најчесто е присутна сестра му Отла со која имал одлична комуникација.

Уште додека е на училиште тој активно организира литературни и социјални случувања, промовирајќи ги во Еврејскиот театар и покрај негодувањата на неговиот најблизок пријател Макс Брод кој вообичаено го подржувал во работите кои ги прави. Наспроти неговиот страв од тоа да не стане физички и ментално антипатичен, луѓето биле импресионирани од она што го прави, од неговиот момчешки, чист и асктески надворешен изглед, неговата интелигенција и чуден смисол за хумор.

Врската со неговиот доминантен татко е честа тема во она што го пишува. Во раните 20-ти доживува многу важна љубовна афера со чешката новинарка и писателка Милена Јасенска и во 1923 набрзина се сели во Берлин обидувајќи се да се оддалечи од влијанието на неговото семејство и да се фокусира на пишувањето. Во Берлин ја сретнува Дора Диамант, 19-годишна дисидентка која потекнувала од ортодоксно Еврејско семејство и била доволно независна за да се оттргне од нејзиното минато во гетото. Дора станува негова љубовница и поради неа Кафка пројавува интерес за Талмудот.

Општо е прифатено мислењето дека Кафка страдал од клиничка депресија и социјална анксиозност целиот свој живот. Страдал од мигрена, несоница, цревни заболувања, напади на бес и други оболувања создадени од прекумерен стрес и напор.Се обидувал да ги контролира овие заболувања преку природни методи држејќи вегетеријанска диета и конзумирајќи големи количини непастеризирано млеко (кое се смета за главниот причинител на туберколозата) Туберколозата се влошува и тој се враќа во Прага за да се смести во еден санаториум во близина на Виена со надеж дека ќе се излечи. Тука умира на 3 јуни 1924 година, најверојатно причината за неговата смрт е изгладнувањето (Болките во грлото му оневозможувале да јаде, а бидејќи интравенозното хранење во тоа време не било развиено не посоел начин тој да се храни) Неговото тело е донесено во Прага каде е закопан на Новите Еврејски Гробишта-Жижиков.

Кафка во својот живот објавува само неколку кратки приказни, само мал дел од неговото творештво и поради тоа неговото творештво не привлекува значајно внимание додека е жив. Но, пред да почине тој го упатува својот пријател Макс Брод да ги уништи сите негови ракописи. Неговата љубовница Дора Диамант делумно ги извршила неговите претсмртни барања. Голем дел од неговите последни ракописи, вклучувајќи 20 тетратки и 35 писма таа тајно ги задржува се додека не се конфискувани од Гестапо во 1933. Сеуште се во тек неколку интернационални барања кои се спроведени за да се пронајдат овие изгубени текстови на Кафка. Брод ги прекршува упатствата на Кафка и ги прегледува публикациите на поголемиот дел од текстовите што ги поседувал, и наскоро овие текстови започнуваат да привлекуваат внимание и високи критички оценки.

Сите издадени дела, со исклучок на неколку писма кои и ги упатил на Милена Јасенска се напишани на Германски.

[уреди] Критички интерпретации

Постојат повеќе критики кои се обиделе да го објаснат и да ги толкуваат делата на Кафка интерпретирајќи ги преку одредени школи на литературната критика-како што се модернистите, магичните реалисти итн. Очигледната безнадежност и апсурноста кои се врежани во неговите дела се сметаат за симболичен егзистенцијализам. Други пак се обидуваа да лоцираат Марксистичко влијание во неговата сатиризација на бирократијата во делата како Процес, Замок итн, а некои критичари пак сметаа дека главната инспирација на Кафка е анархизмот и анти-бирократскиот индивидуализам. Дури и денес постојат интерпретации на неговите дела преку Јудаизмот (поради фактот што бил Евреин и пројавувал интерес за Еврејската култура).

Борхес прави неколку перцептивни забелешки во однос на ова стојалиште за Јудаизмот: преку Фројд (поради семејните несогласувања) или како алегорија на метафизичко барање на Бога (Томас Ман се согласувал со оваа теорија).

Темите на отуѓеност и прогонување се повеќе пати нагласени, и посебен акцент е ставен во делото на Марти Роберт - кое делумно е инспирирано од делото на Гиллес Делеузе и Феликс Гуатари кои расправаат дека кај Кафка нема стереотипи на осамени фигури напишани од мака, туку неговото дело е многу повеќе промислено, субверзивно и на крајот на краиштата повеќе “весело” отколку тоа се чини. Биографите рекоа дека често Кафка им ги читал поглавјата од книгите на кои работел на своите најблиски пријатели, и овие читања биле концентрирани на самите себе, со константна, но често пати игнорирана, хумористична линија во неговата проза. Милан Кундера упатува на есенцијалниот надреалистичен хумор на Кафка како главен претходник на идните артистички дела на Федерико Фелини, Габриел Гарсија Маркес, Карлос Фуентес и Салман Ружди.

[уреди] Кафка на филм

Орсон Велс го напиша и го режираше сценариот кое всушност е адаптација на романот “Процес” од Франц Кафка и во 1962 се смета за негов најдобар филм.

Стивен Содерберг го режираше полу-биографскиот филм за Кафка во кој се меша неговиот живот и фикцијата во неговите романи. Во приказната Кафка го истражува исчезнувањето на еден од неговите соработници. Сценариото не носи низ многу негови дела вклучително и делата “Процес” и “Замок”.

“Прекрасниот живот” на Франц Кафка е краток филм од 1993 година каде што се меша и делото “Метаморфозис”.

[уреди] Библиографија

Кратки приказни

• Опис на Борба (1904-1905)
• Подготовки за венчавка на село (1907-1908)
• Судење (Септември 1912)
• Во Казнената Колонија (1914)
• Селото Шломастер (1914-1915)
• Блумфелд, постариот ерген (1915)
• Управникот на гробницата
• Селскиот доктор (1917)
• The Hunter Gracchus (1917)
• Извештај за Академијата (1922)
• Истрага за Куче (1922)
• А Little Woman (1923)
• The Burrow (1923-1924)
• Пејачката Жозефина (1924)

Новела

• Метаморфозис (1915)

Романи

• Процес (1925)
• Замок (1926)
• Америка (1927)

Дневници

• Дневникот на Франц Кафка
• Сина осмина ракопис

Писма

• Писма за Фелис
• Писма за Отла
• Писма за Милена
• Франц Кафка: Писма за семејството, Пријателите и Уредниците