Кетон

Од Википедија, слободна енциклопедија

Кето група, карбонилна група во која има два радикали поврзани за карбонилниот С-атом.

Ацетон, најпростиот кетон.

Кетоните, заедно со алдехидите, се карбонилни органски соединенија чија функционална група е кето групата. Таа е всушност карбонилна група во која јаглеродниот атом е поврзан со два радикали, што не е случај кај алдехидите, каде тој е поврзан со еден радикал и еден водороден атом.

[уреди] Поделба и изомерија

Кетоните се класифицирани на следниот начин:

• Според радикалите на симетрични кетони (со еднакви радикали) и несиметрични (мешани) кетони (со различни радикали).
• Според бројот на кето групите на монокетони, дикетони итн.

За кетоните е типична положбената изомерија која се јавува поради различната местоположба на кето групата. Меѓутоа, кај првиот кетон од хомолошката низа (пропанон) нема ваква изомерија. Алдехидите и кетоните, пак, од друга страна, меѓу себе покажуваат функционална изомерија.

[уреди] Именување (номенклатура)

Според правилата на МУЧПХ (IUPAC), кетоните се именуваат така што за основа се зема името на јаглеводородот со ист број на јаглеродни атоми како и кетонот, вклучувајќи го и карбонилниот C-атом, и на крај се додава наставката -он. Нумерирањето на C-атомите се врши така што јаглеродот од кето групата да добие помала бројна вредност. За повеќе кетони, во употреба се тривијални имиња. Прифатена е и номенклатура според која името на кетонот се состои од имињата на радикалите и зборот кетон, кои се пишуваат одделно. На пример:

CH₃COCH₃ — пропанон или диметил кетон (тривијално ацетон)

CH₃COCH₂CH₃ — бутанон или етил метил кетон.

[уреди] Добивање

Главниот начин за добивање на кетоните е со оксидација на алкохоли. Најчесто таа се изведува со силно оксидационо средство во присуство на концентрирана сулфурна киселина. Кетоните се добиваат со оксидација на секундарни алкохоли.

[уреди] Хемиски реакции

• Адиција:
  • Нуклеофилна адиција
  • Алдолна адиција
• Редукција
• Оксидација
  • Јодоформна реакција.